ورق شیروانی چیست؟ انواع، ابعاد، کاربرد، مزایا و معایب

ورق‌های شیروانی، به ساده‌ترین نوع ورق پوششی سقفی که دارای سطحی یک‌دست همراه با خطوط برجسته‌ی نواری در امتداد شیب بام ساختمان است، اطلاق می‌گردد. با توجه به این‌که به هیچ وجه قصد نداریم که در این نوشتار، مجموعه‌ای خشک و کسالت‌آور از تعاریف مختلف در مورد ورق‌های شیروانی ارائه شود؛ با این وجود، ناچاریم که برخی از مفاهیم اساسی در مورد تاریخچه‌ی ورق‌های شیروانی را به طور اجمالی مورد نقد و بررسی قرار دهیم.

«سقف شیروانی» (Gable Roof)، نوعی سقف کاذب است که شامل شیب می‌باشد و با استفاده از آن می‌توان زیبایی نمای ساختمان را دوچندان نمود. در این نوع سقف‌ها، برخلاف سقف‌های رایج و معمول افقی، از سازه‌های شیب‌دار سه‌گوش، چهارگوش و یا زاویه‌دار استفاده می‌شود. این سازه‌های شیب‌دار، از نمای روبه‌رویی به صورت مثلثی دیده می‌شوند؛ اما از نمای بالایی به شکل یک هرم یا منشور رؤیت می‌گردند. این سازوکار هوشمندانه، عایق مناسبی در برابر تجمع و نفوذ آب به داخل سقف و ساختمان را فراهم ساخته و به صورت خودکار، اجازه‌ی دفع آب و جلوگیری از تجمع باران را به سقف می‌دهد.

سقف شیروانی در عین سادگی، نمای بسیار جذاب و متفاوتی را به ساختمان می‌بخشد؛ به گونه‌ای که امروزه حتی در مناطقی که میزان بارندگی سالیانه در آن‌ها اندک است و یا اصلاً بارندگی ندارند نیز از این نوع سقف استفاده می‌شود. جالب است بدانید که شیروانی در ایران، تاریخچه و پیشینه‌ای بس طولانی دارد. این نوع سقف، یکی از تزیینات معماری سنتی دوران ایران باستان است. نخستین نمونه‌های سقف شیروانی، در ساختمان‌های دوره‌ی هخامنشی و ساسانی به کار گرفته شده‌اند. این سبک معماری، در دوران اسلامی نیز به عنوان یکی از تزیینات معماری در بسیاری از اماکن و ابنیه‌ی فرهنگی، مذهبی و تاریخی ایران به کار رفته است. اما تاریخچه‌ی استفاده از ورق‌های شیروانی به عنوان پوششی برای سقف‌های شیب‌دار، مربوط به دهه‌ی 60 میلادی می‌باشد که یک شرکت ساختمانی در «نوادا»، سفال‌های سقف شیروانی را با استفاده از یک ورق فلزی مُهر و موم نمود. شیروانی یا سقف شیب‌دار، امروزه به طور گسترده‌ای در مناطق دارای بارندگی بالا و آب‌وهوای مرطوب و معتدل استفاده می‌شود.

امروزه ورق‌های شیروانی، به عنوان یکی از مواد ساختمانی بسیار رایج و حیاتی در صنعت ساختمان شناخته می‌شوند و به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خویش، به میزان قابل‌ملاحظه‌ای به عنوان پوشش مستحکمی برای سقف در ساختمان‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین این سازه‌ها، ویژگی‌های زیادی همچون تنوع بالا، ضخامت بالا، مقاومت مکانیکی مناسب و همچنین قیمت مناسب دارند.

ضخامت این ورق‌ها، گستره‌ای از 0.3 تا 1.5 میلی‌متر را در بر گرفته و ارتباط مستقیمی با وزن، مقاومت و قیمت ورق دارد. ورق‌های شیروانی، به دو دسته‌ی فلزی و غیرفلزی تقسیم می‌شوند. سقف‌های فلزی از مس، آلومینیوم و ورق‌های گالوانیزه ساخته شده و غالباً نمای مدرن و صنعتی را برای سازه‌ها به ارمغان می‌آورند. سقف‌های غیرفلزی، از موادی همچون چوب، سفال (خاک رُس)، سنگ‌های طبیعی و مصنوعی، مواد معدنی مختلف و یا فایبرگلاس ساخته می‌شوند؛ این سقف‌ها، دارای ظاهری سنتی بوده و نمای کلاسیک برای ما ایجاد می‌نمایند. با این وجود، ورق‌های شیروانی غیرفلزی در کنار وزن مناسب، ظاهر زیبا و نمای دلنوازشان، دارای ایراداتی از قبیل هزینه‌ی بالا نسبت به ورق‌های شیروانی فلزی، نیاز به تعمیر و نگهداری منظم و عدم سازگاری با شرایط محیطی مثل بارش شدید باران و یا وزش شدید باد هستند.

در برخی از اقلیم‌های ایران، فقط می‌توان از این ورق‌های فلزی استفاده نمود و در سایر نقاط ایران، این ورق‌ها را به بهانه‌ی زیبایی و یا دوام آن‌ها استفاده می‌نمایند. شاید به خاطر این‌که نصب ورق‌های شیروانی فلزی، به آسانی صورت می‌گیرد و در نتیجه زمان زیادی برای نصب آن‌‌ها تلف نمی‌شود. همچنین، ورق‌های یادشده را می‌توان در برابر مخاطرات ناشی از زلزله و ارتعاشات مختلف نیز استفاده کرد؛ زیرا نمی‌ریزند و از امنیت خوبی برخوردار هستند. بسیاری از ورق‌های شیروانی، رنگ‌های زیبایی دارند و همین‌طور از قیمت مناسب برخوردارند. لازم به ذکر است که عمر مفید انواع سقف‌های شیروانی فلزی، کاملاً قابل‌قبول می‌باشد. ورق‌های شیروانی فلزی نیز همانند هر محصول دیگری، علاوه بر مزایا دارای معایبی نیز هستند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• انتقال انرژی: شیروانی‌های فلزی، به هیچ وجه عایق خوبی برای جلوگیری از خروج انرژی و گرما از اماکن و ساختمان‌ها نیستند.
• انتقال صدا: شیروانی‌های فلزی، عایق خوبی در برابر صدا نیز نیستند. به همین علت، صدای بارش باران و یا سایر صداهای خارجی از سقف عبور کرده و به فضای داخلی ابنیه و ساختمان‌ها نفوذ می‌کنند.
• تغییر شکل: ورق‌های مورد استفاده برای ساخت شیروانی‌های فلزی، عمدتاً از جنس آلومینیوم، روی، استیل و فلزات مشابه هستند. به همین علت، ممکن است که قرارگرفتن بلندمدت این ورق‌های شیروانی در زیر آفتاب خیلی شدید و دمای بالا، باعث تغییر شکل آن‌ها شود.

ورق‌های شیروانی رنگی

ورق‌های شیروانی رنگی که با پوشش الکترواستاتیک (پوشش با لایه‌ای از رنگ کوره‌ای) تولید و عرضه می‌شوند، یکی از متنوع‌ترین و جذاب‌ترین سازه‌های فلزی در دنیای ساختمان‌سازی محسوب می‌گردند و با برخورداری از رنگ‌بندی جذاب، به بهبود نمای ظاهری ساختمان کمک می‌کنند. این ورق‌ها، یکی از پرکاربردترین محصولات فولادی هستند که براساس شرایط جغرافیایی یک منطقه با آب‌وهوای سرد و مرطوب و همچنین برای سقف سوله‌ها، کارخانه‌ها و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ورق‌های مزبور، دارای پوشش داخلی آلومینیومی هستند که به عنوان یک مانع محافظ عمل می‌نماید. از جمله خصوصیات مهم این دسته از ورق‌های شیروانی می‌توان نصب سریع و آسان و عدم تغییر رنگ حتی در شرایط بد آب‌وهوایی را مورد اشاره قرار داد. رنگ‌های مورد استفاده، ممکن است شامل رنگ‌های «پلی‌استر»، «پلی‌اورتان» و «سیلیکون مودیفای» باشند. ورق‌های شیروانی رنگی، همچنین دارای ویژگی‌های مکانیکی مهمی هستند که به عنوان یک ماده‌ی ساختمانی برجسته برای سقف‌ها و دیوارها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

انواع گوناگون شیروانی‌های فلزی رنگی، مقاومت زیادی در برابر فشار و پوسیدگی دارند. از نظر تنوع می‌توان به رنگ‌های مختلف این ورق‌ها اشاره کرد که شامل سفید، آبی، نقره‌ای، سبز، نارنجی، قرمز، بنفش، صورتی، قهوه‌ای و نظایر آن می‌‌باشند. قیمت این ورق‌ها، تحت تأثیر عواملی همچون کیفیت محصول، مواد اولیه، ابعاد و ضخامت، پوشش‌های مقاوم به زنگ‌زدگی، نوع پروژه‌ها، محیط مورد استفاده و غیره قرار دارد؛ اما از آنجایی که ورق‌های شیروانی رنگی معمولاً به‌واسطه‌ی پوشش‌های پلیمری رنگی پوشانده می‌شوند، این عامل در قیمت ورق تأثیر بیشتری دارد. ورق‌های شیروانی از نوع رنگی، به صورت ورق‌های شیروانی معمولی و یا با طرح‌ها و شکل‌های مختلف تولید می‌شوند. این ورق‌های رنگی، دارای مقاومت دوچندان در برابر خوردگی و نیز دارای زیبایی منحصر به فردی می‌باشند و ضخامت پوشش رنگی در قسمت بالای ورق، 20 الی 25 میکرون و در سطح پایین 7 الی 15 میکرون است. ابعاد ورق‌های شیروانی رنگی، بسته به استانداردهای مختلف و کاربرد آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد.

ورق‌های شیروانی رنگی ذوزنقه

ورق‌های شیروانی رنگی ذوزنقه یکی از انواع ورق‌های شیروانی هستند که از جنس فولاد گالوانیزه یا فولاد رنگی ساخته می‌شوند. این ورق‌ها دارای سطح مقطع ذوزنقه‌ای هستند و به همین دلیل به ورق‌های شیروانی ذوزنقه معروف هستند. خم‌های موجود بر روی سطح این نوع ورق‌های شیروانی، به شکل مربع‌های تورفته و برآمده می‌باشد که بایستی حتماً بر روی هم بیافتند. این ویژگی به مقاومت این نوع ورق در برابر فشار می‌افزاید و آن را به گزینه‌ای مناسب برای آب‌بندی سقف‌ها بدل می‌سازد.

دلیل نام‌گذاری این روش به روش ذوزنقه‌ای، این است که برای اجرا از ورق‌های مربعی‌شکل موج‌داری استفاده می‌شود که پس از تکمیل کار به شکل ذوزنقه درمی‌آید. اگرچه این ورق‌ها در ابعاد متفاوتی به بازار عرضه می‌شوند؛ ولیکن عرض و طول رایج ورق‌های شیروانی ذوزنقه‌ای، 100 و 125 سانتی‌متر بوده و این ورق‌ها در ضخامت بین 0.5 تا 0.9 محبوب‌تر هستند. دقت داشته باشید که افزایش ضخامت سبب افزایش مقاومت ورق می‌گردد.

ورق‌های شیروانی رنگی ذوزنقه یا موج‌دار، در سقف‌های شیب‌دار‌ انواع منازل، ویلاها، آلاچیق‌ها، سردر پارکینگ‌ها، گلخانه‌ها، اصطبل‌ها، انبارها، سوله‌های صنعتی و فروشگاه‌های بزرگ، اماکن ورزشی، کانکس‌های استقرار پلیس شهری و بزرگراهی، حصارهای دور زمین و یا ساختمان‌ها و کانکس‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله ویژگی‌های خاص این نوع ورق‌ها می‌توان به مقاومت در برابر رطوبت، قیمت مناسب در عین زیبایی، یکپارچگی و وزن سبک و ایمنی بالا در برابر زلزله اشاره نمود.

ورق‌های شیروانی گالوانیزه

بهتر است بدانید که بهترین شیروانی‌های فلزی، از ورق گالوانیزه ساخته می‌شوند. ورق‌های شیروانی گالوانیزه با توجه به مواد تشکیل‌دهنده‌ی خویش، دارای مشخصات فراوانی از جمله استحکام، عمر مفید، تحمل فشار، نفوذناپذیری اکسیژن و زنگ‌نزدن، مقرون‌به‌صرفه نبودن و مواردی از این قبیل هستند. این محصولات که از جنس فولاد نرم بوده و با فلز روی (Zinc) آبکاری شده‌اند، به دلیل مقاومت در برابر خوردگی، زنگ‌زدگی و اسیدها، کاربردهای بسیار متنوعی دارند. تولید ورق‌های شیروانی گالوانیزه، انقلابی بزرگ در این محصول محسوب می‌شد. تا پیش از آن، چالش افرادی که ورق‌های شیروانی مختلف را مورد استفاده قرار می‌دادند، رفع مشکل آن دسته از ورق‌های فولادی بود که به مرور زمان، فرسوده شده و پیشرفت زنگ‌زدگی منجر به سوراخ‌شدن آن‌ها شده بود.

مطلب مرتبط: کاربرد گالوانیزه در ساخت ورق شیروانی

ورق‌های شیروانی گالوانیزه، در واقع نوعی ورق فلزی هستند که از طریق روش‌های مختلفی مانند گالوانیزاسیون سرد یا گرم، به ورق گالوانیزه تبدیل شده و سپس با استفاده از دستگاه‌های مجهز و مخصوص، ظاهر آن به شکل دلخواه فرم داده می‌شود تا هرکسی متناسب با نیاز خود، قادر به استفاده از آن باشد. ویژگی‌های ضدزنگ و ضدخورندگی ورق شیروانی گالوانیزه، به آن امکان می‌دهد تا در محیط‌های مرطوب و با تغییرات دمایی بالا، همچون انبارها و کارخانه‌ها مورد استفاده قرار گیرند. همچنین، به دلیل استحکام بالا و مقاومت در برابر نور خورشید، از آن به عنوان یک پوشش محافظ برای سازه‌های فلزی استفاده می‌شود. علاوه بر این، ورق‌های شیروانی گالوانیزه، دارای استحکام بالا و خاصیت ضدآتش می‌باشند که در مواردی که ایمنی اولویت دارد، بسیار حائز اهمیت هستند. با توجه به همه‌ی این مزایا و استفاده‌های گسترده، ورق‌های شیروانی گالوانیزه به عنوان یک جایگزین مناسب برای فلزات سنگین و مواد ساختاری دیگر شناخته می‌شوند و در زمینه‌های مختلف صنعتی و غیرصنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

عمدتاً به دلیل این‌که فرایند تولید ورق‌های گالوانیزه نسبت به ورق‌های شیروانی معمولی پیچیده‌تر است، دارای قیمت بالا و همچنین مقاومتی بیشتر نیز خواهد بود.

ورق‌های شیروانی آلومینیومی

ورق‌های شیروانی آلومینیومی، با ترکیبی از المان‌های کاملاً قابل‌بازیافت و به آسانی قابل‌پردازش تولید می‌شوند که علاوه بر ایجاد عایق حرارتی و صوتی، ویژگی‌های بی‌نظیری را ارائه می‌دهند و باعث حفظ محیط‌زیست و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی می‌گردند. این نوع ورق به دلیل وزن سبک خود و برخورداری از خواص فیزیکی و شیمیایی منحصر به فرد، برای ساخت ساختمان‌های صنعتی که نیاز به وزن کمتری دارند و به شدت نیازمند مقاومت، سبکی، عایق‌بندی، نیروپذیری و دوام بالا هستند، مناسب می‌باشند.

این موضوع می‌تواند برای ساختمان‌هایی که نیاز به کاهش وزن و افزایش سبکی ساختار دارند، مزیتی باشد. همچنین، سبکی وزن آلومینیوم در مقایسه با فلزات دیگر همچون فولاد و مس، منجر به کاهش در هزینه‌های حمل‌ونقل می‌شود. ورق‌های فلزی آلومینیوم، دارای مقاومت در برابر خوردگی می‌باشند؛ چرا که این نوع ورق‌ها به دلیل تشکیل لایه‌ی اکسید آلومینیوم بر روی سطح آن، در برابر رطوبت و عوامل جوّی مقاوم هستند. این ویژگی، آن را برای استفاده در بیرون ساختمان‌ها و برخی از بخش‌های صنعتی، مناسب می‌نماید. علاوه بر این، آلومینیوم از خواص حرارتی خوبی برخوردار بوده؛ گرما را به خوبی هدایت نموده و در برابر تغییرات دمایی، پایداری نسبتاً بالایی دارد. این ویژگی سبب شده است که ورق‌های شیروانی آلومینیومی، در صنایع حرارتی مانند خودروسازی، سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی، صنایع ساختمانی، بسته‌بندی، الکترونیک، تولید ظروف آشپزخانه و صنعت هواوفضا، بسیار موردتوجه قرار گرفته و به طور گسترده‌ای استفاده شوند.

ورق‌های شیروانی ساندویچی

ورق‌های شیروانی ساندویچی، سازه‌هایی هستند که از لحاظ شکل ظاهری، مشابه ساندویچ می‌باشند و به یکدیگر وصل می‌شوند. ورق‌های ساندویچی مزبور که به دو دسته‌ی سقفی و دیواری تقسیم می‌گردند، برای پوشش سقف سوله‌های ورزشی، کانکس‌های پیش‌ساخته و نیز ساختمان‌های ویلایی کاربرد دارند. این نوع ورق‌ها، از لحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه هستند و به دلیل بازدهی اقتصادی بالا، باعث کاهش هزینه‌های اضافی در پروژه‌های ساختمانی و معماری می‌شوند.

افزون بر این، در صورت بروز حادثه دچار آسیب کمتری شده و ایمنی به مراتب بیشتری دارند. ضخامت این ورق‌ها، در ابعاد 2، 4، 5، 6، 8 و 10 میلی‌متر و عرض آن‌ها یک متر بوده که براساس خواسته‌ی مشتری نیز ساخته می‌شوند. از جمله مزایای این نوع پوشش سقفی و دیواری، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• مقاوم در برابر حلال‌ها، روان‌کننده‌ها، روغن‌های معدنی، اسیدها و بازهای رقیق، دود کارخانه‌ها، قارچ‌ها، میکروب‌ها، رطوبت و زنگ‌زدگی؛
• عایق حرارتی و برودتی و جلوگیری از اتلاف انرژی؛
• عایق صدا؛
• قابلیت بازیافت مجدد آن؛
• فرایند دقیق و سریع خط تولید و برخورداری از خاصیت مونتاژ و دمونتاژ؛
• وزن پایین و حمل‌ونقل آسان؛
• برخورداری از طول عمر بالا؛
• قیمت پایین در مقایسه با سایر مصالح ساختمانی سنتی؛
• برخورداری از تحمل فشار بالای بار و مقاوم در برابر ضربه؛
• قابل‌شست‌وشو؛
• هم‌پوشانی خوب؛
• مقاوم در برابر رشد گیاهان، حشرات و حیوانات موذی؛
• دارای طرح‌ها و رنگ‌های گسترده؛
• افزایش سرعت و دقت در پروژه‌های معماری و ساختمان‌سازی؛
• بدون ضرر برای سلامت انسان‌ها، حیوانات و محیط‌زیست؛

ورق‌های شیروانی مدرن

از جمله‌ی مهم‌ترین ورق‌های شیروانی مدرن، می‌توان به تاپ‌تایل‌ها اشاره نمود که امروزه طرفداران بسیاری در بین مهندسان و کارفرمایان پیدا کرده است. در فرایند ساخت تاپ‌تایل‌ها، از نوعی آلیاژ خاص استفاده می‌کنند که استحکام و ماندگاری بیشتری را به آن می‌بخشد. این ویژگی به لطف آلیاژ گالوالیوم (ترکیبی از روی، آلومینیوم و سیلیکون) ایجاد گردیده که به عنوان روکش مناسبی برای فولاد محسوب می‌شود.

ترکیب 3 ماده‌ی مذکور، از اکسیدشدن فولاد جلوگیری می‌نماید و استحکام بالای این فلز را برای مدت‌ها تضمین می‌کند. این نوع ورق‌های شیروانی به دلیل همین استحکام، در تمامی اقلیم‌ها و در تمامی شرایط آب‌وهوایی از خود قدرت بالایی را نشان می‌دهند و به سهولت، رضایت بسیاری از مصرف‌کنندگان را جلب نموده‌اند. همچنین، این ورق‌ها تا حدی عایق می‌باشند که صدای برخورد قطرات باران با سقف، به هیچ عنوان شنیده نمی‌شود. ورق‌های شیروانی «شینگل»، گونه‌ی دیگری از ورق‌های مدرن به شمار می‌آیند.

آن‌ها نیز نوعی پوشش برای سقف‌های شیروانی محسوب می‌شوند که حالتی روی هم افتاده دارند و به بیان ساده‌تر، یکدیگر را هم‌پوشانی می‌نمایند و از انواع سقف‌های شیروانی فلزی محسوب می‌شوند. این ورق‌ها، در قالب طرح‌های تخت، افقی، مستطیلی‌شکل و مربعی‌شکل تولید و عرضه می‌گردند. ورق‌های شینگل، نوعی سقف شیروانی برتر به شمار می‌آیند؛ چرا که علاوه بر نصب کاملاً سریع و مستقیم، از لحاظ ماندگاری نیز طول عمر بالایی داشته و در همه‌جا از محبوبیت خاصی برخوردارند. ورق‌های شیروانی موسوم به OSB، یکی دیگر از سقف‌های شیروانی مدرن می‌باشند. ورق‌های OSB، نئوپان‌های چوبی مهندسی‌شده‌ای هستند که از طریق اضافه‌کردن نوعی چسب به خرده‌چوب‌ها و کمپرس‌نمودن لایه‌های چوبی در موقعیت‌های خاص، به وجود می‌آیند.

جدیدترین ورق‌های شیروانی

امروزه مهندسان و کارفرمایان در روند ساخت‌وساز سازه‌های مختلف، به شدت درصدد یافتن مصالحی هستند که دوام بالایی داشته باشند و ماندگاری خوبی از خود نشان دهند. ورق‌های پلی‌کربنات، یکی از جدیدترین ورق‌های شیروانی دارای مواد «پی‌وی‌سی» هستند و در برابر سرما و گرما، باد و طوفان، برف و باران، پرتوهای فرابنفش و دیگر عوامل، بسیار مقاوم‌ بوده و با ضخامت‌های گوناگون و برای کاربری‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ورق‌های فلزی در هنگام بارش نزولات جوّی، سر و صدای زیادی را ایجاد می‌نمایند؛ اما ورق‌های شیروانی پی‌وی‌سی (PVC) و یوپی‌وی‌سی (UPVC) که در حقیقت نوعی پلاستیک فشرده ‌شده‌اند، کاملاً از ایجاد این سر و صدا جلوگیری می‌کنند. همچنین، این ورق‌های پلی‌کربنات به هیچ وجه انرژی نور خورشید را جذب نمی‌کنند؛ بلکه آن را منعکس نیز می‌نمایند. این مسئله یعنی صرفه‌جویی زیادی در مصرف انرژی صورت می‌پذیرد و با گرم‌شدن زیاد و برخورد صاعقه، آتش نمی‌گیرند. شاید باورکردن این گزاره برای شما، اندکی سخت باشد؛ اما ورق‌های دارای مواد «پی‌وی‌سی» به شدت قدرتمند هستند.

هر 2.5 سانتی‌متر از این ورق‌ها می‌تواند حداقل وزنی برابر با 160 کیلوگرم را تحمل نماید. (استاندارد این سنجه، 90 کیلوگرم به ازای هر 2.5 سانتی‌متر می‌باشد). هرچند این نوع ورق‌ها، دارای طول عمر زیادی می‌باشند؛ اما به اندازه‌ی ورق‌های فلزی رنگی دوام نمی‌آورند. ورق‌های پلی‌کربنات شیروانی، قیمت ارزان‌تری نسبت به ورق‌های فلزی دارند.

وزن ورق‌های شیروانی

برای پاسخ بدین پرسش که «وزن ورق‌های شیروانی چقدر است؟»، بایستی در وهله‌ی اول بدانیم که چه عواملی می‌توانند بر روی وزن ورق‌های شیروانی تأثیرگذار باشند. وزن ورق‌های شیروانی به عوامل مختلفی از جمله جنس ورق، ابعاد ورق و ویژگی‌های این محصول بستگی دارد. ابعاد ورق از قبیل طول، عرض و ضخامت، نقش مهمی در تعیین وزن آن دارند. همچنین، این ورق‌ها از مواد مختلفی همچون فولاد، آلومینیوم، مس و غیره تولید می‌شوند که دارای چگالی‌های متفاوتی هستند و از این رو می‌توانند وزن متفاوتی را برای این محصول رقم بزنند. به عنوان مثال، ورق شیروانی فولادی با ضخامت 0.5 میلی‌متر و عرض 100 سانتی‌متر، وزنی در حدود 4.9 کیلوگرم دارد و این در حالی است که وزن یک ورق شیروانی آلومینیومی با ضخامت و ابعاد مشابه، حدود 1.5 کیلوگرم است. برای محاسبه‌ی وزن ورق شیروانی، ابتدا باید مساحت کل ورق را محاسبه کرد. بدین منظور، می‌توان طول ورق را در عرض آن ضرب کرده و سپس ضریب ضخامت ورق را در نتیجه‌ی حاصل‌ضرب، ضرب نمود. فرمول مذکور به بیان ریاضی، به صورت زیر است:

وزن = طول ورق × عرض ورق × ضخامت ورق × چگالی جنس ورق

به عنوان مثال، فرض کنید که می‌خواهیم وزن یک ورق شیروانی فولادی با طول 3 متر، عرض 1.5 متر و ضخامت 0.5 میلی‌متر را محاسبه نماییم. نظر به این‌که چگالی فولاد معمولی، چیزی در حدود 7.85 کیلوگرم بر مترمکعب (تقریباً برابر 8 کیلوگرم بر مترمکعب) است؛ وزن ورق شیروانی فولادی با مشخصات ذکرشده، تقریباً 8.84 کیلوگرم می‌باشد.

جمع‌بندی

اگرچه ورق‌های شیروانی به طور گسترده‌ای در ساختمان‌های مسکونی مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ ولیکن واقعیت این است که کاربرد این سازه‌ها، فراتر از این حرف‌هاست. ورق‌های شیروانی، یکی از پرمصرف‌ترین محصولاتی است که هم کاربرد ساختمانی داشته و هم در کاربست‌های صنعتی و کشاورزی و نظایر آن، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع ورق‌ها با توجه به مصالح مورد استفاده و زاویه‌بندی، مدل‌های متفاوتی دارد و در مناطق گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برای انتخاب بهترین ورق شیروانی، بایستی از اطلاعات دقیقی در مورد وزن سقف شیروانی، نوع مصالح، ابعاد تیرها و شیروانی‌ها، اتصالات، فاصله‌ی بین آن‌ها، ارتفاع ساختمان‌ها و بارهای زنده (از قبیل برف و باد) و بارهای مرده‌ی مورد استفاده در طراحی سقف (وزن خود سقف و وزن مصالح ساختمان)، بهره جست. با این وجود، ورق‌های شیروانی گالوانیزه نسبت به سایر ورق‌های شیروانی همچون سفالی یا چوبی، مقاومت بالاتری در برابر اکسیداسیون دارند؛ چرا که از طریق فرایند «گالوانیزاسیون» (Galvanisation)، پوششی از فلز روی بر سطح فولاد قرار گرفته و چون روی از واکنش‌پذیری بیشتری نسبت به فولاد برخوردار است، زودتر از فولاد اکسید شده و در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی از آن محافظت می‌نماید. ضمن این‌که قیمت آن‌ها نیز مقرون‌به‌صرفه است. به همین دلیل، استفاده از ورق‌های گالوانیزه در ساخت سقف‌های شیروانی، محبوبیت بیشتری دارد.

مقالات, ورق در گروه صبا | نویسنده : امید مرادی | بروزرسانی : 9 بهمن 1402