تولید که از واژه تولد گرفته شده است به معنای خلق کردن و ساختن می‌باشد. در صنعت زمانی از این واژه استفاده می‌شود که با استفاده از قطعات و مواد مختلف، ماده یا جسمی جدید خلق شود. بنابراین در تولید، مهمترین مرحله انتخاب مواد و قطعاتی است که برای تولید محصولمان از همه مناسب‌تر باشد. برای شناخت این مواد و قطعات نیاز است تا در ابتدا محصول تولیدی خود را به طور کامل شناخته و سپس به انتخاب آن‌ها بپردازیم. یکی از موادی که کاربرد بسیاری زیادی را در صنایع مختلف دارد آهن یا فولاد است که با استفاده از آن قطعات و محصولات مختلفی را می‌سازند. یکی از پرکاربردترین قطعات فولادی پروفیل است که در این مقاله با آن آشنا شده و راه‌های انتخاب مناسب‌ترین پروفیل برای تولید محصولات مختلف را بررسی می‌کنیم.

پروفیل چیست؟

به طور خلاصه می‌توان گفت زمانی که به آهن، فولاد، آلومینیوم و … با استفاده از روش‌های مختلف شکل دهیم پروفیل (به انگلیسی Profile) حاصل می‌شود. به عبارت بهتر می‌توان گفت پروفیل‌ها مقاطعی تو خالی یا باز هستند که برای استحکامات و ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرند. پرطرفدارترین پروفیل در بازار، پروفیل آهن است که در بسیاری از صنایع و کاربردها مثل ساخت انواع محصولات خانه، آشپزخانه و ماشین‌آلات کاربرد دارد. دسته‌بندی و انواع مختلفی از پروفیل وجود دارد که هر کدام از آن‌ها کاربرد مخصوص به خود را دارند. به همین دلیلی در مرحله طراحی محصول باید کلیه محاسبات لازم را انجام دهید تا مناسب‌ترین پروفیل برای آن کار انتخاب شود. در ادامه با 5 راهنمایی مهم که به شما کمک می‌کند تا بهترین پروفیل را برای تولید محصولتان انتخاب کنید آشنا می‌شویم.

انتخاب مناسب‌ترین پروفیل برای تولید محصول

همانطور که گفتیم پروفیل‌ها در صنایع و کاربردهای زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما همه پروفیل‌ها یکسان و یک شکل نیستند و برای هر کاربردی نوع خاصی از پروفیل مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حساب چگونه می‌توان پروفیلی را انتخاب کرد که برای کاربرد مورد نظر ما مناسب باشد؟ برای پاسخ به این سوال باید موارد زیادی را بررسی کرد که 6 مورد از اصلی‌ترین آن‌ها به شرح زیر می‌باشد:

1- نوع پروفیل

پروفیل‌ها از لحاظ کاربرد به چندین نوع مختلف دسته‌بندی می‌شوند که برخی از آن‌ها عبارتند از:

پروفیل لنگه‌دری

برای ساخت چارچوب‌های در، نرده‌های فولادی، گوشه‌ی پله‌ها و … از پروفیل‌هایی به نام پروفیل لنگه‌دری استفاده می‌شود. این پروفیل که با نام پروفیل 508 هم شناخته می‌شود ضخامتی بین 2 تا 4 میلی‌متر و طولی بین 6 و 12 متر را دارا می‌باشد. برای ساخت این پروفیل‌ها به طور معمول از ورق سیاه استفاده می‌شود که در ادامه با آن بیشتر آشنا خواهیم شد.

پروفیل سپری

پروفیل سپری که با نام پروفیل تی (T) هم شناخته می‌شود یکی دیگر از پروفیل‌هایی است که برای درب یا پنجره مورد استفاده قرار می‌گیرد. از دیگر کاربردهای این پروفیل‌ها می‌توان به ساخت خرپاهای فلزی، اسکلت گلخانه‌ها و اتصالات پل‌ها اشاره کرد. این نوع از پروفیل ضخامتی بین 0.9 تا 2.5 میلی‌متر را داشته و در طول‌های 6 یا 12 متری به تولید می‌رسد.

پروفیل کلافی

پروفیل کلافی یکی دیگر از پروفیل‌هایی است که در ساخت درب و پنجره و چارچوب‌ها مورد استفاده قرار گرفته و علاوه بر این برای ساخت تیرآهن نیز به کار می‌رود. این مقاطع معمولا ضخامتی بین 0.9 تا 2.5 میلی‌متر و طولی برابر با 6 متر را دارا بوده و با نام پروفیل 509 یا پروفیل تک‌لبه نیز شناخته می‌شوند.

پروفیل قوطی

پروفیل قوطی که در دو شکل مربعی و مستطیلی تولید می‌شود همان پروفیلی است که در بازار با عنوان قوطی شناخته می‌شود. این پروفیل‌ها به طور معمول در کاربردهای ساختمانی به کار می‌روند.

پروفیل نبشی

پروفیل‌های نبشی ظاهری به شکل L داشته و از دو بخش عمود برهم که بال نامیده می‌شود تشکیل شده‌اند. از این پروفیل‌ها به طور معمول برای ساخت قاب‌ و قفسه و یا تقویت سازه‌ها استفاده می‌شود.

پروفیل ناودانی

پروفیل ناودانی ظاهری شبیه به C یا U داشته و به سه دسته‌ی ناودانی ساختمان، ناودانی کشتی و اتومبیل سازی و ناودانی پلکانی تقسیم‌بندی می‌شوند.

پروفیل Z

این پروفیل‌ها همانطور که از نامشان پیداست ظاهری شبیه به حرف Z دارند. ضخامت این پروفیل‌ها بین 2 تا 3 میلی‌متر بوده و در طول‌های 4 و 6 و 7 متری تولید می‌شوند.

انواع پروفیل

2- جنس پروفیل

پروفیل‌ها ممکن است در جنس‌های مختلفی به تولید برسند. این که شما از کدام جنس استفاده کنید به محصولی بستگی دارد که قصد دارید آن را تولید کنید. به عنوان مثال برای تولید نردبان استخر به جنس خاصی از پروفیل نیاز دارید و این امکان وجود ندارد تا از هر جنسی که خواستید استفاده کنید. چرا که این پروفیل‌ها دائما با آب در ارتباط بوده و نیاز است تا از جنسی باشند که ضد زنگ باشد. انواع جنس پروفیل‌ها به شرح زیر می‌باشد:

پروفیل فولادی

از گذشته تا به امروز، پروفیل‌های فولادی در صنایع مختلف به خصوص در صنعت ساختمان‌سازی جایگاه مهمی را داشته‌اند. تا حدی که امروزه با اینکه مصالح جدیدتر و مدرن‌تری روانه بازار شده است اما همچنان از پروفیل‌های فولادی به عنوان اصلی‌ترین مصالح ساختمانی استفاده می‌شود.

پروفیل استیل

فلز استیل که به عنوان فولاد زنگ نزن (ضدزنگ) هم شناخته می‌شود یکی از جنس‌هایی است که به دلیل مقاومت بالا در برابر زنگ‌ زدن و خوردگی در ساخت پروفیل استفاده می‌شود. استحکام و ظاهر زیبای این جنس از پروفیل باعث شده تا از پروفیل استیل برای مصارف دکوراتیو استفاده شود.

پروفیل آلومینیومی

یکی دیگر از فلزاتی که در ساخت برخی از پروفیل‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد فلز آلومینیوم می‌باشد. فاکتورهایی مثل ظاهر زیبا و جلوگیری از هدررفت انرژی باعث شده است تا از این پروفیل‌ها در ساخت در و پنجره استفاده شود. علاوه بر این، قیمت مناسب و عدم خوردگی و زنگ‌زدگی نیز از عوامل مهمی است که باعث شده تا استفاده از این پروفیل روز به روز افزایش یابد.

3- وزن پروفیل

یکی از پارامترهایی که در تولید محصولات مختلف از اهمیت بالایی برخوردار است وزن نهایی محصول است که تا حد زیادی به وزن پروفیل‌های استفاده شده در آن بستگی دارد. این اهمیت به دو دلیل است. اول کیفیت و کارایی محصول است که در برخی مواقع سبک بودن و در برخی موارد سنگین بودن آن مورد نیاز است و دوم قیمت محصول است که با سنگین‌تر شدن وزن پروفیل قیمت آن هم بالاتر می‌رود. بنابراین بسیار مهم است که بدانید برای تولید محصول موردنظرتان به چه ضخامتی از پروفیل نیاز دارید تا ناآگاهانه وزن و قیمت محصولتان را بالا نبرید.

4- استاندارد پروفیل

پروفیل‌های فولادی در دو استاندارد سبک و ساختمانی به مرحله تولید می‌رسند که هر کدام از آن‌ها در موارد خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به شرح مختصری از این دو استاندارد می‌پردازیم:

استاندارد ساختمانی

پروفیل‌ها در ابتدا شمش‌ها یا بیلت‌های آهن بوده‌اند که از طریق گرمای شدید و غلتک‌های مخصوص به ورق سیاه تبدیل شده‌اند. به عبارت دیگر بیلت‌ها از طریق نورد گرم تغییر شکل داده و به ورق‌های زمخت و سیاهی تبدیل می‌شوند که با عنوان “ورق سیاه” شناخته می‌شوند. اگر این ورق‌ها را با تغییر شکل به پروفیل‌ تبدیل کنیم به پروفیل سیاه یا ساختمانی دست پیدا کرده‌ایم. در واقع پروفیل‌های تولید شده از ورق سیاه پروفیل‌هایی هستند که در استاندارد ساختمانی به مرحله تولید رسیده‌اند. این پروفیل‌ها که سیاه و زخمت و سنگین هستند در صنایع و موارد مختلفی از جمله موارد زیر به کار می‌روند:

  1. در و پنجره‌ی پروفیلی
  2. حفاظ در و پنجره یا تراس
  3. نرده‌ی راه‌پله
  4. راه پله‌‌ی فلزی
  5. اسکلت زیر شیروانی ساختمان
  6. پله‌ی فرار
  7. کلاف پنجره‌های دوجداره
  8. مبلمان شهری
  9. قفسه‌ی فروشگاهی
  10. چارچوب کمد دیواری

استاندارد سبک

برای تولید برخی از محصولات نیاز است تا پروفیلی سبک با ظاهری زیبا را در اختیار داشته باشیم. اما پروفیل ساختمانی این ویژگی‌ها را ندارد. از این رو ورق سیاه را با نورد سرد به ورق روغنی تبدیل کرده و در ادامه این ورق را به پروفیل سبک یا همان پروفیل مبلی تبدیل می‌کنیم. این پروفیل ظاهری به مراتب زیباتر از پروفیل سیاه داشته و وزنی پایین‌تر را شامل می‌شود. این ویژگی‌ها باعث شده‌اند تا از این پروفیل‌ها در موارد زیادی استفاده شود که برخی از آن‌ها عبارتند از:

  1. تولید کانکس و کانتینر
  2. تولید میز، صندلی و مبلمان اداری
  3. قطعات خودرو و موتورسیکلت
  4. لوازم آشپزخانه
  5. تجهیزات بیمارستانی
  6. استندهای فروشگاهی
  7. دکل‌های مخابراتی
  8. پایه کابینت آشپزخانه
  9. دستگیره‌های در

5- طول شاخه

یکی از مواردی که معمولا تولیدکنندگان با آن مواجه می‌شوند پرتی شاخه‌های پروفیل‌ است. در اکثر اوقات این موضوع به این دلیل اتفاق می‌افتد که محاسبات درستی برای خرید پروفیل‌ها انجام نشده است. پروفیل‌ها معمولا در دو اندازه‌ی 6 و 12 متری به تولید رسیده و در اختیار خریداران قرار می‌گیرد. با این حساب تصور کنید محصولی که قصد تولید آن را دارید به 3.5 متر پروفیل نیاز داشته باشد. در این صورت اگر شما شاخه 6 متری را خریداری کنید در هر شاخه 2.5 متر پرتی خواهید داشت اما اگر شاخه 12 متری را خریداری کنید در هر شاخه 1.5 متر پرتی خواهید داشت. پس محاسبه طول پروفیل مورد نیازتان می‌تواند در وقت و هزینه شما صرفه‌جویی قابل توجهی را ایجاد کند. علاوه بر این اگر تیراژ کار شما زیاد باشد برخی از کارخانه‌ها پروفیل را به طول دلخواه شما نیز تولید می‌کنند.

6- قیمت مناسب

گاهی اوقات قیمت برای تولیدکننده اهمیت چندانی نداشته و کیفیت در اولویت قرار دارد. در این حالت به طور مثال برای تولید دستگیره‌ی در از استیل استفاده می‌کند. اما در بسیاری از مواقع در کنار کیفیت، قیمت هم اهمیت دارد و نیاز است تا هر دوی این‌ها در نظر گرفته شود. در این مواقع تولید کننده به جای استفاده از استیل از پروفیل مبلی استفاده می‌کند. بنابراین قیمت می‌تواند روی انتخاب شما بین پروفیل‌های مختلف تاثیر جدی‌ای را داشته باشد.

انواع پروفیل

جمع‌بندی

پروفیل‌ها مقاطعی باز یا توخالی هستند که از شکل دادن به آهن، فولاد، آلومینیوم و … به وجود آمده و در صنایع و تولیدات مختلفی کاربرد دارند. برای تولید هر محصولی نوع خاصی از این مقاطع مورد نیاز است که باید مناسب‌ترین و مرتبط‌ترین آن را انتخاب کرد. برای این کار نیاز است تا به مواردی مثل نوع، جنس، وزن، استاندارد، طول و قیمت آن توجه کرده و بررسی‌های لازم را انجام دهید. با این اتفاق بهترین پروفیل را برای تولید محصول خود انتخاب کرده و محصولی با کیفیت را خواهید داشت. بنابراین پیش از خرید پروفیل تمامی بررسی‌های لازم را به دقت انجام داده و سپس اقدام به خرید فرمایید.

پروفیل آهن, لوله و پروفیل مبلی, مقالات در گروه صبا | نویسنده : امین شاکری | بروزرسانی : 1 آذر 1402