یکی از پرکاربردترین مقاطع فولادی که بیشترین استفاده را در صنعت ساخت‌وساز دارد، میلگرد است. این محصول که ارزش قیمتی بالایی نیز دارد، توسط کارخانه‌های مختلف با کیفیت‌های گوناگون در بازار عرضه می‌شود. قیمت میلگرد نقش زیادی در هزینه‌های تمام شده یک پروژه ساختمانی دارد و خرید آن همواره از دغدغه‌های اصلی و مهم سازندگان و پیمانکاران ساختمان بوده است. با توجه به انواع مختلف و روش‌های گوناگون تولید میلگرد، انتخاب محصول درست، کاری سخت و دشوار است که نیاز به اندکی مطالعه و تجربه دارد. در این مقاله با صباپروفیل همراه باشید تا به بررسی ۰ تا ۱۰۰ این محصول پرطرفدار بپردازیم.
میلگرد چیست؟
میلگرد (به انگلیسی rebars) به پروفیلی از جنس فولاد گفته می‌شود که سطح مقطع آن دایره‌ای و توپُر است و در سایزهای مختلف تولید می‌شود. تاریخچه استفاده از میلگرد به سال ۱۹۸۰ بر می‌گردد که برای اولین بار از میله فولادی در ساختمان‌ها استفاده شد و بعد از تاثیر مثبت آن، بسیاری از شرکت‌های ساخت‌وساز تصمیم گرفتند از آن استفاده کنند.
بسیاری بر این تصورند که بتن تنها عامل استحکام ساخت و سازهای امروزی هستند این در حالی است که بتن در کنار میلگرد می‌تواند این استحکام را ایجاد نماید. درست است که مقاومت بتن خیلی زیاد است و برای اینکه بتوانید آن را خرد کنید به نیروی زیادی نیاز دارید، اما برای مقاومت کششی و پیچشی به همان اندازه ضعیف است و نیاز به نیروی کمکی دارد که بتواند آن را تقویت کند. از میلگردها برای بهبود مقاومت کششی بتن استفاده می‌شود، تا این نقطه ضعفش نیز جبران شود. اما چرا مقاومت کششی برای بتن مهم است؟ این موضوع در زمان زلزله خود را بیشتر نشان می‌دهد. زیرا فشار ناشی از زلزله باعث می‌شود که بتن دچار ترک‌خوردگی و شکستگی شود. در این زمان است که میلگرد وارد عمل شده و در نقش محافظ، مانع از این شکستگی می‌شود.
تصویر زیر نمایی از تاثیر میلگرد بر بتن در یک سازه را نشان می‌دهد:
میلگردها با استفاده از مواد فولادی مختلف نورد گرم میشوند. شاید بتوان گفت که اکثر میلگردهای موجود در بازار از ورقه‌های فولادی جدید نورد شده‌اند. اما یکسری از آنها نیز از ضایعات فولادی یا ریل‌های راه آهن نورد میشوند. میلگردها باید شامل نوعی خصوصیت و یا شناسه باشند که از طریق آن بتوانیم کارخانه تولیدکننده این میله‌های فولادی تقویت‌کننده را به کمک آن شناسایی کنید.
تفاوت میلگرد، میلگرد انتظار و آرماتور
در ساختمان سازی و در بحث میلگرد با سه مفهوم رایج میلگرد، میلگرد انتظار و آرماتور، مواجه می‌شویم. این سه، مفاهیمی کاملاً جداگانه هستند که در مقالات مربوط به خود، در رابطه با آنها صحبت می‌شود.
انواع میلگرد و کاربرد آنها
به‌طور کلی میلگردها به دو دسته کلی میلگرد ساده و میلگرد آجدار تقسیم میشوند که هر کدام کاربرد و نقاط مثبت و منفی مخصوص به خود را دارند و در دو نوع شاخه و کلاف به بازار عرضه میشوند. این دو مدل با چهار استاندارد A1، A2، A3 و A4 نیز شناخته میشوند.
میلگرد ساده
این نوع میلگرد که در گروه و استاندارد A1 قرار می‌گیرد، از نظر ظاهری دارای سطحی صاف و یکنواخت است. میلگردهای ساده به راحتی خم و بدون صدمه زدن به کل ساختار میلگرد برش داده میشوند و معمولاً برای جوشکاری و خمکاری مناسب هستند. برای سازه‌های بزرگ مانند پل، سد و ساختمان‌ها معمولاً از این نوع میلگرد استفاده نمی‌شود. دلیل آن نیز این است که اتصال محکمی بین میلگرد ساده و بتن ایجاد نمی‌شود و ممکن است در فشار بالا، این دو از یکدیگر جدا شوند.
میلگرد آجدار
ظاهر این میلگرد، آجدار و زبر است و هیچ سطح صافی در آن وجود ندارد. منظور از آج برجستگی‌هایی است که بر روی میلگرد قرار دارد. عملاً در این نوع میلگرد به مانند نوع قبلی، مشکل جدا شدن از بتن را دیگر ندارید زیرا آج‌های آن مانع این کار میشوند و چسبندگی لازم در بتن ایجاد شده و این یعنی بتن مسلح و مقاوم‌تر شده است. این دسته از میلگردها از پراستفاده‌ترین و محبوب‌ترین انواع میلگردهای فولادی هستند که کاربردهای فراوانی در ساخت‌وسازها دارند. میلگردهای آجدار نیز انواع مختلفی دارند و تفاوت هر یک از انواع میلگرد آجدار به میزان آج‌ها و شکل ظاهری آنها برمی‌گردد.
میلگردهای آجدار با ۳ گرید A3، A2 و A4 تولید میشوند که هریک مشخصات و ویژگی‌های خاص خود را دارند.
میلگرد A2 از دسته نیمه‌سخت‌ها به حساب می‌آید. اما چرا به آن نیمه سخت می‌گویند؟ به دلیل استفاده از کربن بیشتر در ساختار آن، این میلگرد قابلیت خم‌پذیری بیشتری دارد و به همین دلیل به آن نیمه سخت می‌گویند. میلگرد A2 به عنوان میلگرد عرضی قابل استفاده است.
میلگرد A3 که بیشترین کاربرد را در ساخت و ساز دارد، به مانند میلگرد A2 در دسته نیمه سخت قرار می‌گیرد، با این تفاوت که مقاومت بالاتری نسبت به A2 از خود نشان می‌دهد. آج‌های این میلگرد به‌صورت جناغی یا هفت و هشتی است و نسبت به A2 دارای انعطاف‌پذیری کمتری است. میلگرد A3 به عنوان میلگرد طولی قابل استفاده است.
میلگرد A4 از دسته محصولات سخت بوده و شکل آج‌های آن به‌صورت مرکب است و دلیل تمایز این میلگرد با سایر رده‌ها در همین شکل ظاهری آن است. سازه‌های ساخته شده با این میلگرد سبک‌تر و مستحکم‌تر از گروه‌های دیگر است، به همین دلیل قیمت میلگرد A4 از گروه‌های A2 و A3 بالاتر است.
انواع میلگرد از نظر میزان مقاومت
اگر بخواهیم میلگردها را از نظر میزان مقاومت دسته‌بندی کنیم، شش دسته خواهیم داشت که عبارتند از:
• میلگرد اروپایی
• میلگرد فولاد کربن
• میلگرد با پوشش اپوکسی
• میلگرد گالوانیزه
• میلگرد کامپوزیتی
• میلگرد ضد زنگ یا استنلس استیل
میلگرد اروپایی
میلگرد اروپایی شامل آلیاژ کربن، منگنز و سیلیکون است که البته بیشتر از آلیاژ منگنز تولید می‌شود. میلگرد اروپایی کمترین مقاومت را از لحاظ خم شدن دارد و به همین دلیل است که از آن در مناطق زلزله خیز استفاده نمی‌کنند. قیمت پایین این نوع میلگرد باعث می‌شود که بسیاری از سازنده‌ها به استفاده از آن ترغیب شوند اما باید بدانید که نه تنها زلزله بلکه باد، طوفان و گردبادهای شدید نیز می‌تواند یکپارچگی آن را به راحتی از بین برده و آن را خم کند. استفاده از این نوع میلگرد در مناطقی که تحت تاثیر بلاهای طبیعی شدید هستند، بسیار خطرناک بوده و در بسیاری از مکان‌ها حتی استفاده از آن را ممنوع می‌کنند.
قیمت میلگرد در زمستان
در فصل زمستان به خاطر سردی هوا و شرایط جوی نامناسب، میزان ساخت‌وسازها به میزان زیادی کاهش پیدا کرده و بنابراین در این فصل، میزان تقاضا برای میلگرد که مصرف اصلی آن در ساخت‌وساز است کم خواهد شد. به همین دلیل قیمت میلگرد در زمستان اندکی نوسان کمتری نسبت به سایر فصول سال دارد. البته در فصل زمستان، تولیدکننده‌ها نیز میزان تولید خود را کاهش داده و یا در صورت توانایی، آن را به کشورهای دیگر صادر می‌کنند.
