سوله یا Warehouse به معنای ساختمان یا فضای بزرگی است که به منظور نگهداری و ذخیره‌سازی انواع کالاها، مواد، محصولات و اجناس مختلف استفاده می‌شود. این ساختمان‌ها از طراحی و اجزاء سازه‌ای مخصوصی برخوردار هستند که به نگهداری و مدیریت موثر و ایمن انواع مواد و کالاها کمک می‌کنند. سوله‌ها سازه‌هایی فلزی با سقف‌های معمولاً شیبدار هستند که به علت فراهم آوردن فضای وسیع با هزینه مناسب، برای بسیاری از صنایع ارزشمند می‌باشند. سوله‌ها به دلیل امکانات، انعطاف‌پذیری و هزینه‌های کم، در صنایع مختلف بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند و نقش مهمی در زنجیره تولید و توزیع کالاها دارند. از جمله کاربردهای سوله‌ها می‌توان به انبارداری مواد، تولید محصولات صنعتی، ساخت و ساز، کشاورزی، فروشگاه‌ها و مراکز خرید، نمایشگاه‌ها و … اشاره کرد.
به دلیل اهمیت سوله در صنعت، همیشه توجه زیادی به نحوه ساخت آن می‌شود. اسکلت اصلی یک سوله را که ساختار اصلی آن را تشکیل می‌دهد، می‌توان با استفاده از انواع فلزات مانند تیر آهن، تیر ورق، خرپا و قوطی ساخت. اینکه در ساخت سوله از کدام یک از این موارد گفته شده استفاده کنیم، خیلی به شرایط و ابعاد سوله بستگی دارد. گاهی از ترکیبی از موارد گفته شده استفاده می‌شود. برای نمونه اگر دهانه بین ستون‌ها خیلی بزرگ باشد، به ناچار باید به سمت استفاده از خرپا برویم. خرپا نیز معمولاً از قوطی آهن ساخته می‌شود. به طور کلی استفاده از قوطی آهن در ساخت سوله بسیار پرکاربرد است که در این مقاله تصمیم داریم در رابطه آن بیشتر صحبت نماییم.
انواع سوله
سوله در انواع مختلفی شامل سوله خرپایی، سوله تیرورقی و سوله یو بی ام تولید می‌شود. مصالح مورد استفاده در آن‌ها گاهی متفاوت و گاهی یکسان است. در سوله‌های تیرورقی، از تیرورق‌های فولادی برای تشکیل اسکلت سازه استفاده می‌شود. تیرورق‌ها مقاطعی هستند که از ورق‌های فولادی شکل‌دهی شده‌اند و دارای استحکام و مقاومت بالایی هستند.
در سوله‌های خرپایی، از خرپاهای فلزی برای تشکیل اسکلت سازه استفاده می‌شود. خرپاها سازه‌هایی هستند که از اتصال قوطی‌های در سایزهای مختلف به یکدیگر تشکیل می‌شوند و می‌توانند بارهای سنگین را تحمل کنند.
در سوله‌های یو بی ام، از مقاطع یو بی ام برای تشکیل اسکلت سازه استفاده می‌شود. مقاطع یو بی ام مقاطعی هستند که از ورق‌های فولادی شکل‌دهی شده‌اند و دارای استحکام و مقاومت بالایی هستند.
قوطی پروفیل‌ها مقاطعی هستند که از دو صفحه فلزی تشکیل شده‌اند که توسط جوش یا پرچ به یکدیگر متصل می‌شوند. این مقطع دارای استحکام و مقاومت بالایی است و وزن نسبتاً کمی دارد. قوطی پروفیل‌ها در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام دارای کاربردهای خاصی هستند. در ساخت سوله، از قوطی پروفیل‌ها برای ساخت اسکلت سازه، تیرهای باربر، خرپاها و سایر اجزای سازه استفاده می‌شود. قوطی پروفیل‌ها به دلیل استحکام و مقاومت بالایی که دارند، می‌توانند بارهای سنگین را تحمل کنند و سازه را در برابر نیروهای مختلف محافظت کنند.
برخی از مزایای استفاده از قوطی پروفیل‌ها در ساخت سوله عبارتند از استحکام و مقاومت بالا، وزن کم، سرعت ساخت بالا و سهولت نصب. با توجه به مزایای ذکر شده، می‌توان گفت که قوطی پروفیل‌ها یکی از مقاطع مهم و پرکاربردی هستند که در ساخت سوله استفاده می‌شوند.
فهرست مطالب
پروفیل یا قوطی آهن چیست و چرا از آن در ساخت سوله استفاده می‌شود؟
قوطی آهن یکی از انواع مقاطع فولادی است که ماده اولیه آن را سنگ آهن یا گندله تشکیل می‌دهد. محصول خروجی کوره‌های بلند ذوب آهن، مقاطعی آهنی است که به تختال یا اسلب معروف هستند. این تختال‌ها سپس وارد فرآیندی به نام نورد گرم می‌شوند که درنهایت منجر به ساخت ورقی به نام ورق سیاه یا ورق گرم می‌شود. این ورق، پایه و اساس ساخت پروفیل یا قوطی آهن است.
در واقع قیمت ورق سیاه نقش اصلی را در قیمت قوطی آهن بازی می‌کند. قوطی آهن به دلیل اینکه دیگر وارد فرآیند نورد سرد نمی‌شود، قیمت بهتری نسبت به سایر پروفیل‌ها مانند پروفیل سبک دارد. همچنین میزان کاربرد آن نیز بسیار بیشتر از سایر مقاطع است.
ساخت سوله با استفاده از پروفیل آهن یکی از رایج‌ترین روش‌ها می‌باشد. پروفیل‌های آهن به عنوان اجزاء اصلی در ساخت سوله‌ها به کار می‌روند و بر اساس نیازهای محیطی، ابعاد سوله و حجم بارها و ذخیره‌سازی بارها در آن، از انواع مختلف پروفیل‌ها استفاده می‌شود.
ساخت سوله معمولاً با تمرکز بر ایجاد محیطی بدون ستون میانی صورت می‌گیرد تا فضای بیشتری برای ذخیره‌سازی به وجود آید. البته این موضوع باعث می‌شود که فاصله دهانه بین ستون‌های کناری بسیار بزرگ شود و در نتیجه نتوانیم از هر چیزی به عنوان تیر افقی برای اتصال ستون‌ها استفاده کنیم. زیرا به وجود آمدن فشار زیاد به جان آن‌ها باعث شکم دادن آن‌ها می‌شود.
برای ساخت سوله بدون ستون میانی، از خرپاهای فلزی استفاده می‌شود. خرپاها سازه‌هایی هستند که از اتصال قوطی‌های با سایزهای مختلف به یکدیگر تشکیل می‌شوند و می‌توانند بارهای سنگین را تحمل کنند. خرپاهای فلزی معمولاً از قوطی آهن ساخته می‌شوند و دارای استحکام و مقاومت بالایی هستند.
در ساخت خرپاهای فلزی برای سوله، باید به نکات زیر توجه کرد:
- ضخامت و سایز قوطی آهن: ضخامت و سایز قوطی آهن باید متناسب با بارهای وارد بر خرپا باشد. این سایزها ممکن است شامل قوطی 2*2، قوطی 4*4 و یا ابعاد بسیار بزرگتر از آن‌ها باشد.
- نوع قوطی آهن: نوع قوطی آهن باید متناسب با شکل خرپا باشد.
- فاصله بین تیرهای باربر: فاصله بین تیرهای باربر باید متناسب با دهانه خرپا باشد.
- نوع جوشکاری: جوشکاری قوطی آهن باید با دقت انجام شود تا از استحکام کافی خرپا اطمینان حاصل شود.
مطلب مرتبط: آمپر مناسب برای جوشکاری قوطی چقدر است؟
با رعایت این نکات، می‌توان خرپاهای فلزی با استحکام و مقاومت کافی برای ساخت سوله بدون ستون میانی تولید کرد. در ادامه، به برخی از انواع خرپاهای فلزی که در ساخت سوله استفاده می‌شوند اشاره می‌شود:
- خرپاهای مشبک: این نوع خرپاها از اتصال تیرهای باربر و تیرهای فرعی به یکدیگر تشکیل می‌شوند.
- خرپاهای تیر و تیرچه: این نوع خرپاها از اتصال تیرهای باربر و تیرچه‌ها به یکدیگر تشکیل می‌شوند.
- خرپاهای بازشو: این نوع خرپاها دارای یک یا چند بازشو هستند که می‌توان از آن‌ها برای عبور تجهیزات یا تردد افراد استفاده کرد.
استفاده از قوطی آهن برخلاف لوله فولادی لزومی به استفاده از دستگاه‌های CNC را ندارد. قوطی‌ها پس از آن‌که مرحله کف‌سازی به اتمام رسید، به کمک جرثقیل‌ها بر روی بیس در فونداسیون قرار می‌گیرند و بسته می‌شوند. لوله‌های فولادی معمولاً برای ساخت سازه‌های پیچیده و با شکل‌های خاص استفاده می‌شوند. برای ساخت این سازه‌ها، نیاز به استفاده از دستگاه‌های CNC است. قوطی‌های آهن دارای اشکال ساده‌ای هستند و می‌توان آن‌ها را با استفاده از دستگاه‌های برش معمولی برش داد. بنابراین، استفاده از قوطی‌های آهن نیازی به استفاده از دستگاه‌های CNC ندارد. در بازار آهن‌آلات سوله‌های خرپایی را با عناوین زیر نیز می‌شناسند:
- سوله با قوطی
- سوله فضایی
- سوله سبک
- سوله hss
انتخاب نوع خرپا برای ساخت سوله به عوامل مختلفی، از جمله دهانه خرپا، نوع بارهای وارد بر خرپا و کاربری سوله بستگی دارد.
خرپاها با استفاده از روش‌ها و مواد مختلف تولیدی برای ایجاد استحکام، دوام و دقت به این اجزای ساختاری مهم ساخته می‌شوند. فرآیندهای گام به گام، تکنیک‌های خاص برای خرپاهای فلزی و روش‌های جایگزین که شامل یک قوطی یا زاویه است، همگی می‌توانند در ساخت خرپا نقش داشته باشند.
خرپا معمولاً از سایزهای مختلف قوطی آهن استفاده می‌کند. فرآیند ساخت خرپا معمولاً با طراحی خرپا با توجه به مشخصات مورد نیاز و ظرفیت باربری آغاز می‌شود. در مرحله بعد، تک تک اعضای خرپا مانند تیرها و مهاربندها یا در داخل تولید می‌شوند یا از تولیدکنندگان تخصصی تهیه می‌شوند.
تکنیک‌های دقیق برش، شکل‌دهی و سوراخ‌کاری برای ایجاد اجزایی که در طول مونتاژ به طور یکپارچه با هم قرار می‌گیرند، استفاده می‌شوند.
پس از آماده شدن اعضای خرپا، با روش‌های مختلف چفت و بست مانند پیچ و مهره، جوش یا اتصال دهنده‌های تخصصی به دقت چیده شده و به هم متصل می‌شوند. هم ترازی دقیق اعضا برای حفظ یکپارچگی سازه بسیار مهم است.
در برخی موارد، ماشین‌آلات خودکار و سیستم‌های رباتیک برای افزایش دقت و ساده‌سازی فرآیند تولید استفاده می‌شوند.
نقشه سوله با قوطی آهن
برای طراحی نقشه سوله با قوطی آهن، لازم است ابتدا متراژ، کاربرد و دیگر موارد سوله به دقت مشخص شود. سپس، بسته به این موارد، نقشه آن طراحی می‌شود. در نقشه سوله، باید موارد زیر مشخص شود:
- ابعاد سوله: طول، عرض و ارتفاع سوله
- نوع و ضخامت قوطی های آهن مورد استفاده
- نحوه اتصال قوطی ها به یکدیگر
- نوع سقف سوله
- نوع پوشش سقف سوله
- نوع کف سوله
- سایر موارد مورد نیاز
اولین قدم در طراحی نقشه سوله، مشخص کردن متراژ، کاربرد و دیگر موارد سوله است. متراژ سوله باید متناسب با نیاز کاربر باشد. کاربرد سوله نیز می‌تواند بر طراحی نقشه آن تأثیر بگذارد. نوع و ضخامت قوطی‌های آهن مورد استفاده باید متناسب با بارهای وارد بر سوله باشد. در سوله‌های با بارهای سنگین، باید از قوطی‌های آهن با ضخامت بیشتر استفاده شود. قوانین ساخت و ساز معمولاً نحوه اتصال قوطی‌ها به یکدیگر را مشخص می‌کنند. قوطی‌ها می‌توانند به یکدیگر جوش داده یا پرچ شوند.
نوع سقف سوله نیز می‌تواند بر طراحی نقشه آن تأثیر بگذارد. سقف سوله می‌تواند شیب دار یا مسطح باشد. نوع پوشش سقف سوله نیز باید متناسب با کاربرد سوله باشد. پوشش سقف سوله می‌تواند از مصالح مختلفی مانند ورق گالوانیزه، ورق آلومینیوم، ورق پلی کربنات و غیره باشد.
نوع کف سوله نیز باید متناسب با کاربرد سوله باشد. کف سوله می‌تواند از مصالح مختلفی مانند بتن، سرامیک، سنگ و غیره باشد. در طراحی نقشه سوله، باید سایر موارد مورد نیاز نیز در نظر گرفته شود. این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- درب‌ها و پنجره‌های سوله
- سیستم روشنایی سوله
- سیستم تهویه سوله
- سیستم ایمنی سوله
در پایان، می‌توان گفت که طراحی نقشه سوله یک فرآیند پیچیده است که باید توسط مهندسان متخصص انجام شود.
جمع‌بندی
قوطی یکی از انواع پروفیل‌های مقطع بسته است که شکلی چهارگوش داشته و به صورت مربع یا مستطیل می‌باشد و این تفاوت اصلی آن با لوله است. قوطی‌ها در 2 نوع سبک و سنگین به تولید می‌رسند که این وزن به میزان ضخامت آن‌ها برمی‌گردد. معمولاً قوطی‌های سنگین را با نام قوطی آهن می‌شناسیم و قوطی‌های سبک را با نام قوطی و پروفیل سبک. از آن‌جایی که ساخت سوله، به استحکام بسیار زیاد نیاز دارد، لازم است که در ابتدا به ضخامت این قوطی‌ها توجه نمود تا از آسیب‌های بعدی و هدر رفت هزینه‌ها جلوگیری به عمل آوریم.
در ساخت سوله‌ها از قوطی‌های سبک و قوطی‌هایی که ضخامتی پایین‌تر از 4 میلی‌متر داشته باشند، استفاده نمی‌شود زیرا سوله‌ها سازه‌های بزرگی هستند که باید بتوانند بارهای سنگین را تحمل کنند. این بارها می‌توانند شامل وزن خود سوله، وزن بارهای قرار گرفته بر روی سوله و وزن نیروهای وارد بر سوله در اثر باد، زلزله و سایر عوامل باشند. پس عملاً استفاده از پروفیل سبک یا مبلی در ساخت سوله، غیرعملی است. به جز آن، این نکته نیز حائز اهمیت است که در مناطق زلزله‌خیز، استفاده از قوطی پروفیل‌ها مناسب نیست؛ زیرا قوطی آهن در برابر زلزله دچار پیچش شده و این پیچش می‌تواند در نهایت باعث شوند که قوطی‌ها از هم جدا شده و این موضوع سبب ریزش سوله می‌گردد.
قابل توجه است که در سوله‌های چند طبقه، استفاده از قوطی پروفیل‌ها چندان مناسب نمی‌باشد. سوله‌های چند طبقه سازه‌های بزرگی هستند که وزن زیادی دارند. قوطی‌های پروفیل دارای وزن نسبتاً زیادی هستند. بنابراین، استفاده از قوطی پروفیل‌ها در سوله‌های چند طبقه می‌تواند باعث افزایش وزن سوله شود.
افزون بر موارد ذکر شده، از آن‌جایی که نمی‌توان سطوح داخلی قوطی را رنگ‌کاری نمود، بکارگیری این مقاطع در مناطق مرطوب مناسب نیست؛ زیرا دچار زنگ‌زدگی می‌شوند و استحکام خود را از دست می‌دهند. قوطی‌های آهن از فلز ساخته می‌شوند و فلز در برابر رطوبت و خوردگی حساس است. در مناطق مرطوب، قوطی‌های آهن می‌توانند دچار زنگ زدگی شوند و استحکام خود را از دست بدهند.
پروفیل آهن, مقالات در گروه صبا | نویسنده : امید مرادی | بروزرسانی : 15 آبان 1402
