لوله و پروفیل سبک، شکلی کاربردی از آلیاژ همه‌کاره‌ی فولاد است که در طیف گسترده‌ای از صنایع کاربرد داد. صنایعی چون: ساخت‌و‌ساز، پتروشیمی و خودروسازی. علی‌رغم این که حتی بیش‌ترین ضخامت‌های لوله و پروفیل‌های سبک هم برای صنایعی چون خودروسازی ضعیف به‌نظر می‌رسد اما درواقع این مقاطع ظریف در صنایع سنگین بسیار کاربردی هستند. چرا که فولاد آلیاژی سخت و مقاوم است که به خوبی می‌تواند فشار وزن وارده را تحمل کند. طبق استاندارد تولید ورق‌های روغنی، بیش‌ترین ضخامت‌های مقاطع سبک، 1.25 تا 1.5 میلی‌متر هستند که در خودروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به چهار مورد از کاربرد این مقاطع در صنعت خودروسازی اشاره خواهیم کرد.

1.صندلی خودرو

لوله و پروفیل سبک برای ساخت بدنه صندلی خودروصندلی خودرو به‌ویژه خودروهای مدرن طراحی پیچیده‌ای دارند و از اجزا متفاوتی ساخته شده‌اند. لوله و پروفیل‌های سبک تنها در بخش‌هایی خاص و بیشتر برای ساخت بدنه و اسکلت صندلی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

استفاده از لوله و پروفیل مبلی برای این منظور با چند مزیت همراه است. اول این که این مقاطع بسیار فرآیندپذیر هستند و به‌راحتی می‌توان در آن‌ها تغییر شکل‌هایی مطابق با طراحی محصول ایجاد کرد. مقاومت آن‌ها همچنین به افزایش مقاومت و استحکام صندلی کمک می‌کند. به‌علاوه ی این که قیمت مناسب نهایی آن‌ها قیمت نهایی تولید را هم تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. قیمت پروفیل سبک باتوجه به خواص و ویژگی‌هایش بسیار مناسب و مقرون‌به‌صرفه است.

2.ساخت باربند از پروفیل سبک

باربند ابزاری کاربردی در خودرو برای افزودن فضای حمل بار است. در اکثر مواقع باربند به شکل فابریک روی خودرو قرار ندارد. مصرف‌کننده با توجه به نیاز خود می‌تواند باربند مورد نظر خود را بر روی خودرو نصب کند.

از فولاد، آلومینیوم و حتی چوب برای ساخت باربند استفاده می‌شود. چند ویژگی که لازمه‌ی تولید باربند است باعث شده لوله و پروفیل‌های فولادی محبوب‌ترین و کاربردی‌ترین مواد برای این منظور باشند. باربند باید خود وزن کمی داشته باشد تا توان خودرو برای حمل این وزن اضافه هدر نرود. مقاوم باشد تا بتواند وزن بار را به خوبی تحمل کند و حین جابه‌جایی صدمه‌ای نبیند. مناسب بودن قیمت پروفیل مبلی هم بر گسترش کاربرد آن برای تولید این ابزار کمکی بی‌تاثیر نبوده است.

از نظر طراحی و ساخت بسیار متنوع هستند. ساده‌ترین شکل آن‌ها کفه‌ای ساخته شده از پروفیل سبک است که بر روی سقف خودرو نصب می‌شود. به‌واسطه‌ی دو دسته کنار این کفه، بار و اثاثیه روی آن محکم می‌شود. گاهی تنها از خم برای ساخت آن‌ها استفاده می‌شود گاهی هم این قطعه‌ها با جوشکاری به هم متصل می‌شوند. هر دو این حالت‌ها به لطف دقت ابعادی بالا، فرآیندپذیری خوب و جوش‌پذیری این مقاطع امکان‌پذیر شده است.

3.ساخت اگزوز از لوله و پروفیل سبک

لوله و پروفیل سبک برای ساخت اگزورشاید بتوان گفت این معمول‌ترین کاربرد لوله و پروفیل‌های سبک در صنعت خودروسازی است که تا حدی و با توجه به طراحی خودرو بر زیبایی ظاهری آن نیز تاثیر دارد. تنها با یک نگاه می‌توان به خوبی متوجه شد اگزوز چرا تا این حد در خودرو اهمیت داد. اول این که از افراد داخل خودرو دربرابر گازهای مضر منتشر شده محافظت می‌کند. دوم باعث کاهش گازهای آلاینده می‌شود.

از فولاد، فولاد آلومینیومی، فولاد ضدزنگ و سایر مواد برای ساخت اگزوز استفاده می‌شود. اما لوله و پروفیل‌های فولادی بین تمامی آن‌ها کاربردی‌ترین هستند چرا که این آلیاژ مقاوم بوده و استحکام قابل قبولی دربرابر حرارت دارد، سبک وزن هستند و عمر مفید طولانی دارند. از لوله و پروفیل‌هایی با ضخامت 1.25 تا 1.5 میلی‌متر بسته به طراحی خودرو و اگزوز برای این منظور استفاده می‌شود.

اگزوز قطعه‌ای طویل است که از موتور در بخش جلویی تا انتهای خودرو کشیده می‌شود. طول زیاد این قطعه باعث می‌شود هم آلودگی صوتی ایجاد شده توسط موتور در امتداد طول کاهش پیدا کند هم تا حدی لرزش موتور را کنترل می‌کند. برای آن که گازهای آلاینده به سرعت بتوانند از اگزوز خارج شود این لوله‌ها نباید خم‌هایی با زاویه‌ی تند داشته باشد که مانند مانعی در مسیر عبور گاز اجازه‌ی جریان سریع را به آن‌ها ندهد.

4.غربیلک فرمان

غربیلک فرمان بخش بیرونی سیستم کلی فرمان است که تحت کنترل راننده قرار دارد و باقی سیستم تحت تاثیر حرکت آن عمل می‌کند.

شکل معمول غربیلک فرمان، حلقه‌ای ساخته شده از لوله مبلی است. این حلقه با چند قطعه‌ی زاویه‌دار به اهرم اصلی سیستم فرمان متصل می‌شود. بسته به نوع خودرو، طراحی و ساخت آن، ابعاد و کاربرد اصلی خودرو، ظاهر و ابعاد فرمان تغییر می‌کند. با توجه به این موارد گاهی هم از حالت حلقه‌ای، فرمان خارج شده و تغییرات زاویه‌ای درون آن‌ها برای راحتی بیشتر در حرکت ایجاد می‌شود.

فرآیندپذیری و مقاومت زیاد دو ویژگی اصلی برای مقاطع مصرفی برای این منظور هستند. به منظور راحتی بیشتر اکثرا روی قطعه‌ی فولادی فرمان لایه‌ای پلاستیکی و نرم قرار می‌گیرد. اما گاهی هم خود لوله فولادی فرمان، بدون هیچ لایه‌ی محافظی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این شرایط زیبایی ظاهری قطعه اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.

سخن پایانی

زمینه‌های مصرف پروفیل سبک در صنعت خودرو تنها به همین چهار مورد محدود نمی‌شود بلکه در بخش‌ها و سیستم‌های مختلف خودرو با کاربردهای متنوع و ابعاد گوناگون استفاده از این مقاطع رواج دارد. علاوه بر بخش‌های اصلی و دائمی داخل خودرو حتی برای ساخت اکسسوری و بخش‌های افزودنی دیگر هم از این مقاطع استفاده می‌شود.

مقاومت و ماندگاری بالا مورد نیاز برای ساخت قطعات خودرو باعث شده ضخیم‌ترین انواع پروفیل سبک ( ضخامت 1.25 – 1.5 میلی‌متر ) در این صنعت و برای ساخت خودرو مورد استفاده قرار بگیرد. چرا که همزمان با افزایش ضخامت و وزن، مقاومت قطعه نیز افزایش پیدا می‌کند. دقت ابعادی بالا، فرآیندپذیری و استحکام خوب، پروفیل سبک را تبدیل به یکی از بهترین مواد اولیه برای قطعه‌سازی در صنعت خودرو تبدیل کرده است.

طراحی و ساخت, لوله و پروفیل مبلی, مقالات در گروه صبا | نویسنده : سروناز خسروی راد | بروزرسانی : 23 آبان 1402