به طور کلی مقاطع فولادی که از ورق روغنی تولید می شوند، در صنعت بسیار پرطرفدار هستند. از جمله پر مصرف ترین آن ها می توان به پروفیل سبک یا پروفیل مبلی اشاره کرد. علت توجه ویژه ی صنعتگران به این مقطع فولادی را می توان خواص و ویژگی های بی نظیر آن ها دانست. تنها نقطه ضعف پروفیل سبک مثل تمامی محصولات فولادی دیگر مقاومت کم آن در برابر خوردگی است. صنعتگران همیشه به دنبال راهکاری برای برطرف کردن این ایراد بوده اند به همین خاطر امروزه چندین و چند روش گوناگون برای ضدزنگ کردن مقاطع فولادی وجود دارد که در ادامه به بررسی چهار مورد از آن ها ( دو نوع آبکاری و دو نوع رنگ ) خواهیم پرداخت.
انجام آبکاری مقاطع فولادی با چند روش و چندین فلز متفاوت امکان پذیر است که هر کدام با توجه به خواص فلز و چگونگی انجام فرآیند آن برای هدف و محصول خاصی مناسب است. آبکاری پروفیل مبلی با نیکل-کروم و روی دو نمونه از کاربردی ترین آن ها برای پروفیل سبک است.
گالوانیزه کردن:
یا گالوانیزاسیون نوعی آبکاری است که از فلز روی استفاده می کند. علاوه بر آن که این لایه به شکل فیزیکی با ایجاد روی اکسید مانعی برای زنگ زدگی است، بعد از خراش و از بین رفتن بخشی از آن، همچنان به عنوان آنود از مقاومت بالایی در برابر خوردگی برخوردار است. طی واکنش لایه ی سطحی روی با اکسیژن، روی اکسید تولید می شود که در قدم بعدی روی اکسید در واکنش با ملکول های آب موجود در هوا تولید هیدروکسید روی می کند و کربنات روی از واکنش همان هیدروکسید روی با کربن دی اکسید هوا ایجاد می شود. هیدروکسید روی لایه بسیار نازک و خاکستری رنگ، غیر قابل نفوذ و نامحلول است و با اتصال به ملکول های فلز روی در لایه های زیرین مانع از واکنش فولاد و اکسیژن و تولید زنگ آهن می شود.
آبکاری نیکل-کروم:
این نوع آبکاری با دو هدف انجام می شود اول ضدزنگ شدن و دوم زیباتر شدن. در این نوع آبکاری همان طور که از نام آن پیدا است از دو فلز استفاده می شود و پوششی چند لایه بر سطح پروفیل سبک ایجاد می شود. در مرحله اول یک لایه از فلز نیکل بر سطح پروفیل سبک کشیده می شود که در واکنش با اکسیژن موجود در هوا تولید اکسید می کند و مانع از واکنش لایه های فولاد با اکسیژن، زنگ و خوردگی آن می شود. طی مرحله ی دوم لایه ای از کروم روی آن قرار می گیرد. فلز کروم با ایجاد لایه ای براق و آینه ای جلوه ای خاص در پروفیل ایجاد می کند و علاوه بر آن برای ضدزنگ شدن هم اثر دارد. هر دو این فلزات برای ضدزنگ شدن و کروم به طور خاص برای زیباتر شدن قطعه مورد استفاده قرار می گیرند.
رنگ کوره ای:
رنگ های کوره ای به دو شکل مایع و پودری تولید می شوند. این رنگ ها نه تنها مثل آبکاری مقاومت خوبی برای فولاد در برابر زنگ زدگی ایجاد می کند بلکه عایق حرارت هم هستند و افزایش دما باعث تغییر ساختار و خصوصیات فیزیکی آن ها نمی شود. این رنگ ها در ظاهر تفاوتی با رنگ های معمولی ندارند و تفاوت آن ها طی زمان و حین کار مشخص می شود. بعد از رنگ کاری پروفیل سبک با رنگ کوره ای مایع، همان طور که از نام آن پیدا است، رنگ باید درون کوره پخته بشود. رنگ کوره ای مایع پخته شده ظاهری شبیه به آبکاری دارد. رنگ پودری یا رنگ الکترواستاتیک به کمک بارهای الکتریکی و نیروی بین آن ها بر سطح فولاد قرار می گیرد. رنگ با بار مثبت جذب قطعه با بار منفی می شود و پوششی مقاوم و با دوام بر سطح پروفیل تشکیل می دهد که کاملا متفاوت از رنگ های معمولی است.
رنگ معمولی:
با توجه به مقاومت بالایی که آبکاری و رنگ کوره ای ایجاد می کند بدیهی است استفاده از رنگ های معمولی دیگر کاربردی نباشد. رنگ معمولی تنها مانعی فیزیکی برای زنگ زدگی است که با پاک شدن بخشی از آن هر چند کوچک قطعه در معرض هوا به سرعت دچار زنگ زدگی می شود.
در پایان اگر بخواهیم به طور خلاصه کاربرد این چهار روش را بررسی کنیم در مورد آبکاری کروم-نیکل می توان گفت به دلیل ظاهر زیبایی که علاوه بر مقاومت در برابر زنگ زدگی ایجاد می کند برای ساخت مبلمان اعم از اداری و خانگی بسیار پر کاربرد است. آبکاری با فلز روی بیشتر برای مقاطعی که در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند کاربردی است. از رنگ های کوره ای هم به عنوان پوشش و هم به عنوان رنگ تزئینی استفاده می شود به همین خاطر کاربرد آن می تواند بسیار گسترده و متنوع باشد و در پایان رنگ های معمولی که در کوتاه مدت می توانند راهکاری ساده و کم هزینه برای مقاوم کردن پروفیل مبلی با هر کاربردی در برابر زنگ زدگی باشد. اما در مورد هزینه ی هر کدام از این روش ها، نیکل و کروم هر دو فلزاتی نسبتا گران قیمت هستند به همین خاطر انجام آبکاری نیکل کروم در مقایسه با گالوانیزاسیون هزینه ی بیشتری دارد چرا که نه روی فلزی گران قیمت است و نه فرآیند انجام آن دشوار و هزینه بر. در مورد رنگ ها نیز این کاملا بدیهی است که رنگ ها الکترواستاتیک گران قیمت تر از رنگ ها معمولی است.
:References
?What Is Electrostatic Painting