ورق سیاه (به انگلیسی hot-rolled steel sheet)، نوعی ورق فولادی است که به روش نورد گرم تولید می‌شود. در این روش، شمش‌های فولادی در دمای بالا (بالاتر از 930 درجه سانتی‌گراد) نورد می‌شوند. در نتیجه این فرآیند، ورق فولادی به صورت یکنواخت و صاف در می‌آید. به دلیل قیمت ورق سیاه و استحکام بالای آن، کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف مانند ساخت و ساز، خودروسازی، لوازم خانگی و بسته بندی دارد. در فرآیند نورد گرم، شمش یا اسلب فلزی از میان غلتک‌هایی با دمای بالا عبور می‌کنند این برای شکل دادن و فرم دهی فولاد به ضخامت‌ها و اشکال مختلف استفاده می‌شود. در ادامه با صباپروفیل همراه باشید تا به بررسی مراحل تولید ورق سیاه پرداخته و آن را با جزئیات توضیح دهیم.
فهرست مطالب
مراحل تولید ورق سیاه
گداختن تختال‌ها و حرکت به سمت خط تولید
ابتدا تختال‌های گداخته تا دمایی بیش از 1100 درجه سانتی‌گراد با آنالیز شیمیایی متناسب با محصول نهایی از کوره‌ها خارج شده و به سمت خط تولید حرکت می‌نمایند. تختال‌های گداخته، قطعات فلزی بزرگی هستند که از کوره‌های ذوب خارج می‌شوند. این تختال‌ها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند، اما می‌توان از سایر فلزات نیز استفاده کرد. برای اینکه بتوان تختال‌های گداخته را به شکل مورد نظر درآورد، باید آن‌ها را تا دمای بیش از 1100 درجه سانتی‌گراد گرم کرد. این دما باعث می‌شود که فولاد نرم شود و بتوان آن را به راحتی شکل داد.
زدودن لایه‌های اکسیدی روی تختال
در گام بعد لایه‌های اکسیدی ضخیم که به صورت فلس بر روی تختال تشکیل شده‌اند، زدوده می‌شوند. این لایه‌های اکسیدی در اثر تماس تختال با هوا در هنگام ذوب و ریخته گری تشکیل می‌شوند. لایه‌های اکسیدی باید از روی تختال زدوده شوند تا کیفیت فولاد نهایی بهبود یابد. این لایه‌ها می‌توانند باعث کاهش استحکام فولاد شوند و همچنین می‌توانند در فرآیندهای شکل دهی بعدی مشکلاتی ایجاد کنند. برای زدودن لایه‌های اکسیدی از روی تختال از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. یکی از روش‌های متداول، استفاده از چکش و سندان است. در این روش، کارگران با استفاده از چکش و سندان، لایه‌های اکسیدی را از روی تختال می‌زدایند. روش دیگر برای زدودن لایه‌های اکسیدی از روی تختال، استفاده از روش‌های مکانیکی است. در این روش، از دستگاه‌های مخصوصی برای زدودن لایه‌های اکسیدی استفاده می‌شود. در نهایت، ممکن است از روش‌های شیمیایی نیز برای زدودن لایه‌های اکسیدی از روی تختال استفاده شود. در این روش، از مواد شیمیایی خاصی برای حل کردن لایه‌های اکسیدی استفاده می‌شود.
فشردن اسلب با استفاده از دستگاه رول پرس
پس از آن اسلب را با استفاده از دستگاه رول پرس تا ضخامت و عرض مشخصی فشرده می‌کنند. دستگاه رول پرس از دو غلتک بزرگ تشکیل شده است که تختال را از بین خود عبور می‌دهند. در اثر عبور تختال از بین غلتک‌های دستگاه رول پرس، ضخامت آن کاهش می‌یابد و عرض آن افزایش می‌یابد. ضخامت و عرض تختال در این مرحله به محصول نهایی مورد نظر بستگی دارد. به عنوان مثال، برای تولید ورق سیاه، تختال باید تا ضخامت و عرض مشخصی فشرده شود. فشرده سازی تختال با استفاده از دستگاه رول پرس یک مرحله مهم در فرآیند تولید ورق سیاه است. این مرحله باعث می‌شود که تختال به شکل مورد نظر درآید و آماده برای فرآیندهای بعدی شود.
کاهش ضخامت تختال‌ها
بعد از سایزینگ اسلب‌ها، کاهش ضخامت کنترل شده به وسیله‌ی غلتک‌های رفت و برگشتی صورت می‌گیرد. این غلتک‌ها با سرعت‌های مختلف حرکت می‌کنند تا ضخامت تختال به طور کنترل شده کاهش یابد. غلتک‌های رفت و برگشتی از دو غلتک تشکیل شده‌اند که با سرعت‌های مختلف حرکت می‌کنند. یک غلتک با سرعت بیشتری حرکت کرده و دیگری با سرعت کمتری حرکت می‌کند. در اثر عبور تختال از بین این غلتک‌ها، ضخامت تختال کاهش می‌یابد. کاهش ضخامت کنترل شده به وسیله‌ی غلتک‌های رفت و برگشتی یک مرحله مهم در فرآیند تولید ورق سیاه است. این مرحله باعث می‌شود که ورق سیاه به ضخامت مورد نظر درآید.
پیچیدن کلافی تختال‌ها
پس از آن تختال نازک شده که هنوز حالت گداخته دارد در باکس جمع آوری کویل به صورت کلافی پیچیده می‌شود. این کار با استفاده از دستگاه‌های مخصوصی انجام می‌شود. این دستگاه‌ها تختال نازک شده را از بین غلتک‌هایی عبور می‌دهند که باعث می‌شوند تختال به صورت کلافی پیچیده شود. پیچیدن تختال به صورت کلافی باعث می‌شود که تختال به راحتی حمل و نقل و ذخیره شود. همچنین، باعث می‌شود که تختال در برابر آسیب دیدگی محافظت شود.
جداسازی و برش ورق
کلاف باز شده و ابتدا و انتهای آن به وسیله‌ی گیوتین جداسازی می‌گردد. گیوتین یک دستگاه مخصوص است که برای برش فلزات استفاده می‌شود. در این مرحله، کلاف از دستگاه گیوتین عبور می‌کند و ابتدا و انتهای آن به طور کامل جدا می‌شود. این کار باعث می‌شود که ورق سیاه به صورت یکنواخت و بدون هیچ گونه نقصی باشد.
مرحله اکسیدزدایی ثانویه
پس از جداسازی ابتدا و انتهای کلاف، مرحله اکسیدزدایی ثانویه انجام می‌گیرد. این مرحله برای از بین بردن هرگونه اکسید باقیمانده بر روی ورق سیاه انجام می‌شود. در این مرحله، ورق سیاه در معرض یک جریان گاز گرم قرار می‌گیرد. این گاز باعث می‌شود که اکسیدهای باقیمانده بر روی ورق فولاد از بین بروند. اکسیدزدایی ثانویه یک مرحله مهم در فرآیند تولید ورق سیاه است. این مرحله باعث می‌شود که ورق سیاه دارای سطحی با کیفیت و یکنواخت باشد.
مطلب مرتبط: تفاوت ورق سیاه و روغنی
نورد نهایی
سپس مجدداً بوسیله غلطک‌های هیدرولیک بسیار قوی و سنگین در معرض نورد نهایی قرار می‌گیرد که در این مرحله خواص مکانیکی بهبود پیدا می‌نمایند. در این مرحله، ورق سیاه از بین غلتک‌های هیدرولیک بسیار قوی و سنگین عبور می‌کند. این غلتک‌ها با فشار زیادی ورق سیاه را فشرده می‌کنند. در اثر این کار، خواص مکانیکی ورق فولاد بهبود می‌یابد.
خنک سازی ورق
مرحله بعد خنک سازی ورق تولید شده و ارسال آن به سمت رول جمع کن می‌باشد. در این مرحله، ورق سیاه که پس از نورد نهایی هنوز گرم است، در معرض هوای سرد قرار می‌گیرد. در اثر این کار، ورق سیاه خنک می‌شود و به دمای اتاق می‌رسد. خنک سازی ورق سیاه باعث می‌شود که ورق فولاد دارای خواص مکانیکی مطلوبی باشد. همچنین، باعث می‌شود که ورق سیاه به راحتی قابل رول شدن باشد.
بسته بندی و مارک کردن ورق
مراحل نهایی آن شامل بسته بندی و مارک کردن (چاپ برند و یا نام کارخانه و شماره ذوب) است. در مرحله بسته بندی، کلاف‌های ورق سیاه در بسته بندی‌های مناسب قرار می‌گیرند. بسته بندی ورق‌های سیاه باعث می‌شود که ورق‌ها در برابر آسیب دیدگی محافظت شوند و به راحتی حمل و نقل شوند. در مرحله مارک کردن، اطلاعات مربوط به ورق سیاه مانند نام کارخانه، شماره ذوب و مشخصات فنی ورق بر روی ورق سیاه چاپ می‌شود. این کار برای شناسایی ورق سیاه و اطمینان از کیفیت آن انجام می‌شود.
وزن کشی رول بسته بندی شده
آخرین مرحله پیش از ارسال آن به انبار یا خروج از کارخانه، وزن کشی رول بسته بندی شده می‌باشد. در این مرحله، وزن رول بسته بندی شده با استفاده از یک دستگاه مخصوص اندازه گیری می‌شود. وزن رول بسته بندی شده برای اطمینان از مطابقت با مشخصات فنی مورد نظر مشتری ضروری است. وزن کشی رول بسته بندی شده یک مرحله مهم در فرآیند تولید ورق سیاه است. این مرحله باعث می‌شود که ورق سیاه مطابق با مشخصات فنی مورد نظر مشتری باشد.
مقالات, ورق در گروه صبا | نویسنده : امید مرادی | بروزرسانی : 14 آبان 1402
