آبکاری نیکل کروم تزئینی یا دکوری چیست؟

همیشه وقتی از یک روکش آینه مانند بر روی جسمی استفاده می‌شود، نه تنها ظاهر آن را تمیز، زیبا و باکیفیت نشان می‌دهد، بلکه زیبایی آن را به‌گونه‌ای زینت می‌بخشد که چشم‌های بیننده را مسحور خود می‌کند. این دقیقاً کاری است که کروم با اجسام دیگر انجام می‌دهد به شکلی که سطح براق و بازتابنده‌ای که از خود ساطع می‌کند، در دید انسان بسیار چشم‌نواز و فریبنده است. به دلیل همین قابلیت کروم است که بسیار کاربردی شده و در صنایع مختلف از آن استفاده می‌شود. فرآیند آبکاری کروم یا کروم کاری، پروسه‌ای است که برای افزودن کروم به سایر سطوح استفاده می‌شود. آبکاری کروم از دو روش تشکیل شده که با توجه به نوع استفاده باید از یکی از آن‌ها بهره برد. آبکاری کروم تزئینی یا دکوری یکی از این دو نوع است که موضوع این مطلب نیز می‌باشد. در ادامه با صباپروفیل همراه باشید تا به بررسی این فرآیند پرکاربرد بپردازیم.

آبکاری کروم تزئینی چیست؟

آبکاری کروم تزئینی یا دکوری (Decorative chrome plating) یکی از روش‌های پرکاربرد در پوشش دهی است که امروزه طرفداران بسیار زیادی پیدا کرده است. وقتی صحبت از فرآیند آبکاری (Plating) می‌شود، یعنی لایه‌ای از فلزات یا غیرفلزات را بر روی فلزات و یا غیرفلزات دیگر قرار دهیم. این کار ممکن است به دلایل مختلفی انجام شود. مثلاً برای افزایش مقاومت در برابر زنگ زدگی یا خوردگی و یا برای جنبه‌های زیبایی و تزئینی. روکش کروم تزئینی در درجه اول یک ویژگی زیبایی شناختی است، اگرچه از خوردگی و سایش نیز محافظت می‌کند.

به دلیل اینکه آبکاری کروم تزئینی دارای ضخامت بسیار کمی است، میزان مقاومت آن بسیار کمتر از سایر روش‌های آبکاری است. به همین دلیل گاهی آن را با آبکاری نیکل ترکیب می‌کنند. به این شکل که ابتدا یک لایه آبکاری نیکل انجام می‌دهند و سپس بر روی آن، آبکاری کروم تزئینی انجام می‌شود. به همین دلیل نام آن را آبکاری نیکل کروم (Nickel Chrome Plating) نیز می‌گویند. این روش رایج‌ترین روش آبکاری است که از ذوب الکترونی نیکل و کروم برای ایجاد یک پوشش چند لایه روی یک بستر استفاده می‌کند. صنایع موتورسیکلت و خودرو از این فرآیند برای دستیابی به ظاهری براق روی قطعات خود استفاده می‌کنند. یک لایه بیرونی سخت تشکیل می‌دهد که مقاومت در برابر خوردگی و سایش بستر را بهبود می‌بخشد. از این فرآیند به غیر از آبکاری فلز، روی مواد پلاستیکی نیز برای اهداف تزئینی استفاده می‌شود.

آبکاری نیکل کروم شامل آبکاری یک لایه نازک نیکل قبل از اینکه لایه کروم بر روی آن آبکاری شود، می‌باشد. همچنین ممکن است قبل از استفاده از نیکل، مس روی آن آبکاری شود. لایه نیکل می‌تواند صافی، بازتابندگی و مقاومت در برابر خوردگی را اضافه کند. لایه کرومی که روی آن قرار می‌گیرد، بسیار نازک است و اندازه آن به میزان میلیونم اینچ است. در کروم کاری تزئینی ضخامت لایه کروم بین 0/05 تا 0/5 میکرون است که از این نوع کروم کاری فلزات به‌منظور پوششی با جلوه براق، افزایش مقاومت در برابر خوردگی، ساخت سطوح زیبا و تزئینی استفاده می‌شود.

ظاهر کروم تزئینی در درجه اول از آبکاری نیکل می‌آید. لایه نازکی از کروم که در بالای آن اعمال می‌شود کمی رنگ آبی دارد در حالی که نیکل زیر آن بیشتر زرد است. لایه کروم به محافظت در برابر خراش و کدر شدن کمک می‌کند و مقاومت در برابر خوردگی را افزایش می‌دهد. لازم به ذکر است که بدون لایه نیکل، پوشش تزئینی، بازتابنده و مقاوم در برابر زنگ نخواهد بود.

مزایای روکش کروم تزئینی

ظاهر بهبود یافته: روکش کروم تزئینی درخشندگی جذاب و سطحی صاف و براق ایجاد می‌کند. هنگامی که برای کالاهای مصرفی مانند ظروف و ابزار آشپزخانه استفاده می‌شود، روکش کروم تزئینی می‌تواند ارزش درک شده آن‌ها را چندین برابر افزایش دهد. روکش کروم براق نیز باعث جذابیت بیشتر خودروها و آلات موسیقی می‌شود.

مقاومت در برابر خوردگی: روکش کروم تزئینی محصولات را از خوردگی ناشی از مواد شیمیایی یا سایر عوامل اکسید کننده محافظت می‌کند. این لایه محافظ به ویژه هنگام استفاده از روکش کروم تزئینی برای قطعات خودرو یا سایر محصولاتی که برای استفاده در فضای باز یا محیط های مرطوب در نظر گرفته شده‌اند مفید است.

تمیز کردن آسان: به دلیل مقاومت در برابر خوردگی، روکش کروم تزئینی به راحتی با پاک کننده‌های خانگی و مواد شیمیایی تمیز می‌شود. سطح صاف آن نیز ذرات کثیفی و گرد و غبار را به دام نمی‌اندازد، بنابراین محصولات با روکش کروم تزئینی می‌توانند برای استفاده طولانی مدت همچنان بدرخشند.

مقاومت در برابر سایش: روکش کروم تزئینی می‌تواند استحکام محصول را تا حدی افزایش دهد. با این حال، به دلیل نازک بودن، آسیب زدن به آن نیز نسبتاً آسان است. به عنوان مثال، روکش کروم تزئینی روی سپر ممکن است در یک تصادف رانندگی ترک خورده و فلز زیر آن را در معرض خوردگی و زنگ زدگی قرار گیرد. ظروف آشپزخانه با روکش کروم نیز می‌توانند به مرور زمان با از بین رفتن لایه نازک کروم تخریب شوند.

کاربرد نیکل و کروم در آبکاری

نیکل بیشتر به منظور مقاومت در برابر خوردگی استفاده می‌شود، در حالی که کروم بخش تزئینی فرآیند آبکاری را انجام می‌دهد. قطعات در کلرید نیکل (nickel chloride)، اسید بوریک (boric acid) یا سولفامات نیکل (nickel sulfamate)، فلوبورات (fluoborate) یا سولفاتئین (sulphatein) غوطه ور می‌شوند، یک حمام داغ و با جریان بالا برای پوشش نیکل. در حالی که پوشش کروم از حمام محلول کرومات (اسید کرومیک یا سولفات کروم) به دست می‌آید.

این فرآیند با بررسی و آزمایش متوالی برای تعیین ضخامت پوشش یا توپوگرافی سطح و ساختار مشخص می‌شود. ضخامت لایه‌های کروم و نیکل به کاربرد خاص آن شیء بستگی دارد. از آبکاری نیکل کروم برای بالا بردن ارزش زیبایی استفاده می‌شود، اما زمانی که مقاومت در برابر خوردگی مورد نیاز است، ضخامت لایه‌های آن را نیز می‌توان تنظیم کرد.

کاربرد کروم کاری تزئینی

آبکاری کروم تزئینی کاربرد محدودتری نسبت به آبکاری کروم سخت دارد، اما در عین حال نقش اساسی در بسیاری از صنایع دارد. اگرچه استحکام و دوام مشابه کروم سخت را ندارد، روکش‌های کروم تزئینی همچنان می‌توانند پوشش محافظ نازکی را هنگام اعمال بر روی قطعات، ابزار و خودرو ایجاد کنند. روکش‌های تزئینی کرومی از زنگ زدگی و سایش، زمانی که محصولات در معرض شرایط مرطوب یا خورنده قرار می‌گیرند، محافظت می‌کند. روکش کروم تزئینی ظاهری صاف و براق را فراهم می‌کند که به راحتی تمیز می‌شود و آن را برای محصولات مختلف مصرفی، مطلوب می‌کند. چند کاربرد متداول روکش کروم تزئینی عبارتند از:

قطعات خودرو: روکش کروم تزئینی در بسیاری از قطعات خودرو مانند ضربه گیرها، تریم، پانل‌های راکر، دستگیره درب‌ها و گریل استفاده می‌شود. استفاده از روکش کروم تزئینی باعث افزایش مقاومت در برابر خوردگی این قطعات می‌شود تا در معرض باران یا برف، زنگ نزنند.

ابزار: روکش کروم تزئینی در بسیاری از ابزارها و سخت افزارها مانند آچار، انبردست، سوکت و کلیدهای شش گوش استفاده می‌شود تا دوام و مقاومت در برابر سایش را بهبود بخشند. ابزارهای با روکش کروم برای استفاده در محیط‌های خشن هم مناسب هستند.

ظروف آشپزخانه: روکش کروم تزئینی را می‌توان روی ظروف فلزی آشپزخانه مانند کاردک، انبر، چاقو، قاشق و چنگال نیز اعمال کرد تا مقاومت آن‌ها در برابر خوردگی و حرارت را افزایش دهد. ظروف آشپزخانه با روکش کروم به راحتی تمیز می‌شوند و برای استفاده طولانی مدت ماندگاری دارند. ظروف براق کرومی آشپزخانه نیز جذابیت زیبایی را برای آشپزهای خانگی و سرآشپزها به ارمغان می‌آورد.

ابزارآلات موسیقی: گیتار و سایر آلات موسیقی گاهی اوقات پوشش نازکی از روکش کروم تزئینی برای ظاهر و دوام بیشتر دریافت می‌کنند.

جمع‌بندی

آبکاری نیکل کروم برای بیش از سه دهه است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. لایه‌های نیکل به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که سطوح بالاتری از محافظت در برابر خوردگی را فراهم کنند. لایه‌های نیکل با گوگرد بالا و لایه‌های نیکل میکرو متخلخل برای بهبود عملکرد خوردگی طراحی شده‌اند. ما با درک کاربرد، مشخصات قطعه و الزامات خوردگی تعیین می‌کنیم که از کدام لایه‌های نیکل استفاده کنیم.

پرسش و پاسخ