انسان‌ها در طول تاریخ معیارهای مختلفی را برای داد و ستدها و تعیین ارزش محصولات مختلف تعیین کردند. مثلا در ابتدا معاملات را به صورت کالا به کالا انجام می‌دادند که تساوی در آن رعایت نمی‌شد. به عنوان مثال کشاورز مقداری از محصولاتش را تحویل می‌داد و یک داس دریافت می‌کرد. اما اینکه محصولاتش با داس هم ارزش باشند قابل اندازه‌گیری نبود. در نهایت پس از ضرب سکه به این نتیجه رسیدند که بهترین معیار برای سنجش ارزش بسیاری از اقلام وزن آن‌ها می‌باشد. یعنی برای مقدار مشخصی از وزن یک محصول ارزش‌گذاری انجام می‌شد و برای دریافت آن باید معادل با آن ارزش سکه تحویل می‌دادند.
در پی معیار شدن وزن به عنوان پارامتری برای ارزش‌گذاری، تعیین وزن محصولات به چالشی جدی در بازارهای مختلف تبدیل شد. چرا که محصولی مانند زعفران نیاز به ابزاری با قابلیت اندازه‌گیری وزن‌های بسیار کم دارد اما محصولی مثل آهن نیازمند ابزاری با قابلیت اندازه‌گیری وزن‌های بسیار زیاد می‌باشد. امروزه تعیین وزن لوله و پروفیل‌های فولادی نیز از این امر مستثنا نیستند و به راهکارهایی برای سنجش آن نیاز دارند. در این مقاله قصد داریم تا این راهکارها را با هم بررسی کنیم. پس با صبا پروفیل همراه باشید.
فهرست مطالب
تاثیر وزن در قیمت لوله و پروفیل
اصلی‌ترین معیار قیمت‌گذاری در صنایع تولید مقاطع فولادی وزن می‌باشد. بنابراین وزن یک مقطع فولادی قیمت کلی آن را مشخص می‌کند. اما باید توجه داشته باشید که قیمت مشخص شده برای آن مقطع باعث سردرگمی شما نشود. برای مشخص شدن موضوع بهتر است به قیمت مقاطع در استانداردهای متفاوت بپردازیم.
به عنوان مثال قیمت امروز هر کیلو از قوطی آهن برای استاندارد ساختمانی برابر با می‌باشد. این در حالی است که قیمت پروفیل سبک است. شاید در نگاه اول به نظر بیاید قیمت پروفیل مبلی یا همان پروفیل سبک گران‌تر است. اما زمانی که به وزن آن توجه کنیم درمی‌یابیم که قیمت هر شاخه از پروفیل سبک از قیمت هر شاخه از قوطی آهن کمتر خواهد شد. برای نمونه به جدول زیر که قیمت قوطی 4*4 در دو استاندارد ساختمانی (ضخامت 2) و سبک (ضخامت 0.7) را مشخص کرده است توجه کنید. مشخص است که قیمت هر شاخه از پروفیل سبک با اینکه قیمت پایه گرانتری دارد کمتر از قیمت هر شاخه از قوطی آهن می‌باشد.
| ابعاد | طول | ضخامت | وزن | قیمت پایه | قیمت هر شاخه |
| قوطی 4 در 4 | 6 متری | 0.7 | 5.200 | ||
| قوطی 4 در 4 | 6 متری | 2 | 14.900 |
حال که تاثیر وزن در قیمت مقاطع فولادی و اهمیت دانستن روشی درست برای به دست آوردن وزن مقاطع فولادی را متوجه شدیم راهکارهای مختلف برای به دست آوردن وزن مقاطع فولادی را بررسی میکنیم.
راهکارهای به دست آوردن وزن لوله و پروفیل ارسالی
یکی از مهمترین اقداماتی که در حین دریافت بار ارسالی از کارخانه‌ها و فروشگاه‌های مقاطع فولادی باید انجام داد وزن‌کشی آن‌ها می‌باشد. البته ممکن است در شرایط مخلف، نتوان وزن‌کشی را به سادگی انجام داد و نیاز باشد تا راهکاری جایگزین مشخص شود. در ادامه راهکارهای مختلف وزن‌کشی مقاطع را بررسی خواهیم کرد.
1- وزن‌کشی بار با استفاده از باسکول جاده‌ای
مرسوم‌ترین روش برای اندازه‌گیری وزن لوله و پروفیل ارسالی استفاده از باسکول جاده‌ای است. در این روش نیاز است تا خودروی حامل بار همراه با لوله و پروفیل ارسالی روی باسکول رفته تا وزن بار + وزن خودرو مشخص شود. در مرحله بعد خودرو بار را تخلیه کرده و خالی روی باسکول می‌رود تا وزن خودرو مشخص شود. حال با کم کردن وزن خودرو از وزن کل می‌توان وزن بار را به دست آورد.
البته در وزن‌کشی با استفاده از باسکول جاده‌ای باید نکاتی را نیز مورد توجه قرار داد. به عنوان مثال اگر خودرو با بار روی باسکول می‌رود و علاوه بر راننده خودرو، شاگرد نیز سوار خودرو است، نیاز است تا همان شاگرد پس از تخلیه بار نیز سوار خودرو باشد تا وزن به درستی محاسبه باشد. به عبارت دیگر زمانی که خودرو با بار روی باسکول رفت و وزن محاسبه شد، فقط بار تخلیه شود و چیز دیگری از خودرو خارج نشود تا وزن بار محاسبه شده دچار خطا نشود.
2- وزن‌کشی بار با استفاده از باسکول محورکش پرتابل یا باسکول متحرک
گاهی پیش می‌آید که باسکول مجموعه دچار مشکل می‌شود و یا دسترسی به باسکول مجموعه‌های دیگر امکان‌پذیر نمی‌باشد. در این شرایط می‌توان از باسکول‌های محورکش پرتابل یا همان باسکول متحرک استفاده نمود. همانطور که در تصویر می‌بینید این باسکول‌ها وزن هر محور را به صورت جداگانه اندازه‌گیری نموده و در نهایت با اندازه‌گيري همه محورها وزن كلي را به شما نمايش می‌دهد. اين نوع باسكول به راحتي قابل حمل و نقل و جابجايي بوده و برای مواقعی که دسترسی به باسکول امکان‌پذیر نمی‌باشد کاملا مناسب می‌باشد.
3- وزن‌کشی بار با استفاده از باسکول آویز
در بسیاری از مواقع امکان استفاده از باسکول‌های جاده‌ای نیست اما می‌توان از باسکول‌های آویز یا باسکول‌های جرثقیلی استفاده کرد. این باسکول‌ها به جرثقیل متصل می‌شوند و سپس بار مورد اندازه‌گیری را حمل می‌کنند. زمانی که وزن بار روی باسکول قرار داده می‌شود به صورت دیجیتالی میزان وزن را نشان می‌دهد. این باسکول‌ها دقت کافی را دارند اما به هر حال به دقت باسکول‌های جاده‌ای نخواهند رسید.
4- وزن‌کشی بار با استفاده از روش شاخه شمار
یکی از سریعترین روش‌ها برای اندازه‌گیری وزن بار، استفاده از روش شاخه شمار می‌باشد. این روش زمانی جواب می‌دهد که تمام بار از یک مقطع خاص باشند. در غیر این صورت بایدین روش را برای هر مقطع به صورت جداگانه انجام داده و سپس وزن‌های به دست آمده را با هم جمع کنیم.
در این روش برای دقت بیشتر، 10 شاخه از بار را وزن میکنیم و عدد به دست آمده را بر 10 تقسیم میکنیم. حال وزن یک شاخه از بار را داریم. با ضرب کردن وزن یک شاخه در تعداد شاخه‌های کل بار، وزن کل بار به دست می‌آید. سرعت بالای این روش باعث می‌شود تا در شرایط حساس بتوان از آن استفاده کرد و وزن حدودی بار را به دست آورد. به مثال زیر توجه کنید:
باری شامل 50 شاخه قوطی 20*20، 30 شاخه قوطی 4*4 و 100 شاخه قوطی 80*40 با ضخامت 2 میلی‌متر برای ما ارسال شده است و می‌خواهیم وزن کل بار را به دست آوریم.
10 شاخه از قوطی 20 در 20 را جدا کرده و وزن آن‌ها را با هر ترازویی که در دسترس است به دست می‌آوریم. عدد حاصل برای ما 74.40 کیلوگرم می‌باشد. 74.40 را بر ده تقسیم میکنیم و پاسخ 7.440 کیلوگرم می‌شود. حال این عدد را در 50 شاخه ضرب میکنیم و به عدد 372 کیلوگرم می‌رسیم.
حال همین کار را برای شاخه‌های 40*40 انجام می‌دهیم. یعنی 10 شاخه را جدا کرده و وزن میکنیم. به عدد 148.8 کیلوگرم می‌رسیم. این عدد را بر 10 تقسیم میکنیم و حاصل 14.88 می‌شود. این عدد که وزن یک شاخه قوطی 40 در 40 است را در 30 ضرب میکنیم و به عدد 446.4 کیلوگرم می‌رسیم.
حال نوبت قوطی‌های 80*40 می‌باشد. وزن 10 شاخه از این مقاطع را اندازه‌گیری میکنیم. عدد حاصل 223.2 می‌شود. این عدد را بر 10 تقسیم میکنیم و به وزن 22.32 کیلوگرم می‌رسیم. اکنون که وزن یک شاخه از این مقاطع را داریم، آن را در 100 شاخه ضرب میکنیم و به عدد 2232 کیلوگرم می‌رسیم.
با جمع کردن وزن کل شاخه‌ها در هر مقطع می‌توان وزن کل بار را به دست آورد. یعنی وزن کل بار برابر است با: 372 + 446.4 + 2232 = 3050.4 کیلوگرم
جمع‌بندی
لوله و پروفیل‌های فولادی از جمله مهمترین مقاطع فولادی هستند که در موارد گسترده و متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرند. قیمت‌گذاری و خرید و فروش این مقاطع با توجه به وزنشان انجام شده و هرچه وزن بیشتر باشد قیمت بالاتر خواهد بود. در نتیجه بسیار مهم است که زمان تحویل این مقاطع بتوانیم وزن دقیق آن‌ها را محاسبه کنیم. برای این موضوع 4 راهکار وجود دارد.
اول اینکه خودروی حامل بار روی باسکول رفته و پس از تخلیه بار مجددا این کار را بکند تا با تفاضل دو عدد به دست آمده وزن بار به دست آید.
دوم استفاده از باسکول محورکش پرتابل است که قابل حمل بوده و برای زمان‌هایی که دسترسی به باسکول‌های ثابت آسان نیست مناسب می‌باشد.
سوم استفاده از باسکول‌های آویز است که معمولا به جرثقیل وصل شده و بار روی آن آویزان می‌شود تا وزنش مشخص شود.
راهکار آخر هم روش شاخه شمار است که در آن وزن یک شاخه از مقطع را به دست می‌آوریم و در تعداد کل شاخه‌ها ضرب میکنیم.
این راهکارها فقط در شرایطی به پاسخ درست می‌رسند که عوامل بروز خطا در آن‌ها به صفر رسیده باشند. بنابراین باید دقت شود تا پارامترهای اضافی به وزن‌کشی اضافه نشوند. مثلا در راهکار اول ممکن است زمانی که خودروی حامل بار روی باسکول می‌رود دو سرنشین داشته باشد اما زمانی که پس از تخلیه بار روی باسکول می‌رود تنها یک سرنشین (راننده) را داشته باشد. در این صورت وزن شخصی که از خودرو پیاده شده است به اشتباه به وزن بار اضافه می‌شود. پس نیاز است تا حین وزن‌کشی بار دریافتی دقت زیادی به خرج دهیم تا وزن درست بار مشخص شود.
پروفیل آهن, لوله و پروفیل مبلی, مقالات در گروه صبا | نویسنده : امین شاکری | بروزرسانی : 9 اردیبهشت 1403
