از جمله ابزارهایی که از زمان‌های قدیم در امور ساخت‌وساز مورد استفاده قرار می‌گرفته داربست است. این ابزار که در حالت اولیه‌ی خود چوبی بوده و سپس با گذشت زمان و پیشرفت صنعتی، پیشرفته‌تر شده و شکل فلزی با استحکام فراوان به خود گرفته، با کاربردهای مختلفی که امروزه به خود گرفته در ساخت‌وساز و طراحی از ابزار مورد نیاز محسوب می‌شود. غالباً از داربست به عنوان سازه‌ای موقت برای دسترسی به نقاط مرتفع و دشوار استفاده نموده و گاهی اوقات جهت تکیه‌گاه بخشی از ساختمان نیز از آن بهره می‌برند.

انواع مختلفی از داربست‌های فلزی، نمایشگاهی (اسپیس فریم)، مثلثی و… را که هر کدام جهت امور متفاوتی مانند ساختمان سازی، نماسازی، بازسازی بناهای تاریخی، برپایی نمایشگاه‌ها و امثال آن مورد استفاده قرار می‌گیرند را می‌توان در مکان‌های مختلف به طور روزمره مشاهده نمود. از انواع داربست، داربست مثلثی یا داربست امگا است که نصب آسانی دارد و بدون نیاز به مهارت خاصی و فقط با اتصال قطعات نر و ماده می‌توان آن را نصب نمود. در ادامه‌ی این مطلب با صباپروفیل همراه باشید تا به بررسی داربست مثلثی یا اسکافُلد پرداخته و تمام جزئیات مرتبط با آن را برای شما شرح دهیم.

داربست مثلثی چیست؟

از آنجا که از داربست‌ها برای بالارفتن و نگهداری از سازه‌ها مانند بناها، عمارت‌ها و پل ها و یا به منظور مقاوم‌سازی سازه استفاده می‌شود، این ابزارها انواعی متفاوت دارند که رایج‌ترین آنها نوع مثلثی یا اسکافُلد (Scaffold) است. این نوع داربست از نوع داربست مدولار می‌باشد؛ یعنی از اجزاء مختلفی است که در محل نصب سرهم‌بندی شده و یک سیستم را تشکیل می‌دهند. طبقه‌بندی و دسته‌بندی های مختلفی از داربست وجود دارد، اما وقتی صحبت از ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین آنها می‌شود، انواع آن مدولار مطرح می‌شود.

داربست مثلثی یک داربست موقت است که برای استفاده در سازه‌هایی با ارتفاع بسیار زیاد به کار می‌رود مانند ساخت پل، سقف‌های با ارتفاع زیاد و ساختمان‌های با سقف‌های بلند مانند سوله‌های بزرگ. اسکافلد از مدل های محکم و مقاوم داربست‌ها بوده و نسبت به سایر مدل‌های داربست مقرون به صرفه‌تر نیز هست. تحمل بار داربست مثلثی به بیش از ۱۴ تن یا بیشتر می‌رسد.

عکس داربست مثلثی

این سازه دارای پاشنه، مهاری ضلعی، قطری و پیچ تنظیم نیز بوده و بدون نیاز به پیچ و مهره و اتصالات اضافی می‌توانید آن را بالا برده و در سازه‌های بلند جهت کفراژبندی سازه‌های مرتفع مانند دیوارها و سقف مساجد، پل‌ها و مرتفع استفاده نمود. یک داربست مثلثی از اجزاء زیر تشکیل می‌شود:

  • کفشک یا صفحه‌ی کفی
  • میله مهار افقی و مایل
  • پین‌های داربست
  • پیچ تنظیم

اجزای داربست از فولاد دارای استحکام بالا ساخته شده و در برندهای مختلفی وجود دارند. به طور نمونه در جدول زیر اجزای تشکیل دهنده‌ی داربست مثلثی را ذکر کرده‌ایم:

نام ابعاد (سانتی‌متر) وزن (کیلوگرم)
مثلثی ۵۰×۱۲۰ 8
مثلثی ۷۵×۱۲۰ 9
مثلثی ۱۰۰×۱۲۰ 11
مهاری ۱۲۰ ۵/۴
کفشک ۱۴ ۵/۱

کفشک داربست مثلثی

از کفشک‌ها برای قرارگیری داربست روی زمین استفاده می‌کنند. قبل از نصب داربست مثلثی بایستی از محل قرارگیری کفشک‌ها مطمئن شد تا بر روی زمین سفت قرار بگیرند. در غیر این صورت زیر همه کفشک‌ها را با تخته‌ی چوبی سفت کنید. برای داربست‌های بلندتر بایستی از کفشک‌های بزرگتر با قدرت تحمل بیشتر استفاده نمائید.

تصویر داربست مثلثی

لوله‌ی داربست مثلثی

لوله‌های داربستی اجزاء اصلی تشکیل دهنده‌ی داربست مثلثی هستند و لذا باید از استحکام کافی برخوردار باشند. نداشتن کیفیت لازم در ساخت لوله‌های داربست مثلثی و اجرای نادرست آنها و نیز محکم نبودن آن‌ها می‌تواند باعث ایجاد مشکلات و خسارت جان و مال افراد و بروز حوادث مختلف شود.

داربست مثلثی از فریم‌ها یا قاب‌های مثلثی ساخته می‌شود که این فریم‌ها به‌صورت نر و ماده به یکدیگر متصل شده و یک قاب مستطیلی یا مربعی را ایجاد می‌کنند. عرض این فریم‌ها نقش لجر (مهاربند افقی) را ایفا می‌کند و معمولاً به طول ثابت ۱۲۰ سانتی‌متر تولید می‌شود و می‌تواند دارای برش‌های افقی، مثلثی و مربعی باشد. ارتفاع این فریم‌ها نیز در سه نوع ۵۰، 75 و ۱۰۰ سانتی‌متر بوده که با تعبیه پیچ‌های قابل تنظیم در بالای این داربست‌ها، می‌توان آنها را برای هر ارتفاعی تنظیم نمود. بنابراین اسکافلد که گاهی با عنوان داربست مثلثی مدولار شناخته می‌شود، از فریم‌های مثلثی به عرض 5۰ سانتی‌متر تا یک متر تشکیل شده که به راحتی بر روی یکدیگر مونتاژ می‌شوند. به طور خلاصه می‌توان گفت ابعاد فریم‌ها ۵۰×۱۲۰، ۷۵×۱۲۰ و یا ۱۰۰×۱۲۰ خواهند بود.
لوله‌های استفاده شده در اسکافلدبندی حتماً باید بدون درز باشند، در غیر این صورت استحکام کافی را نداشته و تحمل وزن زیاد را در هنگام بتن‌ریزی نخواهند داشت. سعی کنید از استاندارد بودن اسکافلد مطمئن شوید.

اسکافلد باید چنان استحکام داشته باشد که در ارتفاعات زیاد، بدون کج شدن به هم متصل شود. میزان باربری هر فریم اسکافلد در هر متر مربع به آرایش آنها بستگی دارد ولی می‌توان میزان باربری آن را با آرایش مناسب تا ۱۴ تن افزایش داد. برای بارهای بسیار زیاد از میله مهار عرضی (افقی) در ابعاد ۱۲۰ سانتی‌متر و با وزن حدودی 5/4 کیلوگرم و میله مهار مایل (قطری) در ابعاد ۱۷۰ سانتی متر و با وزن ۵ حدودی ۵ کیلوگرم استفاده نمائید. برای استفاده از داربست مثلثی لازم است به استحکام سطح زمین و سفت بودن آن توجه شده و حتماً مورد بررسی قرار گیرند. اگر استحکام زمین مناسب نباشد ممکن است پس از انجام بتن‌ریزی، پایه های داربست مثلثی در زمین فرو رود. برای پیشگیری از این اتفاق لازم است در زیر پایه‌های داربست مثلثی، تخته های زیر پایی قرار دهید. جهت تنظیم دقیق اسکافلد در ارتفاع سقف از سرجک‌های قابل تنظیم (یو شکل قابل رگلاژ) استفاده می‌شود که برای تراز دقیق داربست کارایی دارد. سرجک سقفی قابل رگلاژ در ابعاد ۴۰، ۵۰، ۶۰ و ۷۰ سانتی متر در بازار فراوان است.

قیمت لوله داربست

وزن داربست مثلثی

همانگونه که در جدول فوق ذکر شد، وزن هر کدام از اجزای داربست مشخص شده است. غالب وزن از میله‌های مهار است که لوله‌هایی هستند که در اندازه‌های معین برش می‌خورند و در نهایت توسط دستگاه‌های جوش متصل می‌شوند. مسلماً این لوله‌ها دارای وزن‌های مختلفی بوده و بسته به نوع متریال به کار رفته در تولید اسکافلدها دارای وزن‌ها (و نیز قیمت‌ها)ی متفاوتی خواهند بود. در ساخت این لوله‌ها معمولاً از ورق‌های 3 تا ۵ میلی‌متری استفاده می‌شود که این باعث تفاوت در وزن داربست شده و به نوبه خود در کارائی آن نیز موثر است. در داربست‌های مرتفع لزوماً از اجزای ضخیم‌تر و سنگین‌تر استفاده می‌شود و لازم به ذکر است که داربست‌های با کیفیت استاندارد علاوه بر وزن خود می‌توانند تا چهار برابر بیشتر از وزن خود را نیز تحمل نمایند.

اجرای داربست مثلثی

اجرای داربست مثلثی

در نصب اسکافلد نیازی به کارگر ماهر و با تجربه نیست و نیز در نصب این داربست به آچارهای سنگین و متنوع نیازی ندارید. اجزاء داربست مثلثی به گونه‌ای می‌باشند که به آسانی قابل باز و بسته شدن می‌باشند و نحوه‌ی بستن اسکافلد نیز راحت بوده و یک کارگر ساده هم می‌تواند به راحتی این کار را انجام دهد. به علاوه سرعت نصب شدن و استفاده در روند ساخت‌وساز هم از مزایای استفاده از داربست اسکافلد است.

برای برپا کردن داربست سعی کنید از زمین تراز استفاده نمائید، البته اختلافات کم را می‌توان با سرجک‌ها تنظیم کرد. حتماً زیر پایه‌ها؛ جایی که کفشک قرار می‌گیرد، زمین سفت باشد تا از نشست احتمالی جلوگیری شود. در صورتی که آن خاک سست باشد، ممکن است داربست واژگون شده، از جای خود حرکت کند و یا در خاک فرو رود.

بعد از صاف‌کردن جای کفشک‌ها و تنظیم نمودن آنها، شروع به برپاکردن اسکافلد می‌کنیم. برای این کار چهار عدد میله مهار را روی کفشک‌ها به حالت مربعی نصب کنید و سپس شروع به وصل کردن اسکافلدها به یکدیگر کنید.

در ارتفاعات زیاد جهت اطمینان خاطر بیشتر می‌توانید اسکافلدها را به وسیله‌ی لوله و بست داربست به هم متصل نمائید؛ این کار باعث یک‌پارچه شدن آن می‌گردد. باید توجه کنید که لوله‌ها و اجزاء و اتصالات داربست مثلثی پوسیدگی و زنگ‌زدگی نداشته باشند چرا که پوسیدگی و زنگ‌زدگی مقاومت آن را کمتر نموده و تحت بار زیاد ممکن است ریزش کند.

از نکات مهم در ساخت‌وساز آن است که در ساختمان‌سازی درست روبه‌روی نمای ساختمان، می‌بایست داربست نصب شود. در انتخاب نوع اسکافلد نیز باید عوامل بسیاری را در نظر گرفت مانند:

  • ماهیت و نوع کار،
  • شرایط زمین،
  • ارتفاع پروژه،
  • وزن بار تحمیلی بر داربست،
  • یزان دسترسی به محل،
  • مدت زمان انجام پروژه،
  • مقررات ساختمان،
  • هزینه‌ها.

اجاره داربست و داربست دست دوم

برای یک کار موقت یا تعمیرات ساختمان می‌توانید داربست مثلثی اجاره کنید. داربست‌های مثلثی را می‌توانید از کسانی که در کار نصب و اجرا و نیز اجاره‌ی داربست فلزی فعالیت می‌کنند، اجاره کرده و یا خریداری نمائید. توجه کنید اگر کار شما وسیع و یا مدت‌دار است بهتر است داربست با تجهیزات نو بخرید. استفاده از داربست‌های مثلثی نو که کیفیت مناسبی ندارند می‌تواند به ضررهای جبران‌ناپذیری منجر شود. همچنین از خرید داربست‌های کهنه و بسیار کارکرده خودداری نمائید. تجربه نشان داده که در برخی محصولات داربستی، بعد از اجرای چند فریم از اسکافلدها، داربست کج شده و یا اندازه‌ی اجزاء با هم هم‌خوانی ندارد و یا داربست بی‌کیفیت بوده و در هنگام بتن‌ریزی خم یا واژگون شده است. بنابراین برای جلوگیری از ضررهای مالی و جانی بهتر است که داربست مثلثی را از شرکت‌های معتبر خریداری یا اجاره کنید.

لوله داربست, مقالات در گروه صبا | نویسنده : امید مرادی | بروزرسانی : 3 بهمن 1402