ویژگی های مهم استیل ضد زنگ تنها در خواص شیمیایی و مکانیکی آن خلاصه نمی شود بلکه خواص و ویژگی های دیگری هم در این لیست وجود دارد که در محصولات مختلف ساخته شده از این فلز دیده می شود.
سایر خواص:
۱. قابلیت بازیافت: همان طور که قبلا هم گفتیم ، استفاده از استیل ضد زنگ بازیافتی برای ساخت محصولات جدید امکان پذیر است. این عمل با کاهش مصرف آهن خام موجود در طبیعت و کاهش تولید زباله، فشار زیادی از دوش طبیعت بر می دارد. ماهیت تجزیه ناپذیری آن مانع از ایجاد آلودگی در منابع آب و خاک می شود.
۲. فرآیند پذیری: فرآیند پذیری خوب این فلز، این امکان را به سازنده می دهد که محصولات با شکل های پیچیده را به راحتی بسازد. استفاده از دستگاه برش لیزری ، سی ان سی ، خم و … برای استیل ضد زنگ امکان پذیر است.
۳. قابلیت شست و شو: محصولات ساخته شده از استیل ضد زنگ به راحتی با شوینده های غیر اسیدی خانگی مثل صابون و شوینده های مایع تمیز می شوند که این ویژگی باعث می شود برای مدت طولانی نو باقی بمانند. این در نهایت مانع از اتلاف مواد می شود و قیمت اولیه بالا آن را در دراز مدت جبران می کند.
۴. زیبایی شناختی: محصولات ساخته شده از استیل ضد زنگ بسیار درخشان هستند که این ویژگی آنها را تبدیل به گزینه ی مناسبی برای ساخت محصولاتی کرده که در معرض دید هستند. استیل ضد زنگ در مقایسه با ورق روغنی سطح درخشان تر و زیبا تری دارد اما از آن جا که قیمت ورق روغنی کمتر از ورق استیل ضد زنگ است میتواند جایگزین مقرون به صرفه ای برای استیل ضد زنگ باشد. انواع پرداخت ها از براق تا مات برای سطوح آنها وجود دارد. همچنین ممکن است قلم خورده، صیقل خورده ، نقش دار و رنگ خورده باشند.
عناصر آلیاژی:
استیل ضد زنگ بر اساس عناصر آلیاژی که به آن افزوده می شود رده های مختلفی دارد که هر کدام خواص و ویژگی های خاص خود را دارند و انتخاب مناسب ترین گزینه، بستگی به نیاز مصرف کننده دارد.
- کروم: کروم عناصر آلیاژی استیل ضد زنگ را تعیین و خاصیت ضد زنگ بودن آن را ایجاد می کند. لایه خنثی کروم اکسید سطح، علاوه بر محافظت، مانع از عبور اکسیژن به داخل محصول و زنگ زدگی می شود. یون های کروم اکسید هم سایز ملکول های آهن هستند که باعث ایجاد اتصال قوی بین آنها می شود. این به یون های اکسید این امکان را می دهد که در شرایط کاری معمول بتوانند محکم به سطح بچسبند. حداقل ۱۰.۵ درصد کروم در آلیاژ نیاز هست که ضد زنگ بشود و افزایش درصد بیشتری از کروم هم برای ایجاد مقاومت بیشتر در برابر زنگ زدگی امکان پذیر است. کروم همچنین به عنوان یک تثبیت کننده هیدرواکسید آهن عمل می کند و باعث تشکیل ریز ساختار هیدراکسید آهن در آلیاژ می شود.
- نیکل: نیکل برای ایجاد مقاومت بیشتر دربرابر زنگ زدگی اضافه می شود و همچنین یک تثبیت کننده آستنیت است. اضافه کردن ۸-۹% نیکل، ساختاری کاملا آستنیتی ایجاد می کند که قابلیت جوش کاری خوبی به آن می دهد. افزودن درصد بیشتری از نیکل خاصیت ضد زنگی آن را بیشتر و کارکردن با آن را راحت تر می کند.
- مس: مس هم به عنوان تثبیت کننده آستنیت عمل می کند و خواص ضد زنگی و فرآیند سخت کاری را بهبود می بخشد. اضافه کردن آن ، محصولی از استیل ضد زنگ تولید می کند که برای سرد کاری مناسب است.
- سلیسیوم: افزودن سیلیسیوم مقاومت استیل ضد زنگ را در برابر اسید نیتریک و اسید سولفوریک بسیار غلیظ بهبود می بخشد. همچنین باعث تشکیل فریت می شود و فلز را در برابر اکسیداسیون مقاوم می کند.
- نیتروژن: نیتروژن تثبیت کننده آستنیت است و استحکام و مقاومت در برابر خوردگی موضعی را بهبود می بخشد. خوردگی های موضعی هم به پدیده هایی مثل خوردگی حفره ای ، خوردگی شکافی و خوردگی بین دانه ای اشاره دارد.
- مولیبدن: مولیبدن و تنگستن مقاومت کلی و موضعی را در برابر خوردگی و زنگ زدگی افزایش می دهد. تثبیت کننده فریت است، بنابراین وقتی از آلیاژهای آستنیت و مولیبدن استفاده می شود، باید در تعادل با تثبیت کننده های آن باشد. ترکیب آستنیت و مولیبدن وقتی که به استیل ضد زنگ مارتنزیتی اضافه می شود، استحکام در دمای بالا را افزایش می دهد. افزودن تنگستن همراه با مولیبدن خواصی که در بالا ذکر شد را بهبود می بخشد.
- منگنز:منگنز قدرت، سختی و قابلیت سخت شوندگی را در استیل ضد زنگ افزایش می دهد. مقدار بیشتری از منگنز عملکرد فلز را در عملیات حرارتی بهتر می کند همچنین محلول نیتروژن در استیل ضد زنگ را تقویت می کند بنابراین ممکن است برای جایگزینی نیکل در استیل ضد زنگ با نیتروژن به آن اضافه شود.
نتیجه گیری:
استیل ضد زنگ ، مقاومت حرارتی و مقاومت در برابر زنگ زدگی را در کنار سایر خواص معمول و متعارف آهن، دارا می باشد. تمام خواص و ویژگی های فولاد را علاوه بر ویژگی های خاص خود دارند. به راحتی زنگ نمی زنند، مقاومت خوب در محیط های با شرایط سخت و عمر طولانی دارند. اما این درست نیست که صد در صد ضد زنگ هستند. مقاومتشان دربرابر زنگ زدگی بستگی به رده ی آنها دارد. به هر حال شرایط غیر عادی محیطی مثل اکسیژن کم، چرخه ضعیف و درجه شوری بالا ممکن است باعث زنگ زدگی آنها بشود. قیمت ورق استیل ضد زنگ نیز در مقایسه با قیمت ورق روغنی و یا قیمت ورق سیاه بیشتر است. در نتیجه محصولات تولیدی آن مثل لوله استیل دکوراتیو نیز قیمتی حدود چهار برابر بیشتر از لوله سیاه و لوله مبلی دارد. اما همان طور که قبل تر به آن اشاره کردیم عمر طولانی این فلز قیمت اولیه زیاد آن را جبران می کند.
در مجموع، با وجود ریسک هایی که در بالا به آنها اشاره شد، استیل ضد زنگ ماده ای بی نظیر است و تا به الان اثر مثبتی در صنعت داشته است. با توجه به این که رده های مختلف با خواص متفاوت وجود دارند همیشه میتوان رده ی مناسب برای ساخت محصولات مختلف را پیدا کرد. برای اطمینان از سرمایه گذاری مقرون به صرفه، ضروری است که رده ی مناسب را با دید درست و آگاهی کامل انتخاب کنیم.
بخش سوم