به پوشاندن یک سطح (فولاد، آلومینیوم، آلیاژ‌های مس، پلاستیک و آلیاژهای روی) با لایه‌ای از کروم، آبکاری با کروم (کروم کاری) گویند. این لایه کروم می‌تواند کاربرد تزئینی داشته یا از فلز در برابر خوردگی مراقبت کند.

گاهی هم از کروم کار برای سهولت تمیزکاری قطعه یا افزایش میزان سختی سطحی استفاده می‌شود.

 

استفاده از آبکاری کروم روی قطعات فولادی یک موتورسیکلت
استفاده از آبکاری کروم روی قطعات فولادی یک موتورسیکلت

 

روندهای آبکاری با کروم (کروم کاری)

  • چربی‌گیری با استفاده از مواد حلال.
  • پاک کردن سطح از هرگونه آلودگی بصورت دستی.
  • انجام مراحل مختلف آماده سازی (بسته به قطعه فرق می‌کند).
  • قرار دادن قطعه در حوضچه الکترولیت حاوی کروم، و فرصت دادن به قطعه برای هم دما شدن با محتویات حوض.
  • اعمال جریان برق برای حصول ضخامت مناسب کروم روی قطعه.

بسته به سطح قطعه، این کار را با محلول‌های الکترولیت مختلفی مثل هیدروکلریک اسید، هیدروفلوریک اسید و سولفوریک اسید انجام می‌دهند. همچنین استفاده از فریک کلوراید هم برای آلیاژهای نیمونیک رایج شده.

مواد شیمیایی بکار رفته در آبکاری با کروم بسیار سمی هستند و در بسیاری از کشورها قوانینی برای دفع درست آن‌ها وضع شده.

از مهمترین قواعد کروم کاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

AMS 2460, AMS 2406 و  MIL-STD-1501.

 

انواع آبکاری با کروم (کروم کاری)

کروم دارای سطح براق و همراه با توانایی ایجاد انعکاس بسیار مناسب است، که این توانایی، مردم را بسیار مجذوب خود می‌کند. سطح آینه‌ای می‌تواند به اشیاء، زینت و جلوه‌ای سطح بالا بدهد و برای همه کسانی که آن را مشاهده می‌کنند، مسحور کننده است. بسیاری در رابطه با کروم تصورات اشتباهی دارند و تفاوت بین آبکاری کروم سخت و آبکاری نیکل-کروم (کروم تزئینی) را متوجه نمی‌شوند. باید بدانید که دو نوع آبکاری کروم وجود دارد که عبارتند از:

  1. آبکاری کروم تزئینی (دکوری)
  2. آبکاری کروم سخت (مهندسی یا صنعتی)

 

کروم کاری دکوری

همانطور که پیشتر اشاره کردیم، کروم کاری دکوری را برای زیباسازی و افزایش مقاومت قطعه نسبت به خوردگی انجام می‌دهند. در این روش، ضخامت لایه کروم بین 0.05 تا 0.5 میکرون متغیر است.

هرچند در بیشتر موارد این مقدار بین 0.13 تا 0.25 میکرون نوسان می‌کند. معمولا این لایه کروم را روی یک لایه از نیکل اعمال می‌کنند (از این رو به آن آبکاری نیکل-کروم می‌گویند). از کروم کاری دکوری در ساخت قطعات خودرو و لوازم آشپزخانه استفاده می‌شود.

 

کروم کاری سخت

کروم کاری سخت که از آن با عناوینی مثل کروم کاری صنعتی یا کروم کاری مهندسی هم یاد می‌شود، بمنظور کاهش اصطکاک، افزایش مقاوت نسبت به خراشیدگی و افزایش مقاومت سطحی دربرابر مواد شیمیایی روی قطعات اعمال می‌شود. این لایه کروم بسیار سخت است (معمولا بین 65 تا 69 راک‌ول) و ضخامتی بین 20 تا 40 میکرون دارد.

اما در صورت لزوم می‌توان ضخامت آن را تا 100 میکرون هم افزایش داد. هرچه ضخامت لایه کروم سخت بیشتر شود، نواقص سطحی هم بیشتر نمایان می‌شوند، چراکه کروم‌کاری سخت اثر مسطح سازی ندارد. اما چندتا شرکت‌های بزرگ در زمینه آبکاری روش‌هایی برای حل این مشکل ابداع کرده‌اند.

برای تست کردن کروم کاری، روش‌های مختلفی وجود دارد، ازجمله روش‌هایی که از میله هیدرولیک و اسپری نمک برای سنجش میزان مقاومت نسبت به خوردگی استفاده می‌کنند.

آبکاری کروم سخت
آبکاری کروم سخت

 

کاربردهای کروم کاری در صنعت خودروسازی


بطور کلی وقتی در صنعت وسایل نقلیه از “کروم” صحبت می‌شود، منظور قطعه‌ای فولادی است که با کروم آبکاری شده. از این روش برای تزئین و افزایش مقاومت قطعات فولادی استفاده میشود. قطعاتی مثل گلگیر موتورسیکلت، سپر خودرو  و … .

آبکاری سه لایه، که گران‌ترین روش آبکاری است، در صنعت خودورسازی طرفدارهای خاص خود را دارد، و روش کار آن بدین صورت است که سطح فولاد را طی سه مرحله با مس، نیکل و درنهایت با کروم آبکاری می‌کنند.

فرآیند, مقالات در گروه صبا | نویسنده : صباپروفیل | بروزرسانی : 24 آبان 1402