آلومینیوم و آلیاژهای آن

آلیاژ آلومینیوم به آلیاژی است که فلز آلومینیوم در آن غالب است.

آلومینیوم سیزدهمین عنصر جدول تناوبی است که آن را با نماد (Al) نشان می‌دهند. آلومینیوم، سفیدرنگ، نرم، غیرمغناطیسی و رسانا است.

آلومینیوم سومین عنصر و فراوان ترین فلز در پوسته زمین (پس از اکسیژن و سیلیکون) است. حدود 8 درصد از پوسته زمین از آلومینیوم تشکیل شده.

فلز آلومینیوم به دلیل واکنش پذیری شیمیایی بسیار بالا، معمولا به صورت خالص یافت نمی‌شود. آلومینیوم را می‌توان در ترکیب بیش از 270 ماده معدنی مختلف یافت. آلومینیوم اغلب از سنگ معدن بوکسیت به دست می آید .
آلیاژهای آلومینیوم به لحاظ داشتن خواص ویژه از جمله چگالی کم و مقاومت زیاد در برابر خوردگی، در صنعت هوافضا، حمل و نقل و سازه هایی مانند نمای ساختمان، در و پنجره و … استفاده می شوند. اکسید و سولفات مفیدترین ترکیبات آلومینیوم هستند.

عناصر آلیاژی آلومینیوم معمولی عبارتند از مس، منیزیم، منگنز، سیلیکون، قلع و روی.

برای آلومینیوم و آلیاژهای آن دو طبقه بندی اصلی وجود دارد :

آلیاژهای ریختگی و آلیاژهای ماشین کاری شده. که هر دو این‌ها به دسته های قابل عملیات حرارتی و غیرقابل عملیات حرارتی تقسیم می شوند.

آلیاژ آلومینیوم
آلیاژ آلومینیوم

 

حدود 85 درصد از آلومینیوم برای تولید محصولات ماشین کاری شده (مانند ورق نورد، فویل و محصولات اکسترود شده) استفاده می‌شود.

آلیاژهای آلومینیوم ریختگی، نقطه ذوب پایینی دارند. از این‌رو هزینه‌های تولید محصول با استفاده از آن‌ها پایین است. اما استحکام کششی محصولات ساخته شده از این آلیاژ پایین‌تر از محصولاتی است که با ماشین کاری ساخته شده‌اند.

Al-Si از مهمترین آلیاژهای آلومینیوم ریختگی است. سطح بالای سیلیکون (4-13٪) باعث سهولت در فرآیند ریخته گری می‌شود.

آلیاژهای آلومینیوم به طور گسترده‌ای در ساخت محصولات و سازه‌هایی که وزن پایین و مقاومت بالا نسبت به خوردگی اهمیت دارد (مثل هواپیما)، استفاده می‌شوند.
آلیاژهای آلومینیوم و منیزیوم (هر دو) سبک‌تر از سایر آلیاژها هستند و نسبت به آلیاژهایی که دارای درصد بسیار بالایی از منیزیم هستند قابلیت اشتعال کمتری دارند.

اگر آلیاژ آلومینیوم با استفاده از آنودایز و یا روش صحیح رنگ کاری محافظت نشده باشد، یک لایه نازک سفید در اثر اکسایش هوا بر روی سطح آن ایجاد می شود. در یک محیط مرطوب، خوردگی گالوانیک زمانی رخ می دهد که آلیاژ آلومینیوم در تماس الکتریکی با فلزات دیگری که خاصیت خوردگی بیشتری از آلومینیوم دارند، قرار گیرد. اگر آلیاژ آلومینیوم به درستی حرارت دهی نشود، باعث می‌شود عناصر داخلی آن از هم جدا شده و خوردگی از داخل فلز صورت پذیرد.
بسیاری از سازمان‌ها استانداردهای خاصی برای محصولات ساخته شده از آلومینیوم آلیاژی دارند. از مهمترین این استانداردها می‌توان به استانداردهای انجمن استانداردهای مهندسی حمل و نقل، مخصوصا زیر گروه استاندارد هوا فضا و ASTM International اشاره کرد.

محمد ایلخانی

فلزات, فولاد و آلیاژ, مقالات در گروه صبا | نویسنده : صباپروفیل | بروزرسانی : 24 آبان 1402