اتصالات لوله استیل، قطعاتی هستند که برای اتصال دو یا چند لوله استیل به یکدیگر استفاده می‌شوند. اتصالات لوله استیل در انواع مختلفی وجود دارند که از نظر جنس، شکل و نحوه اتصال با یکدیگر متفاوت هستند. اتصالات لوله استیل در واقع نوعی یراق‌آلات از جنس استیل هستند که با اهداف گوناگون در معماری داخلی و فضای بیرونی بنا از آنها استفاده می‌شود.
زانویی، مهمره ماسوره و کف کوب سه نمونه از اتصالاتی هستند که به نسبت، کاربرد زیادی دارند. برای ساخت نرده‌های محافظ راه پله و انواع حفاظ، حتی مبلمان هم از این اتصالات استفاده می‌شود. اتصالات با کیفیت و ظاهر متنوعی طراحی و تولید می‌شوند؛ به طوریکه می‌توان تنوع اتصالات لوله استیل را بینهایت دانست. که قطعاً بعضی نمونه‌ها پر استفاده‌تر و کاربردی‌تر از سایرین است. در گذشته محصولات اتصالات لوله استیل، فقط در رنگ‌های نقره‌ای عرضه می‌شد که امروزه علاوه بر نقره‌ای، این محصولات در رنگ طلایی و انواع پرداختکاری ها نیز عرضه می‌شوند.
انواع اتصالات لوله استیل
اتصالات لوله استیل رزوه ای
اتصالات رزوه ای نوعی از اتصالات استیل است که به وسیله پیچ، اتصالاتی را ایجاد می‌کنند. این اتصالات به طور معمول برای ایجاد اتصال در لوله‌های کوچک به کار می‌روند. ماشین آلات خاصی برای ساختن رزوه روی پیچ‌ها وجود دارند. البته باید دقت کنید که اندازه رزوه‌های ایجاد شده در لوله باید به گونه‌ای باشد که بتوان آن را با اتصال رزوه‌ای مطابقت داد.
یکی از ابزارهای مهم در اتصالات رزوه‌ای، خمیر لوله‌کشی است. در واقع رزوه‌ها را قبل از اتصال با این نوع خمیر می‌پوشانند. خمیر مورد استفاده در اتصالات رزوه‌ای دو مزیت دارد. یکی از مزایای این خمیر، ایجاد سطحی صاف بین رزوه و لوله است و مزیت دیگر آن، ایجاد آب‌بندی مناسب بر روی اتصال محسوب می‌شود.
اتصالات لوله استیل رزوه ای از دو قسمت نر و مادگی تشکیل شده‌اند که با رزوه به یکدیگر متصل می‌شوند. این نوع اتصالات به دلیل سهولت نصب و نگهداری محبوب هستند. اتصالات لوله استیل رزوه ای در انواع مختلفی وجود دارند که از نظر اندازه و جنس با یکدیگر متفاوت هستند. اتصالات لوله استیل رزوه ای باید با توجه به نوع کاربرد و شرایط محیطی انتخاب شوند. برخی از انواع اتصالات لوله استیل رزوه ای عبارتند از:
- زانو استیل رزوه ای: زانوی استیل رزوه ای یک اتصال زاویه‌دار است که برای تغییر جهت جریان سیال استفاده می‌شود.
- سه راهی استیل رزوه ای: سه راهی استیل رزوه ای یک اتصال است که به دو لوله استیل اجازه می‌دهد تا در یک نقطه به یکدیگر متصل شوند.
- تبدیل استیل رزوه ای: تبدیل استیل رزوه ای یک اتصال است که دو لوله استیل با قطر یا جنس مختلف را به یکدیگر متصل می‌کند.
- شیر استیل رزوه ای: شیر استیل رزوه ای یک اتصال است که جریان سیال را می‌تواند کنترل کند.
اتصالات لوله استیل ساکت ولد
اتصالات لوله استیل ساکت ولد (Socket Weld Fittings) نوعی از اتصالات لوله استیل هستند که با جوشکاری به دو لوله استیل متصل می‌شوند. این نوع اتصالات از یک قسمت داخلی مخروطی شکل تشکیل شده‌اند که لوله استیل در آن قرار می‌گیرد. سپس، این قسمت با جوشکاری به لوله استیل متصل می‌شود. اتصالات لوله استیل ساکت ولد در انواع مختلفی وجود دارند که از نظر اندازه و جنس با یکدیگر متفاوت هستند.
به عبارت بهتر ساکت ولد یکی دیگر از انواع اتصالات لوله استیل است که از طریق جوشکاری متصل می‌شود. این اتصال دارای دو نوع استنلس استیل و کربن استیل است. از این اتصالات در خطوط انتقال فشار قوی و در سیستم‌های لوله کشی صنایع مختلف استفاده می‌شود. در واقع در مکان‌هایی به کار می‌رود که به اتصالات دقیق‌تر و تحمل فشار بیشتری نیاز دارند؛ مانند صنعت نفت و گاز، صنعت پتروشیمی، صنعت پزشکی، نیروگاه، سیستم آتشفشانی.
از انواع اتصالات ساکت ولد می‌توان به زانویی استیل، سه راهی استیل ساکت ولد، کپ، تبدیل، شیر استیل ساکت ولد، بوشن کامل، نیم بوشن، بوشن تبدیل و مهره ماسور اشاره کرد. به دلیل فضای فرورفته در اتصالات ساکت ولد، از ابزار خاصی برای تراز کردن لوله‌ها با اتصالات استفاده نمی‌شود. جوشکاری این اتصالات، کمترین آسیب را به لوله وارد می‌کند.
مزایای اتصالات لوله استیل ساکت ولد:
- مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگ زدگی
- دوام بالا
- قابلیت تحمل فشار و دمای بالا
- سهولت نصب و نگهداری
معایب اتصالات لوله استیل ساکت ولد:
- نیاز به مهارت و تجهیزات جوشکاری
- قیمت بالاتر نسبت به سایر انواع اتصالات لوله استیل
اتصالات لوله استیل لب جوش
اتصالات لوله استیل لب جوش (Butt Weld Fittings) و اتصالات ساکت ولد هر دو از انواع اتصالات لوله استیل هستند که با جوشکاری به دو لوله استیل متصل می‌شوند. تفاوت اصلی این دو نوع اتصال در نحوه اتصال آنها به لوله استیل است.
اتصالات لوله استیل لب جوش از یک قسمت داخلی مخروطی شکل تشکیل شده‌اند که لوله استیل در آن قرار می‌گیرد. سپس، این قسمت با جوشکاری به لوله استیل متصل می‌شود. این نوع اتصالات از مقاومت کمتری نسبت به اتصالات لوله استیل ساکت ولد برخوردار هستند، اما نصب آنها آسان‌تر است.
در مقابل، اتصالات لوله استیل ساکت ولد از دو قسمت تشکیل شده‌اند که به صورت لب به لب به یکدیگر جوشکاری می‌شوند. این نوع اتصالات از مقاومت و دوام بالایی برخوردار هستند و می‌توانند در شرایط سخت استفاده شوند.
در اتصالات لوله استیل لب جوش، انتهای اتصالات برای جوشکاری پخ زده می‌شود و شکل آنها با توجه به ضخامت هر کدام می‌تواند متفاوت باشد. استاندارد B16.2SASME روشی را برای شکل دادن و پخ زدن (کونیک کردن) اتصالات لب جوش ارائه می‌دهد. استاندارد B16.2SASME یک استاندارد بین المللی است که مشخصات اتصالات لب جوش را تعیین می‌کند. این استاندارد توسط انجمن مهندسان مکانیک آمریکا (ASME) منتشر شده است.
از مهمترین ویژگی‌های این اتصالات می‌توان به کاهش درهم ریختگی جریان سیال، کاهش خورندگی، جلوگیری دائمی از نشت و کاهش سایش در اثر فعالیت شیمیایی اشاره کرد.
از اتصالات لب جوش می‌توان به زانویی ۴۵ درجه، زانویی ۹۰ درجه، درپوش، زانویی ۱۸۰ درجه (SR)، زانویی ۱۸۰ درجه (LR)، سه راهی مساوی، سه راهی تبدیلی، تبدیل هم مرکز، تبدیل غیر هم مرکز، مغزی استیل، سرشلنگی استیل، بوشن استیل و چیقی استیل اشاره کرد.
اتصالات لوله استیل دنده ای
اتصالات لوله استیل دنده ای (Threaded Steel Pipe Fittings) نوعی از اتصالات لوله استیل هستند که با پیچاندن به دو لوله استیل متصل می‌شوند. این نوع اتصالات از یک قسمت داخلی رزوه دار تشکیل شده‌اند که لوله استیل در آن قرار می‌گیرد. سپس، این قسمت با پیچاندن به لوله استیل متصل می‌شود. اتصالات لوله استیل دنده ای در انواع مختلفی وجود دارند که از نظر اندازه و جنس با یکدیگر متفاوت هستند. برخی از انواع اتصالات لوله استیل دنده ای عبارتند از زانو دنده ای، سه راهی دنده ای، تبدیل دنده ای، درپوش دنده ای و مهره و ماسوره دنده ای.
به نوعی می‌توان اتصالات دنده‌ای را زیر مجموعه‌ای از اتصالات رزوه‌ای دانست با این تفاوت که مزایا و عملکرد آنها نسبت به سایر زیر مجموعه‌های اتصالات رزوه‌ای بهتر است. این اتصالات را می‌توان از جنس استیل ۳۰۴ یا استیل ۳۱۶ تولید کرد. اتصالات استیل ۳۱۶ نسبت به اتصالات دنده‌ای ۳۰۴ در برابر سایش و خوردگی مقاوم‌ترند.
فولاد ضد زنگ یا استنلس استیل فقط یک ماده نیست، بلکه این نام به مجموعه‌ای از فولادهای مقاوم در برابر خوردگی اشاره دارد. فولادهای ضد زنگ، فولادهایی محسوب می‌شوند که حداقل ۱۱ درصد کروم دارند و در برابر زنگ زدگی و خوردگی از خود مقاومت نشان می‌دهند. این مقاومت ناشی از اکسید کرومی است که همیشه در سطح استنلس استیل وجود دارد. بنابراین اتصالات دنده‌ای که زیرمجموعه‌ی از فولاد ضد زنگ است نیز این خاصیت را دارد.
اتصالات دنده‌ای استحکام بالایی دارند. این اتصالات در شرایط آب و هوایی معتدل نسبت به سایر اتصالات استیل دیگر، مقاومت و کارایی بیشتری را از خود نشان می‌دهند. در ضمن اگر دما به حدی باشد که باعث گرم شدن اتصالات دنده‌ای شود، آنها رنگ خود را از دست می‌دهند. البته در هنگام گرم شدن مقاومت بالایی دارند و مشکلی ایجاد نمی‌شود. در نتیجه این اتصالات در صنایعی که به مقاومت در برابر دمای بالا نیاز دارند، استفاده می‌شود.
برای نصب اتصالات لوله استیل دنده ای، ابتدا باید لوله استیل را به طور صحیح آماده کنید. این کار شامل تمیز کردن و رزوه زنی لوله استیل است. سپس، باید اتصال دنده ای را به لوله استیل متصل کنید. این کار با استفاده از آچار مناسب انجام می‌شود.
اتصالات لوله استیل فلنج دار
اتصالات لوله استیل فلنج دار نوعی از اتصالات لوله استیل هستند که با استفاده از فلنج ها به دو لوله استیل متصل می‌شوند. فلنج‌ها قطعات فلزی گرد هستند که دارای سوراخ‌هایی برای پیچ‌ها هستند. اتصالات لوله استیل فلنج دار در انواع مختلفی وجود دارند که از نظر اندازه و جنس با یکدیگر متفاوت هستند. برخی از انواع اتصالات لوله استیل فلنج دار عبارتند از زانو فلنج دار، سه راهی فلنج دار، تبدیل فلنج دار، درپوش فلنج دار و شیر فلنج دار.
قیمت انواع اتصالات لوله استیل
قیمت انواع اتصالات لوله استیل تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جنس: اتصالات لوله استیل از انواع مختلفی از فلزات، از جمله فولاد ضد زنگ، فولاد کربنی و مس ساخته می‌شوند. اتصالات لوله استیل از جنس فولاد ضد زنگ گران‌تر از اتصالات لوله استیل از جنس فولاد کربنی یا مس هستند.
- اندازه: اتصالات لوله استیل در اندازه‌های مختلفی از 1/4 اینچ تا 30 اینچ تولید می‌شوند. اتصالات لوله استیل با اندازه بزرگ‌تر گران‌تر از اتصالات لوله استیل با اندازه کوچک‌تر هستند.
- فشار کاری: اتصالات لوله استیل در فشار کاری‌های مختلف از 150 تا 2500 psi تولید می‌شوند. اتصالات لوله استیل با فشار کاری بالاتر، گران‌تر از اتصالات لوله استیل با فشار کاری پایین‌تر هستند.
- دمای کاری: اتصالات لوله استیل برای استفاده در دماهای مختلف از -65 درجه فارنهایت تا 1200 درجه فارنهایت طراحی شده‌اند. اتصالات لوله استیل برای استفاده در دماهای بالاتر گران‌تر از اتصالات لوله استیل برای استفاده در دماهای پایین‌تر هستند.
- نوع اتصال: اتصالات لوله استیل در انواع مختلفی از اتصالات، از جمله اتصالات جوشی، اتصالات دنده ای و اتصالات فلنج دار تولید می‌شوند. اتصالات لوله استیل از نوع جوشی گران‌تر از اتصالات لوله استیل از نوع دنده ای یا فلنج دار هستند.
- تولید کننده: تولیدکنندگان مختلف اتصالات لوله استیل قیمت‌های متفاوتی را برای محصولات خود ارائه می‌دهند.
به طور کلی، اتصالات لوله استیل از جنس فولاد ضد زنگ با اندازه بزرگ‌تر، فشار کاری بالاتر و دمای کاری بالاتر، گران‌تر از اتصالات لوله استیل از جنس فولاد کربنی یا مس با اندازه کوچک‌تر، فشار کاری پایین‌تر و دمای کاری پایین‌تر هستند. همچنین، اتصالات لوله استیل از نوع جوشی گران‌تر از اتصالات لوله استیل از نوع دنده ای یا فلنج دار هستند.
استیل, مقالات در گروه صبا | نویسنده : امید مرادی | بروزرسانی : 14 آبان 1402
