در ساختمان سازی و صنعت، زمانی که دسترسی به برخی نقاط به منظور انجام پروژه یا کاری خاص دشوار باشد، از لوله داربست برای ساخت سازه‌های موقت و دسترسی به این نقاط استفاده می‌شود. در بین اهل فن این لوله‌ها، با نام لوله ۵ نیز شهرت دارند. لوله داربستی کاربردهای بسیار زیادی دارد. وجود اتصالات و بست‌های مخصوص و البته ایمن باعث شده تا با استفاده از این مقاطع فولادی بتوان یک ساختار مستحکم ایجاد کرد. با توجه به این که از این مقاطع برای عبور دادن سیالات استفاده نمی‌شود، تولید آنها نیاز به هیچ‌گونه تست یا آنالیز خاصی ندارد و به نسبت، فرآیند ساده‌ای دارد. همین تولید آسان سرمایه‌گذاران زیادی را جذب این بازار کرده است و طی زمان موجب شده تا تولیدکننده‌های زیادی این محصول را تولید و به بازار عرضه کنند. در این مقاله به بررسی لوله داربست می‌پردازیم.
لوله داربست چیست و با چه هدفی نصب می شود؟
لوله سیاه فولادی را که طول ۳ یا ۶ متر دارد، لوله داربست می‌گویند. این لوله ها از ورق سیاه، به شیوه نورد گرم ساخته شده‌اند. دارای سایزبندی‌های مختلفی هستند که باعث می‌شود تنوع کاربری بالایی داشته باشند. قیمت لوله داربست بسته به سایز آن متفاوت است. رایج‌ترین و پرفروش‌ترین سایز آن، برابر با ۲/۱۱ اینچ می‌باشد. این سایز همان شماره ۵ است که بسیار کاربرد داشته و باعث شده تا لوله سیاه در صنعت حتی به نام لوله ۵ هم شناخته شود. با این لوله‌های مستحکم، سکوهایی موقتی ساخته و روی دیوار نصب می‌شود تا کارگران با امنیت بیشتری بتوانند کار کنند. نصب و جداسازی این میله‌ها توسط جرثقیل انجام می‌شود.
این لوله ها چه ویژگی هایی دارند؟
لوله داربستی برای ساختمان‌هایی که ارتفاع بیشتر از ۴ متر دارند قابل استفاده است. قطر آن معمولاً برابر با ۴۸.۳ میلیمتر می‌باشد و هرچه قطر بیشتر باشد، قیمت ورق سیاه هم بیشتر خواهد بود یا به عبارت بهتر هر چه قطر و ضخامت بیشتر باشد وزن مقطع بالاتر رفته و در نهایت خریدار باید هزینه‌ی بیشتری بابت خرید یک شاخه از آن پرداخت کند. طبق استاندارد، طول این مقاطع ۶ متری است اما مصرف کننده با توجه به نیازش می‌تواند آن را به اندازه‌های کوچک یک متری، دو متری و… برش داده و به کار گیرد. فاصله قرارگیری لوله داربست تا ساختمان حدود ۳۰ یا ۴۰ سانتی‌متر باید باشد.
از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های این محصول عبارتند از:
۱- مقاومت بالا برای تحمل وزن و فشار
۲- ایمن در برابر پیچش، خمش، فشار و ضربه
۳- قابل حمل و جابه‌جایی
۴- دارای دیواره‌های ضخیم و مقاوم
انواع لوله های داربستی کدام اند؟
انواع لوله داربستی عبارتند از:
- داربست مثلثی: شکل فریم آنها مثلثی است و به شکل نر و ماده به هم متصل می‌شوند. به سادگی باز و بسته شده و در سه تیپ ۰.۵، ۰.۷۵ و ۱ متری ساخته می‌شوند.
- داربست چکشی ستاره‌ای: این نوع داربست، دارای پایه‌های قائم و مهارهای افقی است. طول آنها حدوداً ۰.۵ الی ۳ متر در نظر گرفته می‌شود. باز و بسته کردن آن به نسبت دیگر نمونه‌ها بسیار آسان است.
- داربست معلق: زمانی که نتوانید این لوله‌ها را به زمین متصل کنید، باید از نوع معلق یا همان دیوار نما استفاده کنید. نام دیگر این لوله، سکوی پیش آمده است که روی نمای سازه قرار می‌گیرد.
- انواع دیگر لوله داربست عبارتند از نوع چکشی کاسه ای، پایه دار و…
برای کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه، مقاله “انواع لوله داربست” را مطالعه نمایید.
اجزای لوله داربست
لوله سرتاسری: لوله‌هایی که به صورت افقی قرار گرفته و سازه اصلی را تشکیل می‌دهند.
لوله زیرتخته‌ای: همانطور که از نامش پیدا است این لوله‌ها به‌طور خاص برای قرارگیری تخته روی آنها ساخته شده‌اند. این تخته‌ها با هدف ایجاد فضایی برای اسقرار کارگران و انجام پروژه، روی لوله‌های داربستی قرار می‌گیرند.
لوله شمعی: این لوله‌ها در جوار ساختمان یا زمین با هدف متصل کردن سازه‌ی موقت به سازه‌ی اصلی قرار می‌گیرند.
لوله قطری: این لوله‌ها در قطر و برای حفظ تعادل سازه موقت قرار می‌گیرند.
قید دیواره درگاهی: این لوله‌ها به سازه‌ی اصلی متصل شده و سازه‌ی موقت را مستحکم نگه داشته و مهار می‌کند.
چرا برای ساخت سازه های موقت از لوله داربستی استفاده می شود؟
مناسب بودن قیمت لوله سیاه امروزه آن را به یک انتخاب مقرون به صرفه برای همگان و برای استفاده در سازه‌های موقت تبدیل کرده است. گرچه این مقاطع به ازای هر کیلو قیمت زیادی ندارد اما ضخامت زیاد ورق آنها و در نتیجه وزن بالای هر شاخه از آن، در نهایت هزینه‌ی زیادی را هنگام خرید، به مصرف کننده تحمیل می‌کند. به همین خاطر در صورتی که استفاده کوتاه مدت است و داربست به‌طور دائم یا در پروژه‌های متعدد استفاده نمی‌شود، کرایه کردن آن می‌تواند گزینه‌ی بهتر و منطقی‌تری تا خرید باشد. این مقاطع مقاومت و عمر مفید طولانی دارند و می‌توان از آنها برای چندین سال و چندین پروژه‌ی متفاوت استفاده کرد. همچنین لوله داربستی مقاومت بسیار بالایی در برابر عوامل محیطی همچون رطوبت و… دارد در نتیجه بارش باران در هوای باز و فصول مختلف، تغییرات دما و… نمی‌تواند آسیبی به آن بزند. نکته مهمی که در زمان استفاده باید در نظر بگیرید، محکم وصل شدن لوله‌ها به یکدیگر است. هرگونه لرزش یا اتصال ناقص می‌تواند به تهدیدی بزرگ برای جان افراد مشغول به کار بر روی این سازه تبدیل بشود.