ورق سیاه صفحه ای فولادی است که طی نورد گرم و در حرارت بالا تولید می شود. این ورق ها در صنایع مختلف به اشکال متفاوت مورد استفاده قرار می‌گیرد. پروسه ی کوتاه تر تولید ورق سیاه هم بر قیمت تمام شده آن و هم خواص این محصول فولادی اثر دارد. در ادامه نخست چگونگی تولید این ورق فولادی مقاوم را بررسی خواهیم کرد و در ادامه توضیح خواهیم داد پروسه تولید چه تأثیری روی ویژگی‌ها و قیمت آن دارد.
نورد گرم
این فرآیند طی شش مرحله انجام شده و در نهایت شمش فولاد را تبدیل به ورقی سخت، مقاوم و زبر به نام ورق سیاه میکند.
- ذوب: ابتدا تختال در کوره های پیش گرم با دمای 760 درجه سانتیگراد ذوب شده و سپس وارد مرحله ریخته گری می‌شوند.
- ریخته گری: در این مرحله آهن ذوب شده از طریق بوته‌ها در قالب هایی مستطیل شکل ریخته می شود تا پس از خنک شدن به صورت شمش‌های یکنواخت و قابل پردازش دربیاید.
- پوسته زدایی: اکسیداسیون، آلودگی و زائده های روی سطح به شدت کیفیت محصول نهایی را تحت تاثیر قرار داده یا به عبارت بهتر پایین می آورد بنابراین برای تولید محصولی باکیفیت این آلودگی‌ها باید طی فرایندی از روی سطوح شمش‌ها تمیز شوند که به این فرایند پوسته زدایی گفته می شود. آلودگی های روی سطوح طی پوسته زدایی به کمک مخلوط شیمیایی مخصوص تمیز و فولاد حاصله راهی مرحله بعدی می‌گردد.
- نورد : یکی از مهم ترین مراحل در فرایند تولید ورق سیاه این مرحله است که به شدت روی قیمت ورق سیاه هم تاثیر دارد. در این مرحله فولاد بین غلتک‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند تا کم کم از ضخامت آن کاسته شود؛ بعد از رسیدن به ضخامت مورد نظر، ابتدا و انتهای آن به وسیله گیوتین جدا می شود. پس از آن فولاد وارد قفسه غلتک‌های پایانی می شود. این عملیات به صورت مداوم به قدری تکرار می شود که ضخامت نهایی به دست آید. در برخی موارد به دلیل سرد شدن نیاز به بازپخت فولاد در این مرحله است که در این صورت پس از اتمام بازپخت مجددا عملیات پوسته زدایی انجام می شود. بازپخت فولاد در دمای ذوب نیست بلکه فقط در حد گرم شدن انجام می‌گردد.
- خنک کاری: بعد از رسیدن به ضخامت مورد نظر فولاد وارد مرحله خنک کاری می شود. هر کارخانه از تکنولوژی مخصوص به خود برای خنک کردن ورق‌ها استفاده می کند. این مرحله بسته به کیفیت و دستگاه های مصرفی می‌تواند تاثیر متفاوتی روی قیمت ورق سیاه داشته باشد.
- کلاف پیچ: در مرحله پایانی که به نام مرحله کلاف پیچ معروف است به منظور سهولت در جابجایی، ورق تولید شده به صورت کلاف دور خود پیچیده می‌شود تا به نحوی برای استفاده در مرحله بعدی آماده شود. این ورق‌ها با توجه به طراحی محصولی که قرار است تولید بشود در سایز و اندازه های مختلف برش خورده و وارد مرحله ی بعدی که تولید لوله و پروفیل سنگین است، می‌شوند.
تاثیر نورد گرم بر ویژگی های ورق سیاه
ورق سیاه گریدهای متفاوتی دارد. این گریدها میزان سختی، خواص مکانیکی و آنالیز شیمیایی آن‌ها را تعیین می کند. در فرآیند تولید ورق سیاه خواص فولاد از نطر مکانیکی بهبود پیدا می کند و ناخالصی های آن بر اثر فشرده شدن به سطح می آید که این امر باعث افزایش مقاومت فولاد شده و شکل پذیری آن را نیز بهبود می بخشد. ورق سیاه قابلیت جوشکاری بهتری دارد و در برابر فشار مقاومت قابل قبولی ارائه می دهد. ورق سیاه کاربردهای زیادی دارد که برای هر کدام از آن ها ضخامت خاصی مناسب است به همین خاطر ضخامت آن می تواند از 1.5 تا 4 میلی متر متفاوت باشد. حرارت بالایی که طی نورد گرم به فولاد وارد می شود خواص نامطلوبی در آن ایجاد می کند برای مثال به واسطه ی همین حرارت زیاد سطح ورق زبر و ناصاف است، فرآیند پذیری بسیار کمی دارد و ضخامت آن را با دقت بالا نمی توان تحت کنترل داشت چرا که ورق با از دست دادن حرارت دچار تغییراتی غیر قابل کنترل در ابعاد می شود.
تاثیر نورد گرم بر قیمت ورق سیاه
قیمت نهایی ورق به چندین فاکتور بستگی دارد. به قیمت آهن به عنوان مواد اولیه، به قیمت حامل های انرژی که برای تولید در حجم بالایی مورد استفاده قرار می گیرد، به پیچیدگی فرآیند تولید و چندین مورد دیگر که تاثیر کمتری دارند. پروسه ی تولید ورق سیاه در مقایسه با ورق روغنی کوتاه تر و ساده تر است بدیهی است که هزینه ی کمتری هم خواهد داشت. به همین دلیل است که قیمت ورق روغنی بیشتر از ورق سیاه است. علاوه بر فرآیند تولید و هزینه های صرف شده برای تولید، ویژگی های مثبت محصول هم تاثیر قابل توجهی بر قیمت نهایی دارد. هر چه خواص ماده اولیه برای تولید محصولات بیشتری مناسب باشد تقاضا برای آن در بازار بیشتر خواهد بود و بی شک قیمت بیشتری خواهد داشت.
مقالات, ورق در گروه صبا | نویسنده : سروناز خسروی راد | بروزرسانی : 27 آبان 1402
