امروزه شما دست به هر کاری که بزنید، ایمنی نقش اصلی را در آن ایفا می‌نماید. سلامت افرادی که به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم با کار شما در ارتباط هستند، باید در اولویت اصلی شما قرار بگیرد زیرا گاهی اوقات عدم توجه به این موارد، باعث ایجاد خسارات جانی و مادی بسیار زیادی می‌گردد، زیرا خطرات بسیار بالقوه‌ای وجود دارند که میزان خطرپذیری آنها بسیار بالا است. یکی از مواردی که اهمیت ایمنی در آن بسیار حائز اهمیت است، ساخت و ساز و ارتفاع مجاز داربست می‌باشد.
سقوط از ارتفاع یکی از شایع‌ترین حوادث در صنعت ساخت و ساز است و می‌تواند منجر به جراحات جدی یا حتی مرگ شود. استفاده از داربست با ارتفاع مناسب می‌تواند خطر سقوط افراد را به طور قابل توجهی کاهش دهد. داربست‌های با ارتفاع بیش از حد مجاز، در برابر باد و سایر عوامل محیطی مانند بارش برف و باران، استحکام و ثبات خود را از دست می‌دهند و خطر ریزش آنها افزایش می‌یابد. داربست با ارتفاع مناسب، فضای کاری امنی را برای کارگران فراهم می‌کند و به آنها امکان می‌دهد تا وظایف خود را به طور صحیح و بدون خطر انجام دهند.
ارتفاع مجاز داربست ترکیبی
ارتفاع مجاز داربست ترکیبی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- نوع داربست: داربست‌های ترکیبی در دو نوع کلی داربست‌های مدولار و داربست‌های جک دار ساخته می‌شوند. ارتفاع مجاز هر نوع داربست با نوع دیگر متفاوت است.
- موارد استفاده: ارتفاع مجاز داربست برای مصارف مختلف مانند نماکاری، نقاشی، گچ‌کاری و سفت‌کاری متفاوت است.
- شرایط آب و هوایی: ارتفاع مجاز داربست در شرایط آب و هوایی مختلف مانند باد شدید، بارش برف و باران متفاوت است.
- مقررات محلی: ممکن است در هر منطقه قوانین و مقررات خاصی برای ارتفاع مجاز داربست وجود داشته باشد.
به طور کلی، ارتفاع مجاز داربست‌های ترکیبی بین 4 تا 12 متر است. برای ارتفاع‌های بیشتر، باید از داربست‌های تخصصی مانند داربست‌های معلق یا داربست‌های بالابر استفاده کرد.
در اینجا چند نمونه از ارتفاع مجاز داربست‌های ترکیبی برای مصارف مختلف آورده شده است:
- نماکاری: حداکثر 10 متر
- نقاشی: حداکثر 8 متر
- گچ‌کاری: حداکثر 6 متر
- سفت‌کاری: حداکثر 4 متر
در ایران، مقررات مربوط به ارتفاع داربست در “آیین‌نامه ایمنی کار در ارتفاع” تدوین شده است. این آیین‌نامه توسط وزارت کار و امور اجتماعی تدوین و ابلاغ شده است.
در این آیین‌نامه، ارتفاع مجاز داربست‌های ترکیبی به شرح زیر آمده است:
- داربست‌های مدولار: حداکثر 12 متر
- داربست‌های جک دار: حداکثر 10 متر
در صورت عدم رعایت مقررات مربوط به ارتفاع داربست، کارفرما، پیمانکار و مسئول ایمنی کارگاه به پرداخت جریمه نقدی و در صورت بروز حادثه، به مجازات‌های سنگین‌تر محکوم خواهند شد.
آیین‌نامه ایمنی کار در ارتفاع
آیین‌نامه ایمنی کار در ارتفاع به منظور ایجاد نظم و انضباط در عملیات کار در ارتفاع و صیانت از نیروی انسانی و منابع مادی کشور و پیشگیری از حوادث ناشی از کار در کلیه کارگاه‌هایی که عملیات کار در ارتفاع و فرایندهای مرتبط در آنها انجام می‌گیرد، تدوین شده است.
ماده 1:
دامنه شمول این آیین‌نامه به استناد ماده 85 قانون کار جمهوری اسلامی ایران تدوین گردیده و برای کلیه کارگاه‌های مشمول قانون مذکور لازم الاجرا می‌باشد.
ماده 2:
در این آیین‌نامه اصطلاحات و تعاریف زیر به کار می‌رود:
- کار در ارتفاع: هر کار یا فعالیتی که موقعیت انجام آن، در ارتفاع بیش از 2/1 متر نسبت به سطح مبنا انجام گیرد.
- سطح مبنا: اولین سطح زیرین جایگاه کار یا سکوی کار در ارتفاع، که بصورت ایمن گسترش یافته است.
- حفاظت از سقوط: مجموعه تدابیر و اقداماتی است که به منظور پیشگیری از سقوط یا کاهش عوارض و صدمات ناشی از آن انجام می‌شود.
روش‌های ایمن انجام کار در ارتفاع:
سامانه محدودکننده: سامانه‌ای است که از قرارگیری فرد در وضعیت سقوط جلوگیری می‌کند و به دو شکل عمومی نظیر، نرده حفاظتی و فردی شامل نقطه اتصال، لنیارد و کمربند حمایل بند کامل بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سامانه متوقف کننده: سامانه‌ای است که با استفاده از تجهیزات مناسب، در صورت انجام سقوط، با جذب انرژی ناشی از سقوط باعث کاهش شدت صدمات و جراحات وارده به عامل کار در ارتفاع کار می‌گردد.
عامل کار در ارتفاع: فردی است که آموزش‌های متناسب با نوع کار در ارتفاع را حسب شرایط گذرانده و نسبت به اخذ گواهینامه مربوط از مراجع ذیصلاح آموزشی اقدام نموده و قادر به انجام کار بصورت ایمن می‌باشد.
ماده 3:
کارفرما مکلف است نسبت به تهیه لوازم و تجهیزات استاندارد و متناسب با نوع کار در ارتفاع، آموزش‌های لازم به کارگران، و همچنین نظارت بر حسن انجام کار اقدام نماید.
ماده 4:
کارگران موظفند از دستورالعمل‌ها و مقررات ایمنی کار در ارتفاع ابلاغی از سوی کارفرما یا مسئول ایمنی کارگاه تبعیت نموده و از تجهیزات حفاظت فردی و سامانه‌های متوقف کننده و محدودکننده سقوط استفاده کنند.
ماده 5:
کار در ارتفاع در شرایط نامساعد جوی مانند باد شدید، بارش برف و باران، مه غلیظ و یخبندان، مجاز نمی‌باشد.
ماده 6:
استفاده از نردبان‌های دستی برای انجام کار در ارتفاع بیش از 2/1 متر ممنوع است.
ماده 7:
داربست‌ها باید قبل از برپایی توسط افراد ذیصلاح بازرسی و در صورت سالم بودن، مورد استفاده قرار گیرند.
ماده 8:
بالابرهای سیار باید قبل از شروع به کار توسط افراد ذیصلاح بازرسی و در صورت سالم بودن، مورد استفاده قرار گیرند.
ماده 9:
کار در ارتفاع باید توسط افراد آموزش‌دیده و دارای گواهینامه معتبر انجام شود.
ماده 10:
کارفرما موظف است قبل از شروع به کار در ارتفاع، نسبت به تهیه و تدوین دستورالعمل‌های ایمنی کار در ارتفاع اقدام نماید.
ماده 11:
کارفرما موظف است نسبت به معاینات دوره‌ای پزشکی عاملین کار در ارتفاع اقدام نماید.
ماده 12:
در صورت بروز حادثه ناشی از کار در ارتفاع، کارفرما موظف است مراتب را به مراجع ذیصلاح اعلام نماید.
ماده 13:
عدم رعایت مقررات این آیین‌نامه، تخلف محسوب شده و متخلفان حسب مورد به مجازات‌های مندرج در قانون کار و سایر مقررات مربوطه محکوم خواهند شد.
ماده 14:
وزارت کار و امور اجتماعی موظف است نسبت به تدوین و ابلاغ دستورالعمل‌های اجرایی این آیین‌نامه اقدام نماید.
این آیین‌نامه مشتمل بر 8 فصل و 135 ماده و 3 تبصره می‌باشد که به استناد مواد 85 و 91 قانون کار جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ 10/8/1389 تصویب شد.
لوله داربست, مقالات در گروه صبا | نویسنده : امید مرادی | بروزرسانی : 21 اسفند 1402
