لوله گالوانیزه گلخانه ای چیست؟

تاریخ انتشار: 8 می 2023 توسط امید مرادی

با توجه به کیفیت و دوام به مراتب بالاتر لوله گلخانه‌ای تولید شده به روش گالوانیزاسیون گرم, عمر این لوله‌ها 5-6 برابر بیشتر از لوله‌های تولیدشده با روش گالوانیزاسیون سرد است. این لوله‌های فولادی حدود 25-30 سال در محیط گرم و مرطوب گلخانه دوام خواهند داشت. از بزرگ‎ترین تولیدکنندگان لوله گلخانه‌ای در کشور می‌توان به شرکت‌ لوله و پروفیل ساوه و شرکت سپنتا اشاره کرد.

لوله گالوانیزه گلخانه ای چیست؟

دسته‌ای از لوله‌های گالوانیزه است که در صنعت کشاورزی و بیشتر برای ساخت اسکلت گلخانه‌ها کاربرد دارد. لوله گالوانیزه گلخانه‌ای به دو روش گالوانیزاسیون گرم و سرد آبکاری می‌شود.

برای درک بهتر اهمیت استفاده از لوله گالوانیزه در ساخت گلخانه بهتر است که در ابتدا با مفهوم گلخانه آشنا شده و ببینیم که گلخانه چیست و شرایط محیطی آن به چه صورت است.

برای مشاهده آخرین قیمت لوله گالوانیزه گلخانه، از صفحه محصولات ما در صباپروفیل دیدن به عمل آورید.

گلخانه چیست؟

گلخانه سازه ای با سقف و دیواره‌های شفاف است، که شرایط ایده‌آل رشد گیاهان را ایجاد می‌کند. گلخانه‌ها را در اشکال و اندازه‌های مختلف می‌سازند. فضای داخل آن همیشه گرمتر از بیرون است. با استفاد از این گرما می‌توان در سرمای زمستان هم به کشت گل، گیاه، میوه و … پرداخت.

دلیل این گرما، وقوع اثر گلخانه‌ای است. روند آن به این صورت است که نور با گذشتن از سقف و دیواره‌های شفاف گلخانه و بعد از برخورد با سطوح داخل گلخانه (مثل گیاهان و خاک) بخشی از انرژی خود را از دست داده و دیگر نمی‌تواند هنگام بازتابش از گلخانه خارج شود. از این رو پرتو نور در گلخانه مانده و گرمای خود را به محیط می‌دهد. معمولا در گلخانه‌های صنعتی با استفاده از ابزارهای گرمایشی/سرمایشی، نورپردازی، مه پاش و… شرایط محیطی ایده‌آلی را از جهت دما، رطوبت و… برای رشد گیاهان مهیا می‌کنند. این محیط گرم و مرطوب به همان میزان که برای رشد گیاهان ضروری است برای اسکلت فلزی گلخانه، خورنده و نابودگر است.

پر واضح است که باید این اسکلت را از موادی مقام به خوردگی ساخت. لوله گالوانیزه یکی از  پرمصرف‌ترین مصالح برای ساخت گلخانه‌های صنعتی است. چراکه آبکاری صورت گرفته روی آن‌ها عمر 20 تا 30 ساله‌ی آن‌ها در محیط گرم و مرطوب گلخانه را تضمین می‌کند.برای ساخت اسکلت گلخانه علاوه بر لوله گالوانیزه گلخانه ای می‌توان از پروفیل‌های آلومینیومی نیز بهره برد. که مسلما هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه در گلخانه را بسیار افزایش می‌دهد.

تاریخچه گلخانه

ابداع اولین گلخانه‌ها را می‌توان به رومیان باستان نسبت داد.  یکی از امپراتوران روم باستان به نام تیبریوس عادت داشت تا هر روز گیاهی شبیه به خیار را میل کند. او به کشاورزان دستور داده بود تا این گیاه را حتی در زمستان‌ها نیز برای اون کشت کنند. از آنجاییکه امکان کشت اینگونه سبزیجات در سرمای زمستان مهیا نبود.

کشاورزان رومی روشی شبیه به کشت گلخانه‌ای را ابداع کردند. روش کار به این شکل بود که آن گیاه را در بستری که روی چرخ سوار بود کاشته بودند، و این بستر را در طول روز زیر نور آفتاب می‌گذاشتند و شب‌ها برای جلوگیری از سرمازدگی آن را به داخل اتاق می‌آوردند.

قدیمی‌ترین سند مکتوب در رابطه با ایده گلخانه‌های مجهز به سیستم گرمایشی به دهه 1450 میلادی در کره باز می‌گردد. در آن دوره پزشک دربار حکومت کره بنام Jeon Soon در کتاب Sanga Yorok به ایده‌ی یک گلخانه مجهز به سیستم گرمایش از کف موسوم به Ondol اشاره کرده و آن را برای کشت سبزیجات و گل‌ پیشنهاد داده.

 در این روش، اتاقکی چوبی داریم که گرمای آن از حرات آتش و دود گزرنده از زیر آن و نور آن از پنجره‌هایی که بجای شیشه، پوششی از کاغذ کره‌ای روغن اندود (موسوم به Hanji) دارند تامین می‌شود. در سالنامه خاندان Joseon نوشته شده که در زمستان سال 1438، از این ساختار برای کشت نارنگی استفاده شده است.

گلخانه‌های امروزی در قرن هفدهم در هلند و انگلستان تاسیس شدند.

نگهداری، گرمایش، و توزیع یکنواخت حرات در این گلخانه ‌های بدوی امری فوق‌العاده مشکل بود. طی قرن هفدهم، در فرانسه هم کار تحقیق و توسعه گلخانه‌ انجام می‌شد، برای مثال می‌توان به گلخانه‌ی کاخ ورسای اشاره کرد که 150 متر طول، 13 متر عرض، و 14 متر ارتفاع داشت.

دوره طلایی گلخانه‌سازی انگلستان در دوره ویکتورایی بود. در آن دوران، قشر مرفه انگلستان در رقابت با یکدیگر شروع به ساخت گلخانه‌هایی بزرگتر و مجهزتر از رقبا می‌کردند. مجموعه باغ‌های کیو یکی از مشهورترین یادگاران این دوره طلایی است. باغ‌های کیو توسط جوزف پکستن که فردی صاحب تجربه در صنعت شیشه و فلز بود ساخته شدند.
از دیگر گلخانه‌های مشهور ساخته شده در قرن نوزدهم می‌توان به کریستال پَلِس نیویورک، گلاسپالاست مونیخ و گلخانه سلطنتی Laeken متعلق به شاه لئوپاد دوم اشاره کرد.

اولین گلخانه ژاپن در قرن نوزدهم و توسط ساموئل کاکینگ که یک تاجر گیاه بود ساخته شد.

اولین گلخانه مدرن در دهه اول قرن نوزدهم و توسط یک گیاه‌شناس فرانسوی بنام شارل لوسین بوناپارت، در منطقه لیدن هلند ساخته شد تا به کشت گیاهان دارویی استوایی بپردازد. کم کم با پیشرفت علم گیاه‌شناسی و سرمایه‌گذاری‌های بیشتر, گلخانه‌های بیشتری در سرتاسر اروپا تاسیس شدند. در فرانسه به این گلخانه‌های اولیه، نارنجستان می‌گفتند، چراکه از آن‌ها برای محافظت از درختان مرکبات در سرما استفاده می‌شد. و در ادامه نیز از آن‌ها برای کشت آناناس استفاده ‌شد.
در قرن بیستم استفاده از ساختار کروی برای ساخت گلخانه رایج شد.  پروژه عدن در کورن‌وال، موسسه رودیل در پنسیلوانیا و کلایمترون در باغ گیاه‌شناسی میزوری چند تا از مشهورترین سازه‌های کروی هستند.

در دهه 60 میلادی و با گسترش استفاده از ورق‌های پلی‌ اتیلن, صنعت گلخانه‌سازی هم جهشی فوق‌العاده را تجربه کرد. در این دوران بسیاری از کشاورزان خود شروع به ساخت گلخانه کردند. معمولاً از پروفیل‌ آلومینیومی، لوله‌ گالوانیزه، و حتی لوله‌ PVC برای ساخت گلخانه استفاده می‌کنند. پلی اتیلنی که امروزه بکار برده می‌شود، بمراتب باکیفیت‌تر از پلی اتیلنی است که در دهه 70 میلادی استفاده می‌شد.
در دهه 80 میلادی گلخانه‌های به هم چسبیده در بین کشاورزان محبوب شدند. چراکه هزینه‌ ساخت و گرمایش این گلخانه‌ها کمتر از گلخانه‌های از هم جداست. برای ساخت سقف و دیواره‌های این گلخانه‌های به هم چسبیده از پلی کربنات استفاده می‌کنند. و گاها برای عایق‌کاری بهتر از دو لایه پلی کربنات که بین آن‌ها هوا دمیده شده استفاده می‌کنند (یعنی ساختاری شبیه به شیشه دوجداره ایجاد می‌شود).

طراحی گلخانه

به دام افتادن نور خورشید در فضای گلخانه و جذب شدن آن توسط محتویات گلخانه (گیاهان، خاک، دستگاه‌ها و …) دمای گلخانه گرمتر از محیط بیرون می‌شود. و ازآنجاییکه هوای داخل گلخانه با هوای بیرون در تماس نیست, پس این گرما در داخل گلخانه می‌ماند.

تهویه گلخانه

تهویه هوای گلخانه بسیار اهمیت دارد. چرا که درصورت نبود تهویه مناسب, گیاهان آسیب می‌بینند. هدف اصلی از تهویه هوای یک گلخانه، رساندن دما و رطوبت محیط گلخانه به حد ایده‌آل است. همچنین تهویه هوای گلخانه می‌تواند به جلوگیری از تشکیل پاتوژن‌هایی که در هوای ساکن ایجاد می‌شوند کمک کند. همچنین این کار باعث گردش هوای تازه در محیط گلخانه شده و به وقوع فرآیندهای فتوسنتز و گرده افشانی هم کمک می‌کند.
تهویه گلخانه را می‌توان به صورت اتوماتیک و با استفاده از دریچه‌های کنترل شونده با رایانه و فن‌های تهویه انجام داد. یا بصورت دستی پنجره ها را باز کرد و فن‌ها را بکار انداخت.

گرمایش و سرمایش گلخانه

هزینه‌ گرمایش یکی از اصلی‌ترین هزینه‌های هر گلخانه‌ای است. بویژه گلخانه‌هایی که در مناطق سردسیر احداث شده‌اند. جداره‌های نازک بکار رفته در گلخانه‌ها عایق مناسبی برای حفظ حرارت نیستند. از این‌رو مقادیر بسیار زیادی انرژی از این دیواره‌ها هدر می‌رود. در بسیاری از گلخانه‌ها از مشعل‌های گازی یا اجاق‌های الکتریکی برای گرمایش استفاده می‌کنند.

بمنظور کاهش هزینه های انرژی، روش‌هایی برای بهره‌گیری هرچه بیشتر از گرمای آفتاب ارائه شده. راه‌هایی مثل قرار دادن مواد جاذب گرما در گلخانه برای ذخیره‌ی حرارت در طول روز و آزادسازی این انرژی در شب‌ها. در بعضی از گلخانه‌ها هم از انرژی زمین گرمایی استفاده می‌کنند.
برای خنک‌سازی گلخانه دریچه‌های تهویه را باز می‌کنند. این عمل را می‌توان بصورت اتوماتیک یا دستی انجام داد. در حالت اتوماتیک، کامپیوتری که به سنسورهای تعبیه شده در سطح گلخانه متصل است برحسب نیاز این دریچه‌ها را باز و بسته می‌کند.

نورپردازی گلخانه

نور مورد نیاز رشد گیاهان گلخانه‌ای در طول روز از روشنایی آفتاب تامین می‌شود. اما در بعضی از گلخانه‌ها در هنگام شب هم از لامپ‌های LED برای افزایش میزان رشد بعضی از گیاهان استفاده می‌کنند.

غنی سازی با کربن دی اکسید

بیش از صد سال است که بمنظور افزایش رشد گیاهان گلخانه‌ای از روش غنی سازی با گاز کربن دی اکسید استفاده می‌شود.افزودن کربن دی اکسید  می‌تواند بشکل چشم‌گیری مصرف آب گلخانه را کاهش دهد. چراکه کربن مورد نیاز گیاه با گردش کمتر هوا تامین شده و آب کمتری از طریق تبخیر از دست می‌رود. امروزه در نزدیکی بسیاری از تاسیسات صنعتی یک گلخانه هم تاسیس می‌کنند تا از تاثیر مثبت این دو روی هم بهره ببرند.

برای مثال در انگلستان یک گلخانه را در نزدیکی یک کارخانه تصفیه شکر تاسیس کرده‌اند تا با استفاده از گرما و CO₂ خروجی از گلخانه، هم به رشد بهتر گیاهان کمک کرده باشند و هم سهمی اندک در کاهش آلودگی محیط زیست داشته باشند.  اما سکه تزریق کربن دی اکسید روی دیگری هم دارد، چراکه کربن دی اکسید یکی از عوامل اصلی باران‌های اسیدی است. این کربن دی اکسید با هوای مرطوب گلخانه واکنش داده و کربنیک اسید(H₂CO₃) می‌سازد. این کربنیک اسید با میعان روی اسکلت گلخانه باعث خوردگی آن می‌شود. لذا استفاده از مصالح مقاومی مثل لوله گالوانیزه (لوله گلخانه ای) برای ساخت اسکلت گلخانه اجتناب ناپذیر است.

غنی‌سازی با کربن دی اکسید تنها زمانی موثر است که طبق قانون لیبیگ, کربن دی اکسید عامل محدودکننده باشد.

انواع گلخانه

برای گلخانه‌های خانگی، معمولا بعد از ساخت اسکلت گلخانه (از لوله گالوانیزه (لوله گلخانه ای) یا چوب یا پروفیل و یا …) برای ساخت دیواره‌ها و سقف از شیشه‌هایی با ضخامت 3mm استفاده می‌کنند.

این شیشه‌ها نباید حباب‌دار باشند. چراکه حباب‌ مانند یک ذره بین گیاه را می‌سوزاند. برای ساخت گلخانه‌های صنعتی نیز پلی اتیلن، پلی کربنات و شیشه آکریلیک را روی اسکلت ساخته شده از لوله گالوانیزه (لوله گلخانه ای) سوار می‌کنند.
معمولا در ساخت گلخانه‌های پیشرفته از شیشه استفاده می‌کنند.

نور هلندی

در بریتانیا و کشورهای شمال اروپا از نوعی شیشه مخصوص گلخانه‌ای با نام تجاری “نور هلندی” استفاده می‌کنند. این شیشه‌ی بهینه‌سازی شده برای امور باغبانی در ابعاد 73×142 سانتی متر ارائه می‌شود.

در مقایسه با شیشه‌های 60 سانتی رایج، استفاده از شیشه‌هایی با عرض بالاتر باعث کاهش مصرف لوله گالوانیزه برای ساخت اسکلت می‌شود. که خود بر میزان نور ورودی به فضای گلخانه تاثیر گذار است. به گلخانه‌هایی که با این ابعاد شیشه طراحی و ساخته می‌شوند، گلخانه‌ هلندی می‌گویند.

کاربردهای گلخانه

با استفاده از گلخانه می‌توان عواملی مثل دما، رطوبت، نور، آبیاری، سم و شرایط اتمسفری را تحت کنترل داشت و در محیط‌هایی که دما، رطوبت، نور و … مناسبی ندارند سبزیجات، میوه، گل و نشا کشت کرد. در مناطقی که میزان نور زیاد است، از سایه‌بان‌ نیز استفاده می‌کنند. به این نوع گلخانه‌ها, Shade house گفته می‌شود.

مساله امنیت غذایی مردم ساکن در شهرهای مرتفع، استفاده از کشت گلخانه ای را اجتناب ناپذیر کرده. یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های گلخانه‌ای جهان به وسعت 200km² در آلمریا اسپانیا قرار دارد. بعضی از گلخانه‌ها بطور ویژه برای کشت محصولی خاص (مثلا سیب زمینی) طراحی شده‌اند.

بسیاری از گیاهان را می‌توان در اواخر زمستان در گلخانه‌ها پرورش و در اوایل بهار به محیط بیرون انتقال داد. همچنین می‌توان در گلخانه‌ها زنبورداری هم کرد. محیط نسبتا ایزوله‌ی یک گلخانه نیازمند روش مدیریتی خاص خود است. بنابراین باید به عواملی مثل گرما و رطوبت بالا، بیماری‌ها و حیواناتی که به محیط گلخانه وارد می‌شوند، توجه خاصی را داشت.

می‌توان از گلخانه برای کاربردهایی غیر از کشاورزی نیز کرد.

برای مثال شرکت Glass point solar از ساختار گلخانه برای تولید بخار مورد نیار برای استخراج نفت استفاده می‌کند. به این شکل که آب در گلخانه توسط آینه‌های مخصوصی حرارت دیده و بخار می‌شود. سپس این بخار را در چاه نفت تزریق می‌کنند تا نفت خام راحت‌تر استخراج شود.

گلخانه آلپی، نوعی دیگر از گلخانه‌هاست. از گلخانه آلپی برای کشت گیاهان آلپی استفاده می‌کنند. بدلیل  مقاومت بالای گیاهان آلپی نسبت به سرما، در گلخانه آلپی به دستگاه‌های گرمایشی نیاز نیست و تنها باید از یخ زدگی گیاهان جلوگیری کرد. گلخانه‌های آلپی را  با تمرکز بر روی تهویه انجام می‌دهند.
در حال حاضر تخمین زده می‌شود که در سطح جهان بیش از نه میلیون جریب گلخانه درحال کار باشند.

هلند

هلند بعنوان یکی از اولین کشورهای دارای کشت گلخانه‌ای، صاحب چندتا از بزرگ‌ترین گلخانه‌های جهان است. شروع روند گلخانه‌سازی در هلند در قرن نوزدهم و در منطقه وست‌لند بود. برای افزایش میزان حاصلخیزی این گلخانه‌ها به خاک، ماسه اضافه می‌کردند. هلندی‌ها در دهه 1850 میلادی شروع به کشت انگور در این گلخانه‌های بدوی کردند.

گلخانه‌هایی با ساختار کاملا ساده که یک وجه آن‌ها دیواری کاملا معمولی (مثل دیوار ساختمان) داشت. در قرن بیستم، گلخانه‌های تمام شیشه‌ای و مجهز به دستگاه‌های گرمایشی رایج شدند. با این کار امکان کشت میوه و سبزیجات در اماکنی که بطور طبیعی مستعد پروش اینگونه محصولات نبودند ایجاد شد.

در حال حاضر، منطقه وست‌لند و حوالی Aalsmeer بیشترین تراکم گلخانه را دارند. گلخانه‌های وست‌لند بیشتر به تولید سبزیجات مشغول‌اند، هرچند گل و گیاه نیز پروش می‌دهند. بیشتر گل هلند در Aalsmeer تولید می‌شود. همچنین از قرن بیستم تا کنون منطقه اطراف Venlo و قسمت‌هایی از Drenthe به قطب‌های گلخانه‌ای هلند تبدیل شده‌اند.
از سال 2000 تاکنون فن‌آوری‌هایی مثل “گلخانه‌ی بسته” به کشت هرچه بهینه‌تر محصولات گلخانه‌ای کمک کرده‌اند. گلخانه بسته، سیستمی بسته است که به پروش‌دهندگان امکان کنترل هرچه بیشتر فرآیند کشت محصولات را می‌دهد.

درحال حاضر  بیش از 4000 گلخانه فعال در هلند وجود دارد. این گلخانه‌ها بیش از 9000 هکتار مساحت داشته و برای 150 هزار نفر شغل ایجاد کرده‌اند. هلند 80% از محصولات گلخانه‌ای خود را صادر کرده و سالیانه 7.2 میلیارد یورو از این بابت درآمد دارد.