برخلاف تصور اکثریت افراد، سابقه ی استفاده از ورق روغنی در صنعت به بیش از یک قرن پیش بر می گردد. ابتدا از آن ها برای ساختمان سازی استفاده می شد اما کم کم به دلیل آن که استاندارد و قانونی در این زمینه وجود نداشت مصرف آن ها محدود شد. در گذر زمان و با بهبود و پیشرفت فرآیندهای تولید، زمینه ی مصرف آن ها گسترش پیدا کرد. در ادامه توضیح خواهیم داد این ورق فولادی چیست، چگونه تولید می شود و چه ویژگی های مثبت و منفی دارد.
فهرست مطالب
ورق روغنی چیست؟
ورق روغنی نوعی ورق فولادی یا به عبارت بهتر شکلی از فولاد است که ضخامت کم و طول زیاد دارد و با توجه به شکل ورقه ایش کاربرد های بسیار متنوعی پیدا کرده است. این ورق طی دو مرحله نورد و از شمش فولاد ساخته می شود. اول شمش با نورد گرم به ورق سیاه تبدیل شده، بعد از آن مجددا تحت نورد سرد قرار گرفته و تبدیل به ورق روغنی می شود. به لطف نورد سرد، این ورق بسیار منعطف و براق بوده و دقت ابعادی بسیار زیادی دارد. همین خواص و ویژگی ها دلیل اهمیت زیاد این ورق در صنعت است. کاربرد ورق روغنی بسیار زیاد و البته متنوع است از تولید انواع لوله و پروفیل سبک تا بدنه ی یخچال و ماشین لباسشویی.
ورق روغنی چگونه تولید می شود؟
ترکیبات موجود در آلیاژ ورق روغنی کاملا مشابه ورق سیاه است و تنها نورد سرد باعث ایجاد تفاوت در خواص و ویژگی آن ها می شود. نورد سرد چندین مرحله ی گوناگون دارد که هر کدام یکی از خواص این ورق را بهبود می بخشد. در ادامه تمامی این مراحل و تاثیر آن ها بر خواص ورق را توضیح خواهیم داد.
اسید شویی
اولین مرحله در فرایند تولید، مرحله اسیدشویی است. در این مرحله باید ورق سیاه کاملا با اسید شسته شود تا تمامی آلودگی ها، زنگارها و پولک‌های سطحی آن از بین برود. انجام نشدن این مرحله به شکل درست و کامل کیفیت سطح ورق را تحت تاثیر قرار می دهد. مرحله ی اسیدشویی بیشترین تاثیر را بر کیفیت ورق دارد. ورق تولید شده در این مرحله را ورق اسید شوی میگویند که کیفیت سطح آن مشابه ورق روغنی است اما تغییری در خواص آن به نسبت ورق سیاه ایجاد نشده است.
نورد
دومین مرحله که یکی از مهمترین مراحل تولید ورق روغنی است، مرحله نورد کاری است. دلیل اصلی این که ورق‌های روغنی را در بازار به نام ورق نورد سرد هم می‌شناسند اهمیت این مرحله است. در این مرحله، ورق از بین غلتک هایی رد می‌شود که به موازات هم قرار گرفته اند و در جهت های مخالف گردش می کنند. این غلتک ها با اعمال فشار و نیروی کششی، ضخامت را کاهش می دهند و برای استفاده در صنایع مختلف خصوصیت‌های فیزیکی خاصی ایجاد می کنند. یکی از اصلی ترین خصوصیات آن مقاومت بالا و یکنواختی سطح ورق است.
آنیلینگ
مهمترین ویژگی ورق روغنی خاصیت فرآیندپذیری بالا آن می باشد. این خاصیت طی آنیل کاری در فولاد ایجاد می شود. آنیلینگ به دو روش انجام می‌شود، پیوسته و بچینگ. در این مرحله ورق روغنی برای ایمن ماندن در برابر اکسایش، اول باید با روغن پوشیده و بعد از آن در کوره های داغ گرما‌دهی شود.
پرداخت
در این مرحله پایانی تولید ورق روغنی، با انجام یک نورد سرد سطحی که دمای بسیار کمی دارد، سطح ورق یک دست و صیقلی شده و زائده هایی چون اثر کشش اگر بر جای مانده باشد به خوبی از بین رفته و پاک می شود.
ویژگی های ورق روغنی
خوب یا بد بودن خواص ماده اولیه تولید بستگی به کاربرد آن دارد. نورد سرد در فرآیند تولید ورق روغنی، خواصی مناسب و کاربردی برای تولید طیف گسترده ای از مواد ایجاد می کند. به طور کلی ویژگی‌های این ورق به شرح زیر است:
1. مقاومت قابل قبول در برابر وزن و فشار
2. داشتن ظاهری زیبا و یکنواخت با سطحی صیقلی
3. کیفیت سطحی مناسب برای آبکاری و رنگ که در نتیجه تنوع رنگی بالای این محصول را به همراه دارد
4. استحکام بالا و همچنین تغییرات فیزیکی کم بر اثر انقباض و انبساط
5. توانایی تولید در سطح وسیع با قیمتی ارزان و کیفیت بالا
6. منعطف، فرآیند پذیر و مناسب برای تولید انواع لوله و پروفیل مبلی
7. دقت ابعادی بالا
8. در ضخامت های خیلی کم به سرعت آسیب می بیند
9. در معرض هوا و رطوبت دچار زنگ زدگی می شود
جمع‌بندی
بی شک علاوه بر کیفیت و خواص ماده اولیه، قیمت آن نیز مهم و تعیین کننده است. همان طور که توضیح دادیم برای تبدیل ورق سیاه به روغنی، تمامی مراحل نورد سرد باید درست و کامل بر روی آن انجام بشود. حذف هر مرحله نهایتا باعث می شود محصول با کیفیت مطلوبی تولید نشود. علاوه بر این که مراحل نورد سرد خود هزینه بر هستند و این هزینه به قیمت ورق روغنی افزوده می شود، ویژگی های مثبت به دست آمده در این مرحله ارزش افزوده ای هم ایجاد می کند که باز باعث بالاتر رفتن قیمت نهایی ورق می شود. تمامی این عوامل در کنار هم باعث می شود ورق روغنی به ازای هر کیلو گران قیمت تر از ورق سیاه باشد اما به واسطه ی ضخامت کمی که دارد مقاطع تولیدی از آن، ارزان تر از لوله سیاه و پروفیل سنگین است.
مقالات, ورق در گروه صبا | نویسنده : سروناز خسروی راد | بروزرسانی : 27 آبان 1402
