شاید اختلاف قیمت ورق سیاه و ورق روغنی برای مصرف کننده ی خرد در وهله ی اول مقدار قابل توجه و نکته ی حائز اهمتی نباشد اما برای تولید کننده ای که در حجم بالا از این ورق استفاده می کند از دو جهت مهم است. اول تعیین قیمت تمام شده محصول تولیدی و دوم علت این اختلاف قیمت. علت این اختلاف نه یک عامل بلکه مجموعه ای از عوامل گوناگون است که هر کدام در مرحله ای خاص از تولید اهمیت پیدا می کند. در ادامه چگونگی تولید این ورق ها و علت اختلاف قیمت آن ها را با جزئیات توضیح خواهیم داد.
به طور کلی نورد فرآیندی برای شکل دهی به فولاد است. فولاد به دو شکل سرد و گرم نورد می شود. در نورد گرم محصول ورودی شمش فولاد و محصول خروجی کویل ورق سیاه است اما برای نورد سرد محصول ورودی ورق سیاه و محصول نهایی ورق روغنی خواهد بود. محصول نهایی هر نورد ویژگی های خاص خود را دارد که آن را برای تولید محصولی خاص با کاربردی متفاوت مناسب می کند. شناخت مراحل تولید ورق های فولادی به تولید کننده کمک می کند تا بتواند با دیدی درست و آگاهی نسبت به محصولات و قیمتشان تصمیم گیری و بهترین گزینه را انتخاب کند.
نورد گرم
نورد گرم در چهار مرحله و همان طور که از نام آن پیدا است در دمایی بالاتر از دمای تبلور مجدد فولاد انجام می شود. در مرحله ی نخست به شمش فولاد با هدف حذف رسوبات و زائده های سطح، حرارت داده می شود. در قسمت ورودی و خروجی مرحله ی دوم به کمک سیستم کنترل عرض، ابعاد محصول تولیدی کنترل می شود و شمش های حرارت دیده به ورقی با شکل، ضخامت و ابعاد مشخص تبدیل می شوند. هدف مرحله ی سوم تنظیم ضخامت و عرض ورق فولادی و ایجاد سطحی صاف با عبور از میان مجموعه ای از غلتک ها است. ورق با عبور از بین دو ردیف غلتکی که به موازات هم و در فاصله ای محاسبه شده و کمتر از ضخامت شمش قرار دارند به تدریج فشرده شده و به ضخامت مورد نظر می رسد. در قدم آخر ورق تولیدی رول شده و به اصطلاح کویل فولاد آماده می شود. حین رول کردن ورق روی آن آب اسپری می شود تا دما پایین بیاید. دمای بالای ورق حین نورد باعث می شود لبه ها و گوشه های آن کمی گرد و سطح آن دارای اعوجاج باشد. ورق سیاه تا حدی چکش خوار و شکل پذیر است اما ابعاد آن دقت زیادی ندارند به همین خاطر برای تولید محصولاتی مناسب است که دقیق بودن شکل و ابعاد آن ها اهمیت زیادی ندارد مثل لوله و پروفیل سنگین که برای ساخت تجهیزات کشاورزی، سازه های موقت فلزی، شاسی خودرو و … مورد استفاده قرار می گیرند.
نورد سرد
نورد سرد فولاد در پنج مرحله انجام می شود. برای تولید ورق روغنی از ورق نورد گرم استفاده می شود. در قدم اول ورق سیاه اسید شویی شده تا زائده ها و زنگ های سطح آن به طور کامل پاک بشود. حرات بالای مرحله ی قبلی باعث ایجاد این ناخالصی ها بر روی سطح می شود. ورق اسیدشوی با عبور از میان مجموعه ای از غلتک ها چیزی در حدود 40 تا 90 % دچار کاهش ضخامت می شود. هدف از مرحله ی سوم پاک کردن روغن و آلودگی های سطح پیش از آنیلینگ است. در مرحله ی چهارم که آنیلینگ نام دارد دوباره به ورق حرارت داده می شود که این حرارت به شکل قابل توجهی خاصیت شکل پذیری و چکش خواری آن را بهبود می بخشد، چیزی که مهم ترین خاصیت ورق روغنی است. در مرحله ی پایانی عیوب باقیمانده مانند اثر کشش به طور کامل پاک شده و سطحی صاف، صیقلی و بی نقص ایجاد می شود. حجم زیادی از ورق روغنی های تولید شده برای تولید انواع مقاطع سبک چون لوله و پروفیل مبلی مورد استفاده قرار می گیرد. از این مقاطع سبک برای تولید انواع مبلمان اداری و خانگی، لوازم کوچک خانگی و تزئینی ، درب و پنجره و … استفاده می شود. قیمت بالاتر ورق روغنی باعث می شود قیمت پروفیل سبک تولیدی از آن نیز، به نسبت مقاطع ساخته شده از ورق سیاه بیشتر باشد.
با توجه به توضیحاتی که در مورد چگونگی انجام نورد سرد و گرم دادیم شناخت علت اختلاف قیمت ورق روغنی و سیاه ساده تر می شود. همان طور که پیش تر هم به آن اشاره کردیم علت این اختلاف تنها یک عامل نیست بلکه مجموعه ای از عوامل است. شاید بتوان گفت عامل اصلی خود نورد سرد و به طور خاص مرحله ی آنیلینگ است که خواص اصلی ورق روغنی را ایجاد می کند. علاوه بر این که خود این مرحله هم هزینه ی بیشتری دارد و هم ارزش افزوده ی بیشتری ایجاد می کند، با ایجاد خواصی مطلوب در ورق، محبوبیت آن را در بازار دو چندان میکند و تمام این موارد به طور مستقیم بر بالا رفتن قیمت آن اثر دارد.
فرآیند, مقالات, ورق در گروه صبا | نویسنده : سروناز خسروی راد | بروزرسانی : 27 آبان 1402
