کالیفرنیوم (با نماد علمی Cf و عدد اتمی 98) یک عنصر شیمیایی در جدول تناوبی است. این عنصر با نام کالیفرنیوم به افتخار ایالت کالیفرنیا در ایالات متحده نامگذاری شده است. کالیفرنیوم یک عنصر بسیار نادر است و به عنوان یکی از عناصر فرعی مصنوعی شناخته می‌شود.
کالیفرنیوم یکی از عناصر فرعی و ایجاد شده در آزمایشگاه‌ها با استفاده از رآکتورهای هسته‌ای و شکافتن هسته‌های اتمی اقدام به تولید آن می‌شود. این عنصر به عنوان یک منبع پرتوزا و پرتوزایی بسیار قوی شناخته می‌شود و کاربردهایی در تحقیقات هسته‌ای دارد. به دلیل نادر بودن و هزینه بالای تولید کالیفرنیوم، کاربردهای عملی این عنصر محدود می‌شوند و اغلب در تحقیقات علمی و تجربی استفاده می‌شود.
همان‌طور که گفته شد کالیفرنیوم یک عنصر مصنوعی است که در محیط آزمایشگاه ساخته می‌شود و معدن طبیعی مستقل و موجود برای آن وجود ندارد. کالیفرنیوم به طور معمول از طریق تعامل هسته‌ای با هسته‌های اتمی دیگر تولید می‌شود. تولید کالیفرنیوم از طریق شکافتن هسته‌های سنگین تر یا تولید کالیفرنیوم در رآکتورهای هسته‌ای با استفاده از اسموزیون هسته‌ای انجام می‌شود. این فرآیند‌ها نیازمند تجهیزات و فناوری‌های پیشرفته و هزینه‌بر هستند.
هر از چندگاهی شایعاتی پخش می‌شود که معدن این فلز خاص در ایران کشف شده است. تمامی این اخبار تاکنون نادرست از آب در آمده‌اند و شایعه‌ای بیش نیستند. نه تنها ایران نتوانسته این عنصر را در محیط آزمایشگاه ایجاد کند بلکه هیچ معدنی در این رابطه نیز وجود ندارد.
تولید کالیفرنیوم (Cf) به دلیل نیاز به تجهیزات پیشرفته و فناوری‌های خاص، محدود به تعداد کشورهایی است که دارای توانایی تحقیقات هسته‌ای پیشرفته هستند. چند کشور که توانسته‌اند کالیفرنیوم تولید کنند عبارتند از:
- ایالات متحده آمریکا: آزمایشات اولیه بر روی کالیفرنیوم در آمریکا در دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ انجام شد و نام این عنصر نیز از ایالت معروف کالیفرنیا گرفته شده است.
- روسیه (اتحادیه جماهیر شوروی سابق): دانشمندان روس در دهه ۱۹۶۰ نیز توانستند کالیفرنیوم تولید کنند و این عنصر را به نام “کالیفرنیوم” نامگذاری کردند.
- آلمان: آلمان نیز در تحقیقات هسته‌ای پیشرفته شناخته شده و توانسته است کالیفرنیوم تولید کند.
- رومانی: رومانی همچنین یکی از کشورهایی است که توانایی تولید کالیفرنیوم را دارد.
تولید کالیفرنیوم به دلیل نادر بودن و خطرناک بودن این عنصر، تحت مقررات سختی انجام می‌شود و باید با ایمنی و اقدامات امنیتی بسیار محکم صورت گیرد. همچنین، این تولیدات اغلب برای مصارف تحقیقاتی و علمی مورد استفاده قرار می‌گیرند و به دلیل هزینه بالای تولید و نیاز به تجهیزات پیشرفته، تولید به مقدار محدود است.
