گالوانیزاسیون به فرآیندی گفته می­ شود که طی آن، روی لوله‌ های فولادی پوششی از جنس فلز روی کشیده می شود. با اینکار به کمک محافظتی که فلز روی ایجاد می کند لوله­ های فولادی از خوردگی، رطوبت و اکسید شدن محافظت می­ شوند. گرچه طی گالوانیزاسیون تنها لایه ای نازک به سطح لوله اضافه می شود اما تاثیر زیادی بر خواص و قیمت محصول نهایی که لوله گالوانیزه است دارد. به همین خاطر به منظور کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص موضوع این مقاله را به روش گالوانیزاسیون و تأثیر آن بر خواص و قیمت لوله گالوانیزه اختصاص داده‌ایم.

 

چگونگی انجام گالوانیزاسیون:

قیمت لوله گالوانیزههمان طور که در ابتدای مطلب هم اشاره کردیم، گالوانیزاسیون یا گالوانیزه کردن یکی از کاربردی‌ ترین روش‌ ها برای محافظت از فلزات در برابر خوردگی است. گالوانیزاسیون به این شکل است که روی سطح لوله سیاه یا لوله مبلی به عنوان فلز پایه، لایه‌ ای از جنس فلز روی، با ضخامت مشخص قرار می گیرد. این ضخامت بستگی به روش گالوانیزاسیون دارد. با گالوانیزه گرم لایه ای به ضخامت 35 تا 650 میکرومتر ایجاد می شود در صورتی که این مقدار برای گالوانیزه سرد 5 تا 15 میکرومتر است. این لایه پوششی از جنس فلز روی علاوه بر این که از فلز پایه در مقابل عوامل فرساینده محافظت می کند قیمت بسیار مناسبی هم دارد که با بهبود خواص لوله سیاه و لوله مبلی تغییر زیادی در قیمت نهایی آن ایجاد نمی کند. برای گالوانیزه ی گرم حوضی از روی مذاب وجود دارد که قطعه ی کار (لوله) به طور کامل درون آن غوطه ور می شود و روی در ترکیب با فولاد لایه ای برروی سطح تشکیل می دهد اما در گالوانیزه سرد این فرآیند به کمک جریان الکتریکی انجام می شود. مزیتی که گالوانیزاسیون به نسبت رنگ دارد مقاومت بالای آن حتی بعد از خراشیدگی است. بعد از ازبین رفتن لایه آبکاری بر اثر خراش همچنان قطعه به عنوان آنود در برابر زنگ زدگی مقاوم است، به این فرآیند محافظت کاتدی گفته میشود .

 

تأثیر گالوانیزه کردن بر خواص و ویژگی‌های لوله

یکی از اصلی‌ ترین تأثیراتی که گالوانیزه کردن می‌ تواند روی لوله داشته باشد، افزایش طول عمر است. همان طور که می­ دانید، لوله سبک در محیط و در معرض هوا و رطوبت به سرعت با اکسیژن واکنش داده و دچار زنگ زدگی و خوردگی خواهند شد. فلز روی که در گالوانیزاسیون به عنوان یک پوشش روی سطح قرار می گیرد پیش از آهن موجود در آلیاژ فولاد در معرض اکسیژن قرار دارد پس پیش از آهن در واکنش با اکسیژن تولید روی اکسید می کند. روی اکسید لایه ای متراکم و نفوذ ناپذیر ایجاد کرده و مانع از عبور اکسیژن به لایه های زیرین و فولاد می شود. با گالوانیزه کردن غیر از ضدزنگ شدن تغییری در خواص مکانیکی لوله ایجاد نمی شود. تنها در زمان جوشکاری لوله گالوانیزه باید این نکته را در نظر داشته باشیم که این لایه نازک روی طی جوشکاری گازهایی تولید می کنند که برای سلامتی مضر است.

 

تأثیر گالوانیزاسیون بر قیمت لوله گالوانیزه

همان طور که اشاره شد، گالوانیزاسیون یک روش مناسب برای محافظت از لوله و پروفیل مبلی است. به طور کلی فولاد مقاومت زیادی در برابر عوامل خارجی چون حرارت، فشار، ضربه و … دارد؛ تنها موردی که می‌تواند تهدیدی برای طول عمر طولانی این آلیاژ و محصولات تولیدی از آن باشد، اکسیداسیون است به منظور رفع این تنها نقطه ضعف لوله های فولادی از گالوانیزاسیون استفاده می‌ شود تا فلز مادر با استفاده از یک پوشش، در برابر رطوبت و عوامل محیطی محافظت بشود. قیمت لوله گالوانیزه به چند دلیل بیشتر از قیمت لوله مبلی است. اولا ارزش خود فلز روی و هزینه ی گالوانیزاسیون به قیمت لوله افزوده می شود. دوما این خواص بهتر و کار بیشتر ارزش افزوده ی بیشتری ایجاد می کند و سوما تقاضای زیادی برای خرید این مقاطع وجود دارد. با گالوانیزاسیون لوله مبلی تقریبا به مقطعی بی نظیر و بی نقص تبدیل می شود و شاید بتوان گفت نزدیک ترین نمونه به لوله استیل دکوراتیو است اما با اختلاف قیمت سه تا چهار برابری. می­ توان گفت قیمت لوله گالوانیزه با توجه به خواص و ویژگی­ های مثبتی که دارد، کاملا منصفانه بوده و ارزش خرید زیادی دارد.

 

عمر مفید لوله گالوانیزه

TFM شاخصی است که نشان دهنده ی زمان اولین آسیب به لوله گالوانیزه است به عبارت بهتر در این نقطه 5% از سطح لوله دچار زنگ زدگی شده اما هنوز 95% از سطح به واسطه ی گالوانیزاسیون در برابر زنگ زدگی مقاوم است اما اقداماتی پیش گیرانه برای جلوگیری از پیشروی این زنگ زدگی نیاز هست. TFM به ضخامت لایه ی گالوانیزاسیون و آلودگی موجود در هوا بستگی دارد. هر چه لایه گالوانیزه نازک تر باشد مقاومت کمتری هم خواهد داشت. عموما در محیط های مرطوب عمر مفید گالوانیزه گرم 20 و گالوانیزه سرد حدود 5 سال است.  آلودگی هوا نیز زودتر به فلز روی آسیب وارد می کند اما نه با سرعت خیلی زیادی. در محیط هایی با حداقل آلودگی هوا لوله گالوانیزه برای یک قرن یا بیشتر نیازی به تعمیرات نخواهد داشت.

گالوانیزه و گلخانه, مقالات در گروه صبا | نویسنده : سروناز خسروی راد | بروزرسانی : 27 آبان 1402