لوله کاندوئیت برق یا لوله فولادی برق

تاریخ انتشار: 27 می 2023 توسط امید مرادی

آیا به سیم کشی برق نیاز دارید یا می‌خواهید با لوله‌های برق، عملکرد و هدف آنها آشنا شوید؟ اگر پاسخ شما مثبت است، به جای درستی آمده‌اید. سیم‌های برق بسیار شکننده هستند و پس از آسیب دیدگی می‌توانند خطرات ایمنی ایجاد کنند. سیم‌های باز و سیم کشی نامناسب یا قدیمی می‌توانند باعث آتش‌سوزی شوند، به همین دلیل است که هرگز نباید برای سیم کشی خود پولی را دریغ کنید. لوله برق فولادی یا کاندوئیت می‌تواند برای انجام پروژه‌های شما در انتقال برق استفاده شود. بهره گرفتن از لوله کاندوئیت می‌تواند امنیت، کیفیت، صرفه جویی در هزینه و زمان، سرعت و بسیاری مزایای دیگر را برای شما به ارمغان آورد. در ادامه با صباپروفیل همراه باشید تا به بررسی لوله کاندوئیت پرداخته و انواع آن را برای شما شرح دهیم.

لوله کاندوئیت برق چیست؟

لوله کاندوئیت (به انگلیسی Condiut) نوعی کانال/لوله است که برای محافظت و هدایت سیم‌کشی‌های الکتریکی در ساختمان‌ها یا محیط‌های دیگر استفاده می‌شود. لوله کاندوئیت، که با نام لوله الکتریکی نیز شناخته می‌شود، یک نوع لوله بادوام است که هدف اصلی آن جلوگیری از هر گونه آسیب احتمالی به سیم در مناطقی است که ممکن است در معرض آسیب باشند. بنابراین، عمدتاً در اتاق زیر شیروانی و زیرزمین استفاده می‌شود. این لوله توسط ورق‌های گالوانیزه در شاخه‌های 3 متری تولید می‌شود.

واژه کاندوئیت (Condiut) به معنای مجرا، معبر و کانال است. در کشورهای غربی به لوله‌های برق (خواه فلزی یا غیرفلزی) را با نام لوله کاندوئیت (Condiut pipe) می‌شناسند. اما در بازار لوله و تجهیزات الکتریکی ایران وقتی از “لوله کاندوئیت” صحبت می‌کنیم، مقصود همان لوله برق‌ فولادی سه متری دو سر رزوه‌ی جدار نازک (با ضخامت 1 تا 1.5 میلی‌متر) است.

زمانی که به یک لوله کاندوئیت نگاه می‌کنید، ممکن است شما را به یاد یک کابل زره پوش بیاندازد که در داخل آن سیم‌های جداگانه‌ای قرار دارد که معمولاً برای سیستم AC استفاده می‌شود.

تاریخچه لوله کاندوئیت

در سال 1899، Edwin T. Greenfield حق اختراع برای لوله فلزی کاندوئیت، برای سیم‌های الکتریکی را دریافت کرد. این ثبت اختراع با شماره 630501 در ایالات متحده انجام شد. تاریخچه اولین لوله‌ کاندوئیت به زمان جایگزینی چراغ‌های خیابانی گازسوز با چراغ‌های الکتریکی باز می‌گردد. در آن زمان برای تامین برق این چراغ‌ها سیم‌های برق را از داخل لوله‌هایی که تا پیش از آن گاز این چراغ‌ها را تامین می‌کردند، عبور می‌دادند. کم کم با روشن شدن خواص مکانیکی مطلوب این لوله‌ها در محافظت از سیم‌ها، استفاده از این لوله‌ها گسترش پیدا کرد.

مقایسه لوله کاندوئیت با سایر روش‌های سیم کشی

با استفاده از لوله کاندوئیت می‌توان از سیم در برابر ضربه، رطوبت و گازهای خوردنده بخوبی محافظت کرد.

می‌توان انواع مختلفی از کابل‌ها را از لوله‌ کاندوئیت عبور داد و در آینده براحتی می‌توان کابل‌های قدیمی را بیرون کشیده و با کابل‌های جدید‌ جایگزین کرد.

لوله کاندوئیت را می‌توان بصورت ضد آب تولید کرده و در زیر آب هم استفاده کرد. با استفاده از از لوله کاندوئیت می‌توان مدارهای حساس را تداخل‌های الکترومغناطسی محافظت کرد.

برای عبور دادن کابل برق از میان بتن می‌توان از لوله کاندوئیت استفاده کرد. لوله کاندوئیت فلزی را می‌توان در محل خم کرد تا با مصرف کمتر اتصالات از هزینه کاست.

این قابلیت هنگامیکه باید کابل از مسیری با شکل نامتوازن عبور داد بسیار کاربردی خواهد بود. البته برای خم کاری این لوله‌ها باید از ابزار مخصوص خم‌کاری لوله استفاده کرد.

استفاده از لوله کاندوئیت فلزی گران‌تر از سایر لوله‌های کاندوئیتی غیر فلزی (مثلا PVC) است، چراکه فولاد گران‌تر از PVC است و اجرت نسب آن هم بالاتر است. لذا در کاربری‌های مسکونی کمتر شاهد استفاده از لوله کاندوئیت فلزی هستیم.

ازآنجاییکه لوله کاندوئیت فلزی، کابل‌ها را بطور کامل از محیط ایزوله می‌کند، این کابل‌ها امکان انتقال حرارت کمتری به محیط را دارند. از این‌رو در صورت عبور دادن چندین کابل از یک لوله‌ کاندوئیت باید آمپر آن‌ها را کاهش داد.

انواع لوله کاندوئیت یا لوله برق فلزی:

دو نوع لوله کاندوئیت متداول وجود دارد: فلزی و غیر فلزی.

لوله‌ کاندوئیت را برحسب ضخامت و خواص فیزیکی دسته بندی می‌کنند. و مشتری بسته به خواص مکانیکی و محافظتی و بودجه خود لوله کادوئیت مد نظر خود را انتخاب می‌کند.

کاندوئیت فلزی سخت (Rigid metal conduit (RMC)): این نوع لوله کاندوئیت، جداره‌ای ضخیم داشته و معمولا از فولاد گالوانیزه، فولاد ضد زنگ (Stainless steel) و آلومینیوم تولید می‌شود.

کاندوئیت سخت گالوانیزه (Galvanized rigid conduit (GRC)): این نوع کاندوئیت همان لوله‌های فولادی گالوانیزه دو سر رزوه است.

کاندوئیت فلزی میانی (Intermediate metal conduit (IMC)): این نوع لوله کاندوئیت فولادی از EMT سنگین‌تر و از RMC سبک‌تر است. کاندوئیت IMC می‌تواند رزوه‌ای هم باشد.

کاندوئیت فلزی برق (Electrical metallic tubing (EMT)): این نوع کاندوئیت که با نام کاندوئیت جدار نازک هم شناخته می‌شود، از کاندوئیت GRC سبک‌تر و ارزان‌تر است. از این‌رو بسیار پر مصرف است. لوله کاندوئیت EMT را رزوه نمی‌کنند اما اتصالات آن بصورت پیچی است.

کاندوئیت آلومینیومی: این نوع کاندوئیت در اماکن صنعتی مثل کارخانجات فرآوری مواد غذایی که کاندوئیتی مقاوم به خوردگی مورد نیاز استفاده می‌کنند. کاندوئیت آلومینیومی را نمی‌توان در زیر بتن استفاده کرد، چراکه آلومینیوم با آلکالین‌های موجود در سیمان واکنش می‌دهد.

بنابراین نیاز است تا در چنین شرایطی لایه‌ای از مواد محافظ را روی آن اعمال کرد. در طول برابر، کاندوئیت آلومینیومی یک سوم کاندوئیت فولادی جرم داشته و هزینه‌های نصب آن نیز پایین‌تر است.

از این‌رو کاندوئیت آلومینیومی به‌صرفه‌تر از کاندوئیت فولادی است.

اتصالات لوله کاندوئیت ( لوله برق فلزی یا لوله برق فولادی )

به رغم شباهت با سایر لوله‌ها، لوله کاندوئیت اتصالات مختص به خود را دارد.  این اتصلات را از مصالح متنوعی نظیر آلومینیوم، چدن، PVC و… می‌سازند.

اتصالات به جعبه‌: این دسته از اتصالات برای متصل کردن لوله کاندوئیت به جعبه تقسیم/جعبه فیوز استفاده می‌شود. این نوع اتصال از طرفی به جعبه پیچ و مهره می‌شود و طرف دیگر دیگر لوله را محکم نگه می‌دارد.

این اتصالات را معمولا از فلز روی و بصورت ریخته‌گری می‌سازند. اما در کاربری‌هایی گه نیاز به مواد محکم‌تر است از آلومینیوم یا چدن استفاده می‌کنند.

بوشن: از بوشن برای اتصال دو لوله به‌هم و ساخت لوله‌ای بلندتر استفاده می‌شود.

متعلقات لوله کاندوئیت

متعلقات لوله فولادی برق یا لوله کاندوئیت عبارتند از:

1. انواع بوشن
2. بست اسپیت
3. زانویی ساده
4. کاندولت
5. زانویی دور دار
6. زانویی درب دار
7. سه راهی ساده لوله فولادی برق
8. سه راهی درب دار
9. سرلوله پلاستیکی
10. براس بوشن – تبدیل لوله فولادی برق
11. درپوش پلاستیکی و آلومینیومی
12. بست انتهایی

مزایای استفاده از لوله کاندوئیت

در طول مقاله در رابطه با مزایای لوله کاندوئیت نسبت به سایر انواع لوله‌ها صحبت نمودیم. در اینجا تصمیم داریم به صورت لیست‌وار این مزایا را بار دیگر بیان کنیم:

1. این لوله‌ها از سیم‌ها و کابل‌ها در برابر حیوانات موذی محافظت می‌کنند.
2. لوله‌های کاندوئیت معمولاً از مقاومت بالایی برخوردار هستند و در برابر فشار و ضربه از سیم‌ها محافظت به عمل می‌آورند.
3. لوله‌های کاندوئیت مقاومت بسیار خوبی در برابر آتش‌سوزی دارد.
4. دوام و بالاترین استحکام تسلیم / کششی را نشان می‌دهد.
5. لوله‌های کاندوئیت در برابر اشعه UV یا فرابنفش به‌خوبی مقاومت می‌کنند.
6. این لوله‌ها می‌توانند از کابل‌ها در برابر رطوبت محافظت کرده و اجازه اتصالی و پوسیدگی به آن‌ها نمی‌دهند.
7. مقاومت در برابر خوردگی استثنایی را ارائه می‌دهد.
8. همزمان می‌توان چند رشته سیم مختلف را از لوله سایز بزرگ کاندوئیت عبور داده و از آن‌ها محافظت کرد.
9. لوله کاندوئیت می‌تواند از کابل‌های برق در برابر اختلالات الکترومغناطیسی محافظت کنند.
10. کاندوئیت‌های PVC در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاومت بسیار بالایی داشته و می‌توانند طول عمر بسیار خوبی داشته باشند.

معایب استفاده از لوله کاندوئیت

1. نصب آن سخت است.
2. فرآیند عیب یابی بسیار دشوار است.
3. زمان بیشتری برای نصب این سیستم سیم کشی نیاز است.
4. هزینه آن بالاست.
5. خطر برق گرفتگی وجود دارد.