وسایل توانبخشی به مجموعه تجهیزاتی گفته می‌شود که افراد با مشکلات حرکتی، برای آسایش و راحتی بیشتر در حرکت از آن‌ها استفاده می‌کنند. سالمندان، معلولین یا افرادی که براثر تصادف دچار آسیب در اندام‌های حرکتی شده‌اند به کمک این ابزارها راحت‌تر و بدون نیاز به کمک، قادر به براورده کردن نیازهای اولیه‌ی خود خواهند بود. برای ساخت این ابزار به ماده اولیه‌ای سبک وزن اما مقاوم نیاز هست که توان تحمل وزن مصرف‌کننده را داشته باشد اما به واسطه وزن کمی که دارد حمل‌ونقل آن آسان باشد. در‌ادامه به بررسی چند نمونه از متداول‌ترین انواع این محصولات توانبخشی و تاثیر قیمت مواد اولیه‌ای همچون قیمت پروفیل سبک، بر قیمت نهایی خواهیم پرداخت.
ساخت ویلچر از لوله و پروفیل سبک
زمان تولید ویلچر هدف اصلی تولید محصولی است که نشیمن راحتی داشته باشد، مستحکم باشد، باایمنی بالایی شخص را در بربگیرد بدون آن که محدودیتی در حرکت دست‌ها ایجاد کند و به عبارت بهتر در مجموع کیفیت بالایی داشته باشد.
برای اجزا مختلف ویلچر، باتوجه به کارکرد آن از مواد اولیه گوناگونی استفاده می‌شود. عموما برای ساخت بدنه اصلی از پروفیل سبک ضخامت 0.9 تا 1 مستحکم، برای دسته‌ها و دستگیره‌های پشتی از قطعات ابری نرم و برای راحتی بیشتر در قسمت پایه از قطعات پلاستیکی سبک و تاشو استفاده می‌کنند.
این ساختار برای تمامی انواع ویلچر یکسان نیست بلکه باتوجه به کاربرد تا حدی تغییر می‌کند. برای مثال برای ویلچرهای ورزشی ساختار صندلی، زاویه چرخ‌ها، وزن کلی ویلچر، تعادل و … متفاوت از نمونه‌های متداول برای مصرف روزانه است. برای ویلچرهای برقی این تفاوت حتی بیشتر از نمونه‌های قبلی است. در نمونه ویلچرهای ساده وزن نهایی اهمیت زیادی دارد و در ساخت و طراحی تمام تلاش بر کاهش آن می‌باشد. با این هدف هربخشی که باعث افزایش وزن باشد حذف می‌شود اما در نمونه‌های برقی باتوجه به این که حرکت به واسطه‌ی موتور انجام می‌شود حساسیت درمورد وزن کمتر است. برای آسایش بیشتر مصرف‌کننده بخش‌هایی چون سبد حمل وسیله در زیر صندلی و امکانات مشابه دیگری به ویلچر افزوده می‌شود.
برای ویلچرهای معمولی که استفاده‌ی روزمره دارند ساختار و مواد استفاده شده مشابه ساختار کلی است که به آن اشاره کردیم. ساختمان کلی یا همان اسکلت ویلچرها از لوله و پروفیل سبک ساخته می‌شود و این چند دلیل مهم دارد.
1.وزن کم پروفیل سبک
همان‌طور که از نام آن نیز پیدا است مقطع سبک وزنی است. ساختار فولادی آن باعث شده درعین سبک وزنی و با وجود ضخامت کم دیواره، مقاومت قابل قبولی داشته باشد.
2.قیمت مناسب پروفیل سبک
قیمت پروفیل سبک به نسبت سایر فلزات و آلیاژها مانند آلومینیوم یا استیل بسیار مناسب و مقرون‌به‌صرفه است. باتوجه به این که عمده‌ی بخش‌های ویلچر از پروفیل سبک ساخته می‌شود قیمت مناسب آن تاثیر زیادی بر قیمت تمام شده محصول دارد.
3.فرآیندپذیری بالا پروفیل مبلی
پروفیل سبک ورقی منعطف و باکیفیت سطحی بالایی دارد که تحت فرآیندهای تخصصی متداولی چون خم و آبکاری یا جوش و پلیش هم عملکرد خوبی از خود نشان می‌دهد. باتوجه به این که برای ساخت ویلچر از همه این فرآیندها استفاده می‌شود، فرآیندپذیر بودن مقاطع مصرفی بسیار مهم است.
ساخت واکر از لوله مبلی
شاید بتوان گفت واکر در واقع نوعی عصا است که برای ایجاد تعادل بیشتر به جای یک پایه، چهارپایه دارد. واکر برای افرادی کاربرد دارد که توانایی حرکت و ایستادگی بر روی پا خود را دارند اما به دلیل ناپایداری مفاصل، کاهش قدرت عضلات اندام تحتانی، اختلال در تعادل و موارد دیگری از این دست برای ایستادن و حرکت نیاز به تکیه‌گاه دارند.
درست مشابه ویلچر و عصا این تکیه‌گاه باید مقاوم باشد که توان تحمل فشار وارده هنگام نشستن، بلند شدن و حرکت کردن را داشته باشد. اما در عین حال سبک وزن باشد که جابه‌جایی آن برای شخصی که خود مشکل حرکتی دارد، دشوار نباشد.
واکرها عموما تنوع زیادی ندارند و ساختار آن‌ها نیز نسبتا ساده است. چهارپایه که از خم U شکل دو لوله یا پروفیل سبک ایجاد شده و بخش بالایی آن که دستگیره‌ها قرار می‌گیرد. تعدادی مقطع افقی در طول پایه آن‌ها را به هم متصل نگه می‌دارد. گاهی دو تا از این پایه‌ها یا هر چهارتا آن‌ها چرخ‌دار ساخته می‌شود تا حرکت دادن و جابه‌جایی واکر برای شخص ساده‌تر باشد اما در این نمونه‌ها، چرخ‌ها حتما باید ترمز داشته باشد.
قیمت لوله مبلی برای ساخت واکر بسیار مناسب و به‌صرفه است زیرا علاوه بر قیمت پایه‌ی مناسب خود لوله، وزن بسیار کمی هم دارد. همین ویژگی در کنار ساختار ساده‌ی ویلچر باعث شده تهیه این ابزار کمک حرکتی برای اکثریت امکان‌پذیر باشد.
تولید عصا از پروفیل سبک
عصاها، کاربرد و طراحی بسیار متنوعی دارند و با توجه به این موارد، از مواد اولیه‌ی متفاوتی نیز برای تولید آن‌ها استفاده می‌شود. لزوما عصا تنها برای افرادی که مشکل حرکتی دارند کاربرد ندارد بلکه گاها از آن برای ایجاد تعادل بیشتر مثلا در کوهنوردی هم استفاده می‌شود.
برای عصا نیز مشابه سایر انواع محصولات توانبخشی، استحکام، مقاومت و وزن سه نکته‌ی کلیدی هستند. باتوجه به فشاری که مستقیما به عصا وارد می‌شود بدنه آن باید مقاومت زیادی داشته باشد در نتیجه اکثرا از لوله مبلی یا سبک برای ساخت استفاده می‌شود.
چند نمونه از معمول‌ترین انواع عصا:
1.ساده
1.سادهسادهترین شکل عصا است. بدنه‌ی اصلی آن قطعه‌ای لوله است. انتهای این لوله بخش پلاستیکی برای کنترل ضربه و ابتدای آن دسته‌ای برای راحتی بیشتر در کنترل قرار می‌گیرد. این نوع عصا برای افرادی کاربرد دارد که توانایی حرکت در هر دو پا را دارند اما نیازمند ابزاری برای تعادل بیشتر هستند. این عصاها معمولا از آلومینیوم یا لوله مبلی تولید می‌شوند .
2.چهارپایه‌دار
کاملا شبیه به عصاهای ساده هستند با این تفاوت که در بخش انتهایی آن‌ها به جای یک پایه، چهارپایه قرار گرفته است. این ویژگی هم استحکام عصا را بهبود می‌بخشد هم تعادل بیشتری ایجاد می‌کند. طبیعتا عصای چهارپایه‌دار به واسطه‌ی پایه‌های بیشتر، وزن بیشتری هم در مقایسه با نمونه‌های ساده خواهد داشت.
3.زیربغلی
عصاهای بلندی هستند که دو تکیه‌گاه دارند. تکیه‌گاه اول برای پنجه و تکیه‌گاه دوم که دور بازو یا زیربغل قرار می‌گیرد. این نوع عصا عموما برای افرادی کاربرد دارد که تنها یکی از پاهای آن‌ها توان حرکت دارد. سبکی، راحتی تکیه‌گاه‌ها و استحکام سه نکته کلیدی هستند که هنگام ساخت این نوع عصا باید به آن‌ها توجه بشود.
4.عصا سفید
کاملا متفاوت از چند نمونه عصایی است که پیشتر به آن‌ها اشاره کردیم. عصاسفید نیز نوعی ابزار توانبخشی است اما از آن نه برای ایجاد تعادل بیشتر بلکه برای شناسایی موانع در مسیر حرکت افراد نابینا استفاده می‌شود. این نوع عصا نیز از لوله مبلی و یا آلومینیومی ساخته می‌شود اما ساختار یکپارچه‌ای ندارد و متشکل از چند قطعه‌ی کوچک است. ضخامت و وزن کم لوله، کوچک بودن قطعات و رنگ عصا سه نکته‌ی مهمی هستند که زمان تولید باید به آن‌ها توجه بشود.
طراحی و ساخت, لوله و پروفیل مبلی, مقالات در گروه صبا | نویسنده : سروناز خسروی راد | بروزرسانی : 23 آبان 1402
