همان‌طور که می‌دانید لوله استیل یا به عبارت دقیق‌تر تمامی انواع مقاطع استیل در صنعت محصولاتی مهم و کاربردی هستند. چه به عنوان ماده اولیه تولید برای سایر محصولات چه به عنوان زیرساز صنایع بزرگ. این تنها به واسطه‌ی ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد این مقاطع چون مقاومت بینظریشان در برابر زنگ زدگی، عمر مفید طولانی و قابلیت بازیافت اتفاق افتاده است. حتی با وجود این ویژگی‌های مثبت به هر حال مقاطع استیل هم برای داشتن بهترین عملکرد و افزایش عمر مفیدشان نیاز به تعمیر و نگهداری دارند. تعمیرات مداوم و مرتب علاوه‌بر این که مانع از تعمیرات پرهزینه بعدی می‌شود، عمر مفید این محصولات را هم افزایش می‌دهد. در ادامه با ذکر جزئیات در مورد اهمیت و تاثیر این نگهداری و تعمیرات این مقاطع توضیح خواهیم داد.
فهرست مطالب
لوله استیل چیست؟
همان‌طور که می‌دانید لوله استیل نوعی مقطع توخالی است که جنس بدنه آن از استیل بوده و شکل سطح مقطعش دایره شکل است. استیل آلیاژی از آهن است که درون ترکیبات خود علاوه بر آهن و کروم، عناصر آلیاژی دیگری هم دارد که نتیجه ترکیب آن‌ها با هم محصولی خاص و کاربردی شده است. باوجود کروم در ترکیبات استیل، در معرض هوا لایه‌ی نازکی از کروم اکسید بر سطح آلیاژ تشکیل می‌شود که با مقاومت بالا مانع از زنگ‌زدگی و خوردگی قطعه می‌شود. مزایای استفاده از استیل در مقایسه با سایر آلیاژها و ترکیبات بسیار زیاد است. مقاومت بی‌نظیر استیل در برابر زنگ و خوردگی آن را مناسب استفاده در طیف گسترده‌ای از صنایع کرده است.
اهمیت تعمیر و نگهداری از لوله استیل
تعمیرات و نگهداری از مقاطع یکی از پارامترهای مهم و اثرگذار بر طول عمر و عملکرد آن‌هاست. اهمیت این مساله به قدری زیاد است که بی‌توجهی به آن می‌تواند منجر به آسیب‌های شدید به لوله و ایجاد مشکل در عملکرد آن شود. در ادامه به بررسی دلایل اهمیت این موضوع می‌پردازیم.
1. پیشگیری از زنگ‌زدگی
به طور کلی لوله استیل به واسطه‌ی مقاومت بالایی که در برابر زنگ‌زدگی دارد در صنعت شهرت پیدا کرده است. با این حال، مقاطع استیل هم، بدون تعمیرات منظم و در شرایط خاص دچار زنگ‌زدگی می‌شوند. با انجام اقدامات پیشگیرانه چون نظافت و بازرسیهای مداوم، هر علامتی از زنگ‌زدگی به سرعت شناسایی و ردیابی می‌شود. این مانع از پیشروی زنگ و خوردگی شده و باعث می‌شود لایه محافظ اکسید کاملا سالم بر روی سطح باقی بماند. به این شکل مصرف کننده در مورد کیفیت بالا و عملکرد درست آن اطمینان خواهد داشت.
2. جلوگیری از نشت و ایجاد خرابی
با انجام بازرسیهای مداوم، نشت، ترک و آسیب‌های احتمالی به موقع و در مراحل اولیه، شناسایی می‌شود. جلوگیری از پیشروی خرابی‌ها، قطعا از نشت و ایجاد خرابی‌های بزرگ بعدی و هزینه‌های زیاد تعمیرات آن هم جلوگیری می‌کند. با رسیدگی به این خرابی‌ها و تعمیر آن‌ها در حین بازرسی و در مراحل اولیه، خطر خرابی‌های ناگهانی را می‌توان کاهش داد.
3. افزایش طول عمر
به طور کلی مقاطع با هدف تولید محصولی مقاوم و ماندگار طراحی و تولید می‌شوند اما قطعا بدون تعمیرات و نگهداری درست، عمر مفید طولانی آن‌ها نیز کاهش پیدا خواهد کرد. با انجام سرویس‌کاری و تعمیرات روتین شامل پاک‌سازی آلاینده‌ها، بازرسی، اقدامات پیشگیرانه، جلوگیری از زنگ‌زدگی و شناسایی نقاط ضعف ساختاری لوله، عمر مفید این مقاطع نیز افزایش پیدا می‌کند.
4. بهبود عملکرد
تعمیرات مداوم و نگهداری اصولی می‌تواند تضمینی برای عملکرد درست و دقیق محصول باشد. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می‌شود که عملکرد درست محصول و حتی بهبود آن با سلامت و جان افراد در ارتباط باشد. زباله، رسوب یا لایه‌های زنگ‌زدگی سطح داخلی لوله می‌تواند بر سرعت و حجم جریان اثر بگذارد و نهایتا باعث شود لوله کارایی اصلی و درست خود را از دست بدهد. باتوجه به این که این نوع نگهداری‌ها از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری می‌کند درواقع نهایتا عملکرد لوله را بهبود بخشیده است.
5. صرفه‌جویی در هزینه
اقدامات پیشگیرانه تحت یک سیستم درست و اصولی، قطعا بر هزینه‌های نگهداری هم اثر دارد. با جلوگیری از بروز مشکلات اساسی به واسطه‌ی تعمیرات روتین، قطعا تاسیسات دیگر نیاز به تعمیرات گسترده و پرهزینه نخواهد داشت. به علاوه‌ی این که با عملکرد درست و طول عمر زیاد لوله، هزینه‌ی تعویض و نوسازی نیز به طور کلی حذف می‌شود. به این شکل این راه حلی مقرون به صرفه برای استفاده از لوله‌های استیل خواهد بود.
تاثیر تمیزکاری سطحی بر طول عمر لوله استیل
تمیزکردن سطح یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که برای نگهداری از لوله استیل باید انجام بشود. تمیز کردن سطح به شکل روتین آلاینده‌ها و عوامل ایجاد زنگ و خوردگی را از بین می‌برد و به این شکل تاثیر زیادی بر افزایش عمر مفید لوله‌های استیل دارد. در ادامه به چهار مورد از اثرات مثبت این فرآیند اشاره می‌کنیم.
1. مانع از زنگ‌زدگی لوله می‌شود
با شست‌وشوی لوله استیل تمام آلودگی‌های سطحی آن به طور کامل پاک می‌شوند. با از بین رفتن این آلاینده‌ها احتمال زنگ‌زدگی لوله به میزان چشم‌گیری کاهش پیدا می‌کند. زنگ‌زدگی می‌تواند به مرور زمان ساختمان لوله را ضعیف کند و باعث نشت و خرابی لوله و درنتیجه تعویض زودرس آن بشود. تمیزکاری‌های سطحی به حفظ لایه اکسید محافظ بر روی سطح لوله استیل کمک می‌کند درنتیجه مقاومت آن در برابر زنگ‌زدگی را بیشتر می‌کند و طول عمر لوله را افزایش می‌دهد.
2. آلودگی‌های سطحی را از بین می‌برد
به مرور زمان سطح لوله استیل آلوده می‌شود. این آلودگی‌ها هم می‌توانند کیفیت سطح لوله را دچار مشکل کنند و هم احتمال زنگ‌زدگی آن را افزایش بدهند. طبیعتا با از بین بردن این آلودگی‌ها عمر مفید لوله هم افزایش پیدا می‌کند.
3. آسیب‌های سطحی را نمایان می‌کند
خوردگی حفره‌ای و شکافی دو شکل زنگ‌زدگی مشکل‌ساز برای لوله هستند. این آسیب و شکاف‌ها عموما به واسطه‌ی آلاینده‌های سطحی ایجاد می‌شود و فضایی مستعد زنگ‌زدگی به وجود می‌آورد. با تمیزکاری‌های سطحی هم احتمال ایجاد این آسیب‌ها کاهش پیدا می‌کند و هم آسیب‌های ایجاد شده پیش از ایجاد مشکلات جدی شناسایی و ترمیم می‌شوند.
4. تاثیر مثبت بر زیبایی ظاهری لوله دارد
تمیزکاری سطحی به همان میزان که بر عملکرد لوله تاثیر مثبت دارد، زیبایی ظاهری آن را نیز بهبود می‌بخشد. به طور کلی سطح زیبا و براق استیل یکی از مهم‌ترین دلایل محبوبیت آن در صنعت است. با تمیزکاری سطحی و از بین رفتن گرد و غبار، اثر انگشت و زنگ‌زدگی‌های سطح آن، برق و جلوه زیبای آن مجددا مشخص می‌شود. این نکته در صنعت ساخت و ساز و دکوراسیون داخلی که لوله مدام در معرض دید قرار دارد، بسیار مهم است.
استراتژی هایی برای جلوگیری از زنگ زدگی لوله استیل
به منظور جلوگیری از زنگ‌زدگی لوله استیل چندین راهکار وجود دارد اما به شکل معمول از سه نمونه کاربردی‌تر آن‌ها استفاده می‌شود. اول عدم استفاده از مواد حاوی کلرید، دوم شست و شو فوری نقاط آسیب دیده و سومین مورد خنثی‌سازی استیل است. برای مواردی چون لوله استیل نرده که در فضای باز و در تماس با آب باران، گرد و غبار قرار دارد رعایت این نکات اهمیت دوچندان پیدا می‌کند. در ادامه بیشتر درباره این سه مورد توضیح خواهیم داد.
1. عدم استفاده از مواد حاوی کلرید
یون‌های کلرید خورنده‌ی استیل هستند. از این رو بسیار مهم است که لوله‌های استیل به هیچ‌وجه در معرض مواد حاوی کلرید چون آب دریا، مواد شوینده کلردار و نمک‌های کلرید قرار نگیرند. این مواد می‌توانند خوردگی‌های حفره‌ای ایجاد کنند که بسیار هم خطرناک هستند. این خوردگی‌ها می‌تواند ساختار کلی لوله را دچار مشکل کنند. با کاهش احتمال تماس لوله استیل با مواد حاوی کلرید طبیعتا احتمال زنگ‌زدگی یا خوردگی آن نیز کاهش میابد.
2. شست و شو فوری نقاط آسیب دیده
درصورتی که لوله استیل با محلول‌های حاوی کلرید یا هر محلول خورنده‌ی دیگری تماس پیدا کرد، نقطه تماس باید حتما و به سرعت با آب تمیز شسته بشود. با این کار این مواد خورنده یا به طور کامل از روی سطح شسته می‌شوند یا با رقیق شدن اثر خورندگی آن‌ها کاهش پیدا می‌کند.
3. خنثی‌سازی
فرآیندی است که به طور کلی از آن برای افزایش مقاومت فولاد دربرابر زنگ‌زدگی استفاده می‌شود. تحت این فرآیند یک لایه اکسید خنثی بر روی لایه اکسید کرومی که به شکل طبیعی بر سطح لوله استیل قرار دارد، ایجاد می‌شود. این لایه شبیه به یک سد از فولاد لایه‌های زیرین دربرابر زنگ و خوردگی محافظت می‌کند. برای این منظور روش‌های متنوعی وجود دارد. خنثی‌سازی با اسیدنیتریک، محلول‌های اسید سیتریک، خنثی‌سازی الکتروشیمیایی و یا قرارگرفتن در محیط‌های سرشار از اکسیژن از جمله پراستفاده‌ترین روش‌ها هستند.
نکات کلیدی برای افزایش طول عمر لوله استیل
نکات زیادی وجود دارد که با رعایت آن‌ها می‌تواند طول عمر لوله استیل دکوراتیو را به میزان قابل توجهی افزایش داد. باتوجه به مواردی که پیش‌تر به بررسی آن‌ها پرداختیم شاید بتوان این نکات را به دو گروه کلی تقسیم کرد. اول نکاتی چون تمیزکاری سطحی، عدم تماس با محل‌های کلریددار یا شست و شوی فوری این محلول‌ها و خنثی‌سازی که در مورد آن در بخش‌های قبلی توضیح دادیم.
دومین گروه هم شامل نکاتی هستند که هرچند ساده اما تاثیر زیادی بر افزایش طول عمر مقاطع استیل دارند. اولین مورد از این گروه مربوط به نصب دقیق و درست لوله است. بست و اتصالات دقیق مانع از لرزش یا جا‌به‌جایی لوله و درنتیجه ایجاد شکستگی و ترک بر روی آن می‌شود. همان طور که پیش‌تر هم اشاره کردیم ترک و شکستگی مناطق مستعد زنگ و خوردگی در لوله هستند. مدیریت دما و فشار وارده بر لوله نیز بسیار مهم و اثرگذار است چرا که دما و فشار بیشتر از توان لوله می‌تواند ساختار آن را ضعیف کرده و ریسک بروز مشکل را افزایش بدهد.
جمع‌بندی
بدیهی است که تعمیرات مدام و نگهداری دقیق و درست از لوله استیل تاثیر مثبتی بر افزایش طول عمر آن دارد و باعث بهبود عملکرد مقطع می‌شود. اقدامات پیشگیرانه و شست و شو آلودگی‌های سطحی دو مورد از مهم‌ترین کارهایی هستند که برای نگهداری از لوله‌های استیل باید انجام بشود. با طراحی یک برنامه دقیق و درست برای تعمیرات و نگهداری از لوله، عدم تماس استیل با محلول‌های حاوی کلرید و استفاده از تکنیک‌هایی چون خنثی‌سازی به خوبی می‌توان عمر مفید لوله‌های استیل را افزایش داد. به علاوه‌ی این که استفاده‌ی درست از انواع بست‌ها و اتصالات و رعایت محدوده‌ی دما و فشار استیل نیز تاثیر قابل توجهی بر افزایش طول عمر لوله استیل دارد. در پایان با رعایت دقیق و درست این نکات لوله‌های استیل برای مدت زمان طولانی ضدزنگ و بادوام باقی می‌مانند و نیازی به تعمیرات اساسی و پرهزینه نخواهند داشت.
پرسش و پاسخ
چطور سطح لوله استیل را باید تمیز کرد؟
برای انجام این فرآیند به شکل دقیق و درست پیش از هر چیز سطح لوله باید با آب به خوبی شسته شود تا آلودگی‌های سطحی آن چون گرد و غبار به طور کامل پاک شود.
در مرحله دوم با توجه به نوع لوله و نوع شوینده با آب گرم کمی آن را رقیق می‌کنیم. شوینده باید به حدی رقیق باشد که بدون ایجاد آسیب سطحی بتواند آلودگی‌های لوله استیل را به خوبی بشوید. با اسفنج آغشته به این محلول سطح لوله را شست و شو دهید و بیشتر روی نواحی لکه‌دار و اتصالات تمرکز کنید.
در مرحله‌ی سوم لوله را به طور کامل با آب شستشو دهید تا محلول شوینده باقی مانده بر روی سطح به طور کامل شسته بشود. برای این مرحله هم توجه داشته باشید که اتصالات به خوبی و با دقت بالا شسته بشوند.
در مرحله چهارم و پایانی سطح لوله باید به طور کامل خشک بشود. دقت داشته باشید که قطرات آب باقی مانده بر روی سطح خود می‌تواند باعث ایجاد زنگ و خوردگی بشود.
آیا لوله استیل هم به مرور زمان ضعیف می‌شود؟
به طور کلی لوله استیل در صنعت به واسطه‌ی مقاومت زیاد در برابر زنگ‌زدگی، استحکام و ماندگاری خوبش شهرت پیدا کرده است. تحت شرایط عادی به مرور زمان این مقطع دچار مشکل نمی‌شود اما فاکتورهایی چون زنگ‌زدگی، فشارهای مکانیکی، دما زیاد و نحوه نگهداری می‌تواند عمر مفید و عملکرد این مقاطع را تحت تاثیر قرار بدهد.
مقالات در گروه صبا | نویسنده : سروناز خسروی راد | بروزرسانی : 24 خرداد 1402
