آهن یکی از بهترین، فراوان ترین و کاربردی ترین فلزات موجود در طبیعت است اما به واسطه ی دو ویژگی نامطلوب، به شکل خام کاربرد زیادی ندارد. اول، کریستال های خالص آهن استحکام زیادی ندارد و دوم، این عناصر به سرعت با اکسیژن هوا واکنش می دهد و تولید اکسید آهن میکند که حتی استحکام آن را پایین تر هم می آورد. افزودن ناخالصی میتواند تا حد زیادی خواص و ویژگی های آن را بهبود ببخشد. به ترکیبات حاصله از آهن و این ناخالصی ها در صنعت آلیاژ گفته میشود. هر کدام از انواع این ناخالصی ها ویژگی متفاوتی در آلیاژ تولیدی ایجاد میکند. بین تمامی انواع آلیاژ های آهن، فولاد و فولاد ضدزنگ دو تا از بهترین نمونه ها هستند که در اشکال متفاوتی تولید میشوند و هر کدام برای تولید محصولی خاص کاربرد دارد. بین تمامی این اشکال نیز پروفیل استیل و پروفیل سبک دو نمونه از پرکاربرترین و بی نقص ترین آن ها هستند. در ادامه به بررسی خواص و ویژگی های این مقاطع بی نظیر خواهیم پرداخت.

پروفیل استیل

پروفیل استیل

استیل ترکیبی از آهن، کربن و کروم است، افزودن این دو عنصر به آهن میتواند خواص نامطلوب آن را تا حد زیادی اصلاح کند. 2.1% از این ترکیب کربن و حداقل 10.5% آن کروم است. ترکیب کربن و آهن آلیاژی مقاوم و مستحکم تولید میکند و افزودن کروم به آن مقاومت در برابر حرارت و زنگ زدگی را تا حد زیادی بهبود میبخشد. کروم موجود در این آلیاژ با اکسیژن هوا واکنش داده و تولید کروم اکسید میکند، کروم اکسید بر روی سطح مثل سپری محافظ مانع از واکنش آهن با اکسیژن و تولید زنگ آهن میشود. این ویژگی بسیار مهم است چرا که با تولید زنگ آهن قطعه به عبارتی خورده میشود و استحکام خود را از دست میدهد. از آلیاژ استیل برای تولید انواع و اقسام محصولات استفاده میشود اما شاید بتوان گفت کاربردی ترین شکل استیل، ورق آن است. ورق استیل هم به شکل ورق کاربرد دارد و هم برای تولید انواع لوله و پروفیل مورد استفاده قرار میگیرد. پروفیل و لوله استیل دکوراتیو مقطعی مقاوم، فرآیند پذیر، ضد زنگ، زیبا و البته کمی گران قیمت است که با توجه به ویژگی های بینظیری که دارد برای ساخت انواع ابزار پزشکی و پخت و پز تا محصولات تزئینی چون لوستر کاربرد دارد.

پروفیل مبلی 

فولاد ترکیبی از آهن و کربن است، کربن موجود در این ترکیب، مقاومت آن را تا حد زیادی افزایش میدهد اما کمکی به ضدزنگ شدن نمیکند. تا 2.1% از این ترکیب میتواند کربن باشد. فرآیند تولید فولاد به این شکل است که اول بعد از تولید آلیاژ، فولاد به شکل شمش ریخته گری میشود. شمش تحت نورد گرم به ورقی به نام ورق سیاه تبدیل میشود. در مرحله ی بعدی این ورق تحت نورد سرد قرار گرفته و تولید ورق روغنی میکند. گرچه این تولیدات نیز به شکل ورق هم کاربرد دارند اما بخش بزرگی از ورق های تولیدی برای ساخت لوله و پروفیل مورد استفاده قرار میگیرند. پروفیل مبلی مقطعی فولادی است که از ورق روغنی ساخته شده است. مرحله ای به نام آنیلینگ در نورد سرد وجود دارد که باعث افزایش فرآیندپذیری فولاد میشود. پروفیل مبلی نیز به عنوان مقطع تولیدی از این ورق تمامی خواص و ویزگی های مثبت و منفی آن را به ارث میبرد در نتیجه فولاد مقطعی به شدت منعطف و فرآیند پذیر است. ورق روغنی به نسبت قیمت مناسبی دارد اما بر خلاف پروفیل استیل دکوراتیو مقاومت زیادی در برابر زنگ زدگی ندارد و در معرض هوا و رطوبت تولید زنگ آهن میکند اما به لطف کیفیت بالای سطح ورق روغنی و انواع آبکاری این مشکل حل شدنی است. زبری سطح ورق روغنی به حدی است که میتواند بدون خراب کردن کیفیت، آبکاری را به خوبی بر روی سطح نگه دارد. لایه ی آبکاری هم میتواند به زیبایی پروفیل بیفزاید و هم آن را ضد زنگ کند. با توجه به این ویژگی ها پروفیل مبلی برای تولید انواع مبلمان و لوازم خانگی و اداری تا انواع صنایع سبک کاربرد دارد.

شباهت ها و تفاوت ها

  1. فرآیندپذیری: هر دو این مقاطع به خوبی شکل پذیر و فرآیندپذیر هستند که با توجه به ظرافت و زیباییشان این نکته قابل توجه و مهم است. شکل خام و ساده ی لوله عموما در فرآیند تولید با توجه به طراحی محصول تولیدی دستخوش تغییرات و دگرگونی هایی میشود و اعمال این تغییرات ظاهری با انجام فرآیند هایی چون خم، کشش، برش و جوش امکان پذیر است. در نتیجه فرآیند پذیری و انعطاف مهمترین و کلیدی ترین ویژگی هایی هستند که هر دو این آلیاژ ها از آن بهره مندند. گرچه فرآیند پذیری استیل در رده های مختلف کاملا متفاوت است اما به طور کلی استیل آلیاژی فرآیندپذیر است.
  2. کیفیت سطحی: پروفیل استیل سطحی براق، زیبا و صیقلی دارد که آن را مناسب تولید محصولات تزئینی و در معرض دید کرده است. پروفیل مبلی نیز سطحی با کیفیت و البته در حد استاندارد زبر دارد. در مقایسه با پروفیل مبلی سطح پروفیل استیل درخشان تر و زیباتر است اما علی رغم این تفاوت کیفیت، اختلاف زیاد قیمت پروفیل استیل با پروفیل مبلی باعث شده پروفیل مبلی جایگزین مقرون به صرفه ای برای آن باشد.
  3. دقت ابعادی: هر دو این مقاطع به لطف دقت بالای ورقها و دستگاه های تولیدی از نظر دقت ابعادی کیفیت بالایی دارند.
  4. مقاومت در برابر خوردگی: همان طور که پیشتر هم توضیح دادیم کروم موجود در آلیاژ استیل مقاومت خوبی در برابر زنگ زدگی و خوردگی ایجاد میکند. اما پروفیل مبلی به خودی خود مقاومت زیادی در برابر اکسایش ندارد و برای ضد زنگ کردن آن باید از انواع آبکاری ها بهره برد.
  5. قیمت: کروم فلزی گران قیمت است که حتی درصد ناچیزی از آن در آلیاژ باعث اختلاف قیمت پروفیل مبلی با پروفیل استیل میشود. پروفیل مبلی علاوه بر آن که ترکیبات ارزان قیمتی دارد طی فرآیند نسبتا ساده ای هم تولید میشود که اختلاف قیمت زیادی ایجاد نمیکند.
  6. قابلیت بازیافت: هردو این آلیاژها بازیافت پذیر هستند و سالیانه بخش قابل توجهی از انواع آلیاژهای آهن از مواد بازیافتی تولید می‌شود.

استیل, لوله و پروفیل مبلی, مقالات در گروه صبا | نویسنده : سروناز خسروی راد | بروزرسانی : 27 آبان 1402