امروزه نه تنها در ایران بلکه در کل جهان مقاطع فولادی از پرمصرف ترین انواع مواد اولیه در صنایع تولیدی به حساب می آیند به همین خاطر است که میزان مصرف فولاد کشورها به عنوان معیاری برای سنجش توسعه یافتگی آن ها در نظر گرفته می شود. در بین تمامی انواع مقاطع فولادی، مقاطع فولادی سبک به ویژه پروفیل مبلی به واسطه ی ویژگی های بی نظیرش از محبوبیت خاصی میان صنعتگران برخوردار است. برای انتخاب بهترین گزینه از جانب صنعتگر گرچه عامل تعیین کننده کیفیت مواد اولیه ی مصرفی است اما قیمت این مواد هم اهمیت زیادی دارد زیرا تعیین کننده ی قیمت نهایی و در نتیجه سود صنعتگر است. بی شک تمامی صنعتگران به دنبال محصولی با کیفیت و با قیمت مقرون به صرفه هستند. فولاد تولیدی ایران، به لطف معادن غنی و زیر ساخت های مناسب بهره مند از هر دو این ویژگی ها است. در ادامه توضیح خواهیم داد این ویژگی ها چیست و چرا قیمت لوله و پروفیل صادراتی ایران تا این حد به صرفه است.
پروفیل سبک
پروفیل ها به طور کلی از نظر ضخامت به دو نوع سبک و سنگین تقسیم می شوند. پروفیل سبک به مقاطعی گفته می شود که از ورق روغنی تولید شده و ضخامتی بین 0.4 تا 1.5 میلی متر دارد. ضخامت کم این ورق باعث شده هر شاخه از این مقاطع به نسبت وزن کمی داشته باشد و به همین خاطر در صنعت با نام پروفیل سبک شناخته بشود. ضخامت کم و کیفیت بالای ورق و درزجوش، این مقاطع را مناسب انجام انواع فرآیندها کرده است چرا که پروفیل سبک ساختار بسیار ساده ای دارد و تنها همین دو نکته در مورد کیفیت آن تعیین کننده است، اول کیفیت ورق مصرفی که برای تولید استفاده شده و دوم کیفیت درزجوش.
کیفیت مناسب ورق
به طور کلی ورق روغنی در مقایسه با ورق سیاه از کیفیت بهتری برخوردار است اما خود ورق روغنی هم انواع مختلف با کیفیت های متفاوتی دارد. کیفیت ورق تعیین کننده ی کیفیت مقطع تولیدی و در پی آن کیفیت انجام فرآیندها است، فرآیندهایی چون خم پروفیل، کشش، جوش و آبکاری. تمامی انواع مقاطع از جمله پروفیل سبک بیشتر به عنوان ماده اولیه مورد استفاده قرار می گیرند به همین خاطر به ساده ترین شکل ممکن تولید می شوند تا با توجه به طراحی محصول نهایی، تولید کننده بتواند شکل مورد نظر خود را به کمک این فرآیند ها در آن ایجاد کند. کیفیت ورق برای انجام فرآیندها بسیار مهم است. اگر ورق به حد کافی نرم و فرآیندپذیر نباشد هنگام خمکاری، امکان دارد پروفیل در محل خم دچار مشکلاتی چون پارگی، شکستگی و چین خوردگی بشود. بروز هر کدام از این مشکلات به معنای هدر رفت کل بار خریداری شده است. ورق بی کیفیت باعث می شود حین کشش، پروفیل دچار پارگی بشود. برای آبکاری این زبری سطح ورق است که تعیین کننده ی کفیت نهایی است. برای آن که لایه ی آبکاری بتواند به درستی بر روی سطح بنشیند ورق باید نه خیلی صیقلی و نه خیلی زبر باشد. زبری بیش از حد باعث می شود آبکاری ناصاف و بی کیفیت بشود و زبری کمتر از حد نیاز باعث می شود آبکاری نتواند به درستی به سطح پروفیل متصل بشود درنتیجه به صورت ورقه ای از روی آن بلند شود.
کیفیت مناسب درز جوش
کیفیت درزجوش نیز درست مثل کیفیت ورق برای انجام فرآیندها تعیین کننده ی کیفیت نهایی است. با توجه به این که جوش به کمک ذوب ایجاد اتصال می کند در محل درز جوش زائده هایی برجسته ایجاد می شود. برای مقاطع درزدار که سرتاسر آن ها درزجوش دارد کیفیت برداشتن زائده ها بسیار مهم است چرا که علاوه بر زیبایی سطح برای آبکاری هم می تواند مشکل ساز بشود. برجستگی این زائده ها به قدری زیاد است که بعد از آبکاری، در محل درز سطحی بی کیفیت و نازیبا ایجاد می شود. علاوه بر این مشکل، استحکام جوشکاری درز هم بسیار مهم است. اگر درز ورق با جوشکاری به خوبی به هم متصل نشده باشد در فرآیند هایی جون خم از هم باز شده و ساختار پروفیل را به طور کامل به هم میریزد.
حال چطور امکان عرضه ی پروفیل صادراتی ایران با وجود کیفیت بالای آن با قیمتی مناسب تر از قیمت جهانی وجود دارد؟
عوامل متعدد با درصدهای مختلف بر قیمت پروفیل سبک اثر گذار هستند اما شاید بتوان گفت اصلی ترین آن ها قیمت مواد اولیه و قیمت انرژی است. معادن آهن به عنوان تامین کننده ی ماده اولیه تولید فولاد به وفور در بخش های مرکزی کشور وجود دارد به همین خاطر صنعت فولاد ایران برای تامین مواد اولیه مورد نیاز خود، وابستگی زیادی به سایر کشور ها ندارد علاوه بر آن هزینه حمل زیادی هم بابت انتقال آهن به کارخانه پرداخت نمی شود در نتیجه به این شکل قیمت مواد اولیه برای کارخانه بسیار کم و مقرون به صرفه خواهد بود. در مورد انرژی هم به لطف میدان های بزرگ نفتی و گازی قیمت انرژی در کشور ما به نسبت کم است. برای صنعت انرژی بری چون فولاد کم بودن قیمت و در دسترس بودن منابع عظیم آن تاثیر به سزایی بر قیمت نهایی محصول تولیدی دارد. به لطف این منابع و معادن غنی، تولید فولاد از دیرباز در ایران رواج داشته است. همین پیشینه و تجربه ی بالای صنعتگران ایرانی در تولید فولاد و محصولات فولادی بستری مناسب برای تولید گسترده و باکیفیت و حتی گسترش صادرات مقاطع فولادی و به طور خاص صادرات پروفیل سبک فراهم کرده و پروفیل صادراتی ایران را به یکی از بهترین های منطقه و حتی جهان تبدیل کرده است.
پروفیل آهن, لوله و پروفیل مبلی, مقالات در گروه صبا | نویسنده : سروناز خسروی راد | بروزرسانی : 27 آبان 1402
