فیلامان (filament) در فارسی به معنای رشته نازک است. این کلمه از ریشه لاتین “filum” به معنای “رشته” گرفته شده است. این واژه در دو زمینه علمی کاربرد دارد:
- در فیزیک، فیلامان به رشته نازکی از ماده گفته می شود که در اثر عبور جریان برق از آن، گرم می شود و نور تولید می کند. این نوع فیلامان ها در لامپ های رشته ای استفاده می شوند.
- در زیست شناسی، فیلامان به رشته های پروتئینی گفته می شود که از سلول های ماهیچه ای تشکیل شده اند. این رشته ها مسئول انقباض و انبساط عضلات هستند.
فیلامان در فیزیک
فیلامان های مورد استفاده در لامپ های رشته ای معمولاً از جنس تنگستن ساخته می شوند. تنگستن یک فلز بسیار مقاوم در برابر حرارت است و می تواند دمای بسیار بالایی را بدون ذوب شدن تحمل کند.
هنگامی که جریان برق از فیلامان عبور می کند، مقاومت الکتریکی فیلامان باعث گرم شدن آن می شود. دمای فیلامان می تواند به بیش از 3000 درجه سانتیگراد برسد. در این دما، فیلامان شروع به تولید نور می کند. فیلامان های لامپ به مرور زمان فرسوده می شوند و می سوزند. عمر مفید فیلامان های لامپ معمولاً بین 1000 تا 2000 ساعت است.
در سال های اخیر، از مواد دیگری نیز برای ساخت فیلامان لامپ استفاده شده است. برخی از این مواد عبارتند از:
این مواد نیز مقاومت بالایی در برابر حرارت دارند، اما تنگستن همچنان بهترین گزینه برای ساخت فیلامان لامپ است.
فیلامان لامپ
نور لامپ‌های رشته‌ای مشابه نور خورشید است. لامپ‌های کم‌مصرف قدیمی نتوانستند این ویژگی را تأمین کنند و به همین دلیل هنوز هم شاهد حضور لامپ‌های رشته‌ای در بازار هستیم. اما امروزه تکنولوژی LED این مشکل را حل کرده و جایی برای لامپ‌های رشته‌ای در بازار باقی نمانده است. بنابراین به لطف تکنولوژی و علم پیشرفته امروزه، لامپ‌های فیلامانی می‌توانند به‌اندازه لامپ‌های رشته‌ای نور تولید کنند.
البته در مورد اینکه آیا لامپ‌های فیلامانی می‌توانند به‌اندازه لامپ‌های رشته‌ای نور تولید کنند، باید گفت که این موضوع تا حدی به نوع لامپ فیلامنی بستگی دارد. برخی از لامپ‌های فیلامانی، مانند لامپ‌های LED حبابی، می‌توانند نوری با طیف رنگی مشابه نور خورشید تولید کنند. این لامپ‌ها معمولاً از LEDهای سفید گرم استفاده می‌کنند که طیف رنگی مشابه نور خورشید دارند.
با این حال، برخی دیگر از لامپ‌های فیلامانی، مانند لامپ‌های LED مینیاتوری، نوری با طیف رنگی متفاوت تولید می‌کنند. این لامپ‌ها معمولاً از LEDهای سفید سرد استفاده می‌کنند که طیف رنگی متفاوتی نسبت به نور خورشید دارند.
در مجموع، می‌توان گفت که لامپ‌های فیلامانی می‌توانند به‌اندازه لامپ‌های رشته‌ای نور تولید کنند، اما نوع لامپ فیلامنی و نوع LED استفاده شده در آن، تأثیر زیادی بر طیف رنگی نور تولیدی دارد.
در مورد اینکه آیا تکنولوژی LED مشکل تولید نور مشابه نور خورشید را حل کرده است یا خیر، باید گفت که جواب این سؤال تا حدی به سلیقه افراد بستگی دارد. برخی از افراد نور خورشید را به‌عنوان نوری دلپذیر و آرامش‌بخش می‌دانند. این افراد ممکن است ترجیح دهند که از لامپ‌هایی استفاده کنند که نوری مشابه نور خورشید تولید می‌کنند.
با این حال، برخی دیگر از افراد نور خورشید را به‌عنوان نوری آزاردهنده و خیره‌کننده می‌دانند. این افراد ممکن است ترجیح دهند که از لامپ‌هایی استفاده کنند که نوری با طیف رنگی متفاوت تولید می‌کنند.
در مجموع، می‌توان گفت که تکنولوژی LED مزایای زیادی نسبت به لامپ‌های رشته‌ای دارد. لامپ‌های LED عمر طولانی‌تری دارند، مصرف برق کمتری دارند و نوری با کیفیت بالاتر تولید می‌کنند. با این حال، لامپ‌های LED هنوز هم نمی‌توانند به‌طور کامل جایگزین لامپ‌های رشته‌ای شوند. برخی از افراد همچنان ترجیح می‌دهند که از لامپ‌های رشته‌ای استفاده کنند زیرا نور این لامپ‌ها مشابه نور خورشید است.
فلزات, مقالات در گروه صبا | نویسنده : امید مرادی | بروزرسانی : 28 آبان 1402
