پروفیل‌‌های فولادی از نظر خواص و ویژگی‌های فیزیکی بسیار متنوع هستند و همین تنوع باعث شده انواع مختلف آن چون پروفیل مبلی و سنگین کاربردهای بسیار متفاوت و متنوعی داشته باشند. این پروفیل‌ها در صنعت ساخت و ساز نقش مهمی در ایجاد سازه‌های قوی و پایدار ایفا می‌کنند چرا که به لطف خواص مکانیکی منحصر به فردشان تحت فشار زیاد بارهای سنگین مقاومت بیشتری نسبت به سایر اجزای سازه از خود نشان می‌دهند. این مهم‌ترین ویژگی برای مواد اولیه مصرفی در ساختمان است. در ادامه توضیح خواهیم داد از این مقاطع به چه شکل و برای چه منظور در ساختمان استفاده می‌شود.

1. ساخت درب و پنجره

شکل سطح مقطع پروفیل در و پنجره کمی متفاوت از سایر انواع مقاطع فولادی است. پروفیل‌ها عموما مربع، مستطیل و مثلثی شکل هستند و پیچیدگی زیادی ندارد. مهم‌ترین دلیل برای سادگی شکل سطح مقطع آن‌ها این است که امکان استفاده از این پروفیل‌ها با اهداف و کاربردهای مختلف وجود داشته باشد. طبیعتا اشکال پیچیده موارد مصرف پروفیل را محدود می‌کند. به منظور کاهش وزن سازه برای ساخت در و پنجره اغلب از پروفیل سبک استفاده می‌شود که هم به حد کافی مستحکم است و هم وزن زیادی ندارد. علاوه بر این دقت ابعادی بهتر پروفیل سبک به کنترل هدر رفت انرژی هم کمک می‌کند.

شکل سطح مقطع پروفیل در و پنجره اما کاملا متفاوت بوده و برعکس نمونه‌های قبلی بسیار پیچیده است. به همین دلیل کاربرد آن محدود به ساخت و تولید در و پنجره است. از سه نوع پروفیل سپری، کلافی و لنگه دری به عنوان پروفیل در و پنجره و برای ساخت استفاده می‌شود. علی رغم این که پروفیل‌های فولادی معمولا جز بهترین مواد اولیه برای تولید هستند در این مورد فولاد بهترین گزینه نیست اما یکی از کاربردی‌ترین انواع آن‌هاست. شاید قیمت پروفیل در و پنجره مناسب و مقرون به صرفه باشد اما امکان تولید آن با ابعاد کاملا دقیق و درست وجود ندارد. به همین دلیل قطعات مختلف آن به درستی روی هم چفت نمی‌شود و نتیجتا پنجره عایق نخواهد بود.

با توجه به اهمیت زیاد مصرف بهینه انرژی این مورد شاید یکی از بزرگترین نقاط ضعف پنجره‌های فولادی باشد. پرطرفدار بودن این پروفیل‌ها باعث شده برای حل این مشکل از راهکارهایی چون درزگیر و پوشش‌های عایق استفاده کنند.

2.ساخت ستون

قوطی ستونیمقاطع فولادی خصوصا نمونه‌های سنگین آن مقاومت زیادی برای تحمل وزن و فشار دارند. مقاومت این مقاطع به حدی بالا است که حتی از سایز و ضخامت خاصی از آن برای ساخت ستون استفاده می‌شود. این مقاطع که در صنعت با نام قوطی ستونی شناخته می شوند در قسمت‌های مختلف ساختمان با کاربردهای متنوع مورد استفاده قرار می‌گیرند. گاهی ثابت برای ساخت انواع سایه‌بان یا آلاچیق از آن‌ها استفاده می‌شود، گاهی به شکل متحرک و به عنوان جایگزین دیوارهای اصلی در زمان ساخت یا تخریب مورد استفاده قرار می گیرد. بسته به نیرویی که به ستون وارد می‌شود به اشکال مختلف در محل مورد نظر نصب می‌شود. گاهی خود پروفیل به تنهایی برای تحمل فشار وارده مقاوم است، اما گاهی که امکان دارد فشار بیش از توان ستون باشد برای ایجاد مقاومت بیشتر داخل آن را با بتن پر می‌کنند.

قیمت قوطی ستونی به دلیل آن که از ورق سیاه تولید می‌شود در واحد وزن نسبتا مناسب و به صرفه است. شاید نهایتا وزن زیاد هر شاخه باعث بشود مبلغ پرداختی بابت خرید آن زیاد باشد اما خواص خوب و مقاومت بالا این ستون خرید آن حتی با قیمت بالا را توجیه می‌کند.

3.ساخت نرده و تزئینات

پروفیل مبلی یا همان پروفیل سبک، مقطعی است که از ورق روغنی ساخته شده است در نتیجه سبک وزن، فرآیندپذیر، با کیفیت، ظریف، ارزان قیمت و البته مقاوم است. به عبارتی از تمام خواص و ویژگی‌های مطلوب و مورد نیاز بهره‌مند است. ظرافت و زیبایی نخستین و مهم‌ترین ویژگی برای محصولات دکوراتیو است که مستقیما در معرض دید قرار دارند. فرآیندپذیری بالا این پروفیل کمک می‌کند تا طراح بتواند شکل‌های پیچیده‌ی مد نظر خود را به راحتی و با کمترین ایراد و اشکال پیاده‌سازی کند. با توجه به این که حجم پروفیل مصرفی در ساختمان بسیار زیاد است، وزن کم این مقطع کمک بزرگی برای کاهش وزن نهایی سازه است.

از پروفیل مبلی برای ساخت نرده‌های راه پله‌ها استفاده می‌شود. ظاهر زیبا این مقاطع باعث شده حتی برای ساخت تزئینات درون کوریدورها و لابی هم کاربرد داشته باشند. علاوه بر این موارد از ضخیم‌ترین نمونه‌های پروفیل سبک حتی به عنوان نرده و حفاظ پنجره هم استفاده می‌شود. چرا که هم به قدر کافی زیبا هستند و هم مقاوم که به سادگی خم یا شکسته نشوند. شاید بتوان گفت که این مقاومت بالا است که در کنار تمام این خواص و ویژگی‌ها این مقطع را به نمونه‌ای مناسب و کاربردی برای این هدف تبدیل کرده است. مقاومت بالا برای نرده‌هایی که به عنوان حفاظ جان افراد در راه پله یا بالکن نصب می‌شود نکته‌ی بسیار مهمی است. اگر این نرده‌ها به حد کافی مقاوم و مستحکم نباشند با کوچکترین فشاری خم یا شکسته می‌شوند و عملا نصب آن‌ها بی‌فایده بوده است.

قیمت پروفیل مبلی به دو دلیل مناسب است اول وزن کم و دوم قیمت مناسب ورق روغنی به عنوان ماده اولیه‌ی تولید. به این شکل سازنده قادر خواهد بود بهترین کیفیت را با ارزان‌ترین قیمت در اختیار مصرف کننده قرار دهد.

4.ساخت دیوار کاذب

عموما از دیوارهای متحرک یا پارتییشن برای تزئین فضا استفاده می‌کنند اما غیر از این مورد این پارتیشن‌ها چند کارکرد مهم دیگر هم دارند. برای مثال از نمونه‌هایی که معمولا از پروفیل سبک آبکاری شده یا پروفیل استیل طلایی ساخته شده‌اند برای جداسازی فضای ورودی استفاده می‌شود. با هدف ایجاد هماهنگی بیشتر در طراحی ساختمان می‌توان از محصولات تزئینی تولید شده از پروفیل مبلی در بخش‌های دیگر آپارتمان چون سقف یا دیوارها هم استفاده کرد.

برای ساخت این پارتیشن‌ها علاوه بر مقاطع فولادی از چوب هم استفاده می‌کنند اما بی‌شک مقامت نمونه‌ی فولادی در صورتی که با آبکاری دربرابر رطوبت، زنگ و خوردگی مقاوم شده باشد از نمونه‌ی چوبی بیشتر است. علاوه بر این فرآیندپذیری خوب مقاطع فولادی این امکان را برای طراح و سازنده فراهم می‌کند که الگوهای خود را در کوتاه‌ترین زمان ممکن اجرا کنند. برای آبکاری این دیوارها کافی است از آبکاری نیکل– کروم یا انواع رنگ‌های پودری استفاده کنید. هم ظاهر زیباتری در محصول به وجود می‌آید و هم طول عمر آن افزایش پیدا می‌کند.

جمع بندی

همان طور که توضیح دادیم از مقاطع سبک و سنگین فولادی با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد و کاربردیشان می‌توان در بخش‌های مختلف ساختمان با اهداف متفاوت استفاده کرد. به همین دلیل است که پیدا کردن بنایی که در آن از پروفیل آهن استفاده نشده باشد، تقریبا غیر ممکن است. غیر از مقاطع فولادی از انواع ورق‌های این نوع آلیاژ نیز در ساختمان‌سازی، برای بخش‌های تزئینی تا درپوش‌های سخت و مقاوم استفاده می شود. این کاربرد گسترده به لطف قیمت مناسب و خواص بی‌نظیر فولاد به وجود آمده است.

پرسش و پاسخ

عملکرد پروفیل مبلی تحت عوامل مخرب محیطی چطور است؟ 

همان طور که میدانید پروفیل مبلی در برابر عوامل ایجاد کننده زنگ و خوردگی عملکرد ضعیفی دارد و به سرعت از بین می‌رود اما استفاده از راهکارهایی چون آبکاری یا پوشش‌های پودری می‌تواند تا حد زیادی این مشکل را کنترل کند.

آیا از مقاطع فولادی در سازه‌های بتنی هم استفاده می‌شود؟ 

بله، این مقاطع حتی در سازه‌های بتنی هم به اشکال و با اهداف مختلف استفاده می‌شود. میلگرد یکی از شناخته شده‌ترین انواع مقاطع فولادی است که از آن برای مصلح کردن بتن استفاده می‌شود.

چطور می‌توان سقف سازه را تقویت کرد؟ 

برای سقف‌ بنا، استفاده از پروفیل مبلی و سنگین برای افزایش استحکام می‌تواند بسیار مؤثر باشد. از انواع مقاطع برای افزایش توان باربری سقف استفاده می‌شود و به این شکل سقف را در برابر نیروهای خارجی مانند وزش باد و بار برف تقویت می‌کنند. با استفاده از پروفیل مبلی و سنگین، سقف‌ها به میزان قابل توجهی استحکام بیشتری خواهند داشت.

مقالات در گروه صبا | نویسنده : سروناز خسروی راد | بروزرسانی : 27 تیر 1402