وال پست یا وادار ساختاری در اسکلت ساختمان است که برای افزایش مقاومت سازه در برابر عوامل مشکل‌ساز طبیعی مانند زلزله و باد نصب می‌شود. این ساختارهای غیرسازه‌ای از بخشهای مهم یک سازه بوده و در واقع نگهدارنده‌ی دیوارها محسوب می‌شوند. وال‌پست باعث می‌شود که دیوار با اسکلت سازه، درگیر شده و این اتصال، به نوعی باعث یکپارچگی و به هم تنیده‌شدن دیوار و اسکلت می‌شود. چنین یکپارچه‌سازی بین دیوار و سازه، مقاومت سازه را افزایش داده و آن را در برابر بارهای جانبی مثل لرزش در اثر زلزله و طوفان مهار می‌کند.
از آنجا که بخشهای وسیعی از کشور ما روی گسل قرار گرفته و نیز در برخی مناطق بادهای شدید مناطق مسکونی را می‌لرزاند، شایسته است به منظور جلوگیری از تخریب ساختمان‌ها و مقاومت آنها در برابر لرزش‌های احتمالی، آن‌را به روش‌های مختلف تقویت کرد و اجرای درست وال پست و شیب دیوار از مراحل اجرای این نو استحکام در ساختمان‌ها است که با اجرا و نظارت ویژه معماران سازه و مهندسین ناظر می‌توان مقاوم‌سازی سودمندی را از ساختمان در برابر زلزله و لرزش ایجاد نمود.
وقتی باری به سازه وارد می‌شود، مقاومت آن در برابر نیروهای جانبی در درجه اول توسط چارچوب اسکلت که قابی صلب است ایجاد می‌شود؛ یعنی با ایجاد لنگر خمشی و نیروی برشی در اعضای قاب و اتصالات آنها. با داشتن اتصالات محکم و سختی در تیرها به ستون اسکلت، خمش در قاب نمی‌تواند بدون خم‌شدن تیرها یا ستون‌ها بسته به هندسه‌ی اتصال، به صورت جانبی جابجا شود. بنابراین سختی خمشی و استحکام اعضای قاب مکان اصلی سختی و استحکام جانبی برای کل قاب می‌باشد. ایجاد درست وال‌پست این اتصالات را در اعضای قاب با اسکلت ایجاد نموده و آن را مقاوم‌تر می‌نماید.
وال‌پست ساختاری است از چوب، سنگ، آجر، بتن یا فلز که بین یا درون دیوارها قرار گرفته و وظیفه‌ی آنها انتقال بار و فشار عمودی سازه به زمین یا انتقال نیروی جانبی وارد بر میانقاب‌ها به سازه‌ی اصلی می‌باشد. این ساختار نقش مهمی در مقاوم‌سازی سازه داشته و در صورت اجرای صحیح، سازه را به‌صورت محکم و یکپارچه در برابر فشار و بارهای اضافی وارد بر سازه، چه بار و فشار دائمی و یا فشارهای ناگهانی نگهداری می‌کند.
از بین این ساختارهای چوبی، سنگی، آجری، بتنی و فلزی، غالباً انواع بتنی و فلزی را به خاطر استحکام سازه و تناسب با نوع سازه به کار گرفته و از انواع دیگر به‌ندرت بهره می‌گیرند. از وال‌پست بتنی معمولاً برای نوع مصالح ساختمانی استفاده شده و وال‌پست فلزی را برای بخشهای فلزی ساختمان و در اسکلت به کار می‌گیرند.
طبق عملکرد ضوابط اجرای وال‌پست برای دیوارها، می‌بایست دیوار به اسکلت سازه متصل شود به طوری که دیوار تقویت شده و ریزش نکند. وظیفه‌ی وال‌پست انتقال نیروهای حاصل از باد شدید و زلزله از دیوار به قاب بوده، طوری که مانع از فروپاشی دیوار شود. وقتی وال‌پست به قاب در انتهای اتصال قرار گرفته و اسکلت هم به فنداسیون متصل می‌شود. از مزایای استفاده از وال‌پست، جلوگیری از خسارات جانی و مالی ناشی از ریختن دیوارها در مواقع واردشدن بار جانبی است. استفاده از وال‌پست فولادی موجب افزایش ظرفیت استهلاک در سازه می‌شود و این خود پایداری در قاب‌ها را افزایش می‌دهد.
وال‌پست‌ها اغلب از جنس فلزی بوده و در قسمت‌های اسکلت فلزی ساختمان‌های از وال‌پست‌های فلزی استفاده می‌شود. نوع فلز آنها معمولاً از پروفیل‌های نبشی، ناودانی و یا قوطی می‌باشد. وال‌پست فلزی به آسان در در اسکلت فلزی اجرا شده و بیشترین کاربرد را در حال حاضر دارد. به‌طور کلی وال‌پست در قاب فولادی، باید به تیر و ستون جوش داده شود. این نوع وال‌پست فلزی در دو طرف دیوار نصب می‌شود، و در آن وال‌پست‌های افقی و قائم فلزی با جوشکاری، به تیرها و ستون ها جوش می‌شوند و سپس دیوارچینی انجام می‌شود
تمامی اتصالات فلزی در ساختمان اعم از اتصالات ستون به پی و اتصالات تیر به ستون و بادبندها و در بحث کنونی ما، وال‌پست فلزی همگی بوسیله جوش صورت گرفته است. بنابراین داشتن و اجراکردن جوشی که به خوبی انجام شده باشد لازم و ضروری است. جوش خوب جوشی است که علاوه بر برآورده کردن اتصال کافی میان اعضاء و داشتن مقاومت کافی در مقابل برش و تنش‌های وارده، از لحاظ ظاهری نیز قابل قبول باشد، یعنی اینکه در آن تخلخل وجود نداشته باشد. تخلخل در جوش در صورت ایجاد حفره‌های خالی یا محبوس شدن گازها در فلز جوش هنگام سردشدن آن اتفاق می‌افتد.
اجرای وال پست با نبشی
وال پست‌های فلزی به دلیل مقاومت فشاری و خمشی بالا، در برابر نیروهای جانبی مانند باد و زلزله عملکرد بسیار خوبی دارند. وال پست‌های فلزی را می‌توان در اشکال و اندازه‌های مختلف تولید کرد و در سازه‌های مختلف با دهانه‌ها و ارتفاع‌های متفاوت مورد استفاده قرار داد. این وال پست‌ها به راحتی به اسکلت فلزی سازه متصل شده و با استفاده از روش‌های مختلف مانند گالوانیزه کردن، می‌توان مقاومت وال پست‌های فلزی را در برابر خوردگی و زنگ زدگی افزایش داد.
وال پست‌های فلزی در اسکلت فلزی ساختمان‌های مسکونی برای مهار دیوارهای خارجی و داخلی به کار می‌روند. همچنین این وال پست‌های فلزی در اسکلت فلزی ساختمان‌های تجاری برای مهار دیوارهای خارجی و داخلی و همچنین دیوارهای پارتیشن به کار می‌روند. در اسکلت فلزی سوله‌ها برای مهار دیوارهای جانبی و همچنین بادبندها، همچنین در ساخت پل‌ها برای مهار دیوارهای جانبی و همچنین تیرهای پل، از وال پست‌های فلزی استفاده می‌شود.
همان‌طور که گفتیم وال پست یک عضو سازه‌ای عمودی یا افقی است که برای مهار دیوارها در برابر نیروهای جانبی مانند باد و زلزله به کار می‌رود. وال پست‌ها معمولاً از نبشی، ناودانی یا قوطی پروفیل ساخته می‌شوند.
وال پست فلزی باید قابلیت اتصال از دو سمت را در دیوار داشته باشد. این امر به منظور مهار دیوار در برابر نیروهای جانبی مانند باد و زلزله از اهمیت بالایی برخوردار است. بهترین گزینه برای تولید وال پست، نبشی آهنی است. دلایل انتخاب نبشی آهنی عبارت است از:
- مقاومت بالا: نبشی آهنی به دلیل شکل هندسی خود، مقاومت فشاری و خمشی بالایی دارد و می‌تواند به طور موثر نیروهای جانبی را تحمل کند.
- قابلیت اتصال آسان: نبشی آهنی را می‌توان به راحتی به دیوار و اسکلت سازه متصل کرد.
- قابلیت انعطاف‌پذیری: نبشی آهنی را می‌توان در اشکال و اندازه‌های مختلف تولید کرد و در سازه‌های مختلف با دهانه‌ها و ارتفاع‌های متفاوت مورد استفاده قرار داد.
- قیمت مناسب: قیمت نبشی آهنی در مقایسه با سایر مصالح مانند بتن، قیمت مناسب‌تری دارد. برای مقایسه بهتر می‌توانید قیمت نبشی 4، قیمت نبشی 5 و قیمت نبشی 6 را مشاهده نمایید.
درست است که نبشی آهنی یکی از بهترین گزینه‌ها برای تولید وال پست است، اما قوطی فلزی نیز می‌تواند به عنوان جایگزینی مناسب مورد استفاده قرار گیرد. قوطی فلزی به دلیل شکل هندسی خود، مقاومت فشاری و خمشی بالایی دارد و می‌تواند به طور موثر نیروهای جانبی را تحمل کند و علاوه بر این قیمت پروفیل نیز به‌صرفه در می‌آید. قوطی فلزی را می‌توان در اشکال و اندازه‌های مختلف تولید کرد و در سازه‌های مختلف با دهانه‌ها و ارتفاع‌های متفاوت مورد استفاده قرار داد. قوطی فلزی به دلیل ظاهر صاف و صیقلی خود، می‌تواند به عنوان یک عنصر دکوراتیو در سازه مورد استفاده قرار گیرد.
بهترین پروفیل‌های ساختمانی برای وال پست قوطی فلزی عبارتند از قوطی 40×40 (قیمت قوطی 40 در 40) با ضخامت 2.5 یا 3 میلی‌متر: این پروفیل برای دیوارهای با ارتفاع کم و متوسط مناسب است. و قوطی 60×60 (قیمت قوطی 60 در 60) با ضخامت 2.5 یا 3 میلی‌متر: این پروفیل برای دیوارهای با ارتفاع زیاد و همچنین دیوارهایی که در معرض نیروهای جانبی بالایی هستند، مناسب است.
فلزات, مقالات در گروه صبا | نویسنده : امید مرادی | بروزرسانی : 8 اسفند 1402
